Starzenie się siły roboczej

Pomimo znacznego wzrostu wskaźnika zatrudnienia starszych pracowników w ostatnim dziesięcioleciu w wielu krajach UE, we wspólnym sprawozdaniu o zatrudnieniu Komisji Europejskiej za 2017 r. podkreślono, że wskaźnik ten ma potencjał do dalszego wzrostu. W 2016 r. wskaźnik zatrudnienia wynosił 55,3% w przypadku starszych pracowników w wieku od 55 do 64 lat w porównaniu z 66,6% w przypadku wszystkich pracowników w wieku od 15 do 64 lat. Największy wzrost odnotowano wśród starszych kobiet.

Europejski filar praw socjalnych stanowi ramy dla wspierania rynków pracy w procesach dostosowania się do nowych wyzwań, jednocześnie propagując sprawiedliwość i solidarność między pokoleniami. Podkreśla on prawo pracownika do środowiska pracy dostosowanego do jego potrzeb zawodowych dla umożliwienia mu przedłużenia jego uczestnictwa w rynku pracy. Co więcej w niedawnym niezależnym porozumieniu europejskich partnerów społecznych dotyczącym aktywnego starzenia się i podejścia międzypokoleniowego zobowiązano się do ułatwienia starszym pracownikom aktywnego uczestnictwa i dłuższego pozostawania na rynku pracy.

• Komisja Europejska:  Wspólne sprawozdanie o zatrudnieniu za 2017 r.
• Komisja Europejska: Europejski filar praw socjalnych
• Europejscy partnerzy społeczni: Niezależne porozumienie ramowe europejskich partnerów społecznych dotyczące aktywnego starzenia się i podejścia międzypokoleniowego
• Eurostat: Statystyka zatrudnienia

Działalność Eurofound

Eurofound posiada gromadzoną na przestrzeni wielu lat specjalistyczną wiedzę na temat problemów starzejącej się siły roboczej. Badania prowadzone od lat 90. dotyczyły głównie uczestnictwa w rynku pracy, wydajności pracy, warunków pracy i preferencji starszych pracowników dotyczących pracy w kontekście politycznym zmieniającego się profilu demograficznego Europy. Prace koncentrowały się również na wsparciu publicznym i inicjatywach na poziomie przedsiębiorstwa wspierających zatrudnienie starszych pracowników. W ramach badań gromadzono informacje dotyczące zatrudnionych starszych kobiet ze szczególnym uwzględnieniem rosnącego wskaźnika zatrudnienia w tej grupie oraz ich rosnącego udziału w sile roboczej, zwłaszcza w grupie wiekowej 55–64 lata.

Dane z badań

Kompleksowe badania Eurofound dostarczają szeregu danych na temat sytuacji starszych pracowników. Szóste europejskie badanie warunków pracy (EWCS) dotyczy sposobu, w jaki starsi pracownicy odnajdują się w różnych wymiarach jakości pracy. Chociaż w przypadku starszych pracowników prawdopodobieństwo utraty pracy jest niższe niż w przypadku młodszych pracowników, według danych badania starsi pracownicy uważają, że gdyby stracili pracę, nie znaleźliby nowej, podobnie płatnej, a nawet mieliby trudności z ponownym wejściem na rynek pracy.

W badaniu na podstawie piątego europejskiego badania warunków pracy (EWCS) Eurofound określiła cechy charakterystyczne starszej siły roboczej i pracy w różnym wieku, a także czynniki, które zapewniają starzejącej się sile roboczej trwałą pracę: dobre warunki pracy, dobre samopoczucie fizyczne i psychiczne oraz równowagę między życiem zawodowym a prywatnym.

Europejskie badanie jakości życia Eurofound (EQLS) dostarcza ustaleń na temat wieku w odniesieniu do różnych wymiarów jakości życia w Europie. W analizie preferencji ludzi po 50 roku życia dotyczących pracy wykorzystane zostały ustalenia zawarte w trzecim EQLS i pokazano, że wielu starszych pracowników woli przepracowywać mniej godzin, nawet po uwzględnieniu ich potrzeb finansowych. Umożliwienie lepszego dostosowania liczby godzin pracy do ich preferencji może umożliwić dłuższą pracę i zmotywować ludzi do dłuższej pracy.

Dłuższa aktywność zawodowa

Eurofound dołączyła niedawno do trzech innych agencji UE gromadzących dane na temat pracy przyjaznej dla osób starszych w Europie, wyzwań politycznych związanych ze starzeniem się siły roboczej i innowacyjnych rozwiązań.

Wielu pracowników nie jest w stanie pracować aż do osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego lub nie ma do tego motywacji. Istnieje jednak grupa, która jest w stanie i chce pracować po przekroczeniu tego wieku. Eurofound zbadała rosnące zjawisko podejmowania pracy po przejściu na emeryturę.

W najnowszych badaniach uwagę poświęca się wydłużaniu życia zawodowego dzięki elastycznym systemom emerytalnym, a w szczególności systemom częściowych emerytur, które mogą to ułatwić. Również przeglądy przebiegu pracy zawodowej mogą przyczynić się do dłuższej aktywności zawodowej. W badaniach przeprowadzono analizę sposobu, w jaki takie przeglądy mogą pomóc w pełnym zrozumieniu możliwości, jakie maja pracownicy, aby pozostać aktywnymi zawodowo do czasu osiągnięcia późniejszego wieku emerytalnego.Badania te wskazują różne instrumenty opracowane przez przedsiębiorstwa w celu zatrzymania starzejących się pracowników.

W ramach innych badań dokumentowane są krajowe i sektorowe inicjatywy rządów i partnerów społecznych, mające na celu zatrzymanie starszych pracowników na rynku pracy, w tym zachęty finansowe i polepszenie warunków. W ramach wcześniejszego projektu przeanalizowano inicjatywy zarządzania wiekiem wprowadzone przed recesją i po niej w celu podkreślenia dobrych praktyk w przedsiębiorstwach europejskich.

Zasoby

• Wizualizacja danych: Szóste europejskie badanie warunków pracy
• Wizualizacja danych:Czwarte europejskie badanie jakości życia
• EurWORK: Regularne aktualizacje na temat starzenia się i pracy na poziomie krajowym
• Baza danych studium przypadku starzejącej się siły roboczej: Przykłady dobrej praktyki w odniesieniu do takich kwestii, jak rekrutacja, szkolenia i rozwój, elastyczna praca, zdrowie, ergonomia itp.
• Karty informacyjne na temat „Living longer, working better” (Żyjąc dłużej, pracując lepiej), obejmujące okres od 2011 r. do chwili obecnej, znajdują się na stronach: Ludzie starsi a wolontariat, Praca po przejściu na emeryturę, Starsi pracownicy w recesji i Propagowanie dobrych warunków pracy
• Wpływ recesji na politykę zarządzania wiekiem – studia przypadków i sprawozdania krajowe