Monitorowanie konwergencji w Unii Europejskiej

Zróżnicowane wyniki państw członkowskich i pogłębiające się nierówności pomiędzy nimi z różnych powodów budzą zaniepokojenie w całej UE. Po pierwsze, są sprzeczne z założeniem, że głębsza integracja krajów europejskich doprowadzi do większej spójności na poziomie krajowym i ogólnoeuropejskim. Po drugie, mogą one budzić poczucie społecznej niesprawiedliwości wśród obywateli, podsycając antyeuropejskie nastroje i podważając projekt europejski.

Aby wdrożyć właściwe inicjatywy i ocenić ich skuteczność w dążeniu do osiągnięcia celu, jakim jest pozytywna konwergencja, decydenci potrzebują dowodów potwierdzających rozbieżność tendencji i dynamiki rozwoju zarówno w obrębie państw członkowskich, jak i pomiędzy nimi. Należy ustalić, czy tendencje te istnieją i czy wskazują one na ogólne pogorszenie warunków życia i pracy, a także czy przepaść pomiędzy grupami państw członkowskich lub regionów wzrasta, oraz czy grupy te zmierzają w różnych kierunkach.

Pozytywna konwergencja gospodarcza i społeczna jest postrzegana jako wspólny cel Unii Gospodarczej i Walutowej, a także całej Unii Europejskiej. Aby element społeczny znalazł się w centrum działań politycznych, Komisja oficjalnie ogłosiła w listopadzie 2017 r. europejski filar praw socjalnych. Jako jeden z obecnych priorytetów politycznych Komisji, „stanowi on swoisty kompas dla wznowionego procesu konwergencji w Europie”. 

• Komisja Europejska: Społeczny wymiar Unii Gospodarczej i Walutowej: w stronę konwergencji i odporności
• Komisja Europejska: Europejski filar praw socjalnych

Działania Eurofound

Koncentrując się na konwergencji wyników i dokonań państw członkowskich i regionów, Eurofound monitoruje konwergencję pomiędzy państwami członkowskimi w następujących obszarach badań: czynniki społeczno-ekonomiczne, zatrudnienie, warunki pracy and warunki życia. Obszar społeczno-ekonomiczny obejmie badanie rzeczywistej konwergencji, tj. PKB na mieszkańca i innych zmiennych makroekonomicznych, a także dostępu do szerokiego wachlarza usług i ochrony socjalnej.

Konwergencja w zakresie zatrudnienia zostanie poddana analizie głównie w oparciu o dostarczone przez Eurostat historyczne dane dotyczące uczestnictwa w rynku pracy.

Badanie konwergencji warunków pracy będzie opierać się na koncepcji jakości pracy mierzonej na podstawie wyników europejskiego badania warunków pracy i innych źródeł danych statystycznych.

Badanie warunków życia obejmie obiektywne i subiektywne wskaźniki, w tym dane pochodzące z europejskiego badania jakości życia, z uwzględnieniem jakości społeczeństwa, warunków życia i ogólnego dobrostanu.

W analizie konwergencji zostaną również uwzględnione różne horyzonty czasowe, od krótko- do długoterminowych tendencji, a w zakresie uznanym za istotny i wykonalny, analiza zostanie przeprowadzona z uwzględnieniem płci i wieku, co pozwoli uchwycić zróżnicowane tendencje w obrębie danej populacji.

Działalność badawczą podzielono na trzy główne obszary. Po pierwsze, monitoruje się najnowsze zbieżne i rozbieżne tendencje oraz wyniki w państwach członkowskich w wyżej wymienionych obszarach badawczych. Następnie, przyjmując całościowe podejście, badania mają umożliwić wskazanie czynników będących motorem tych tendencji. Ten etap obejmuje analizę cech instytucjonalnych na poziomie makro i mikro. Wreszcie, badania będą źródłem dowodów na potrzeby merytorycznej debaty na temat inicjatyw i opcji służących wspieraniu konwergencji ekonomicznej i społecznej na poziomie europejskim.

Eurofound bada możliwość łączenia wskaźników i tworzenia wskaźników sumarycznych, korzystając z doświadczeń innych organizacji międzynarodowych. Na potrzeby analiz opartych na wcześniejszych opracowaniach, kraje lub regiony zostaną ujęte w klastry, co pozwoli zrozumieć różnice między nimi.