Εργατικές κινητοποιήσεις και διαφορές στην Κροατία

Το δικαίωμα στην απεργία (štrajk) και/ή στη διοργάνωση απεργίας αλληλεγγύης (štrajk solidarnosti) υπάρχει για τους εργαζόμενους, ενώ οι εργοδότες μπορούν να αποκλείσουν τους εργαζόμενους μόνο ως απάντηση σε απεργία που βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Το λοκ άουτ δεν πρέπει να ξεκινά παρά μόνο οκτώ ημέρες μετά την έναρξη της απεργίας. Ο νόμος περί εργασίας, άρθρο 205, ορίζει ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις έχουν το δικαίωμα να καλούν και να πραγματοποιούν απεργία προκειμένου να προστατεύσουν και να προωθήσουν τα οικονομικά και κοινωνικά συμφέροντα των μελών τους ή επειδή δεν έχουν καταβληθεί αμοιβές και αποζημιώσεις. Σε κάθε διαφορά που σχετίζεται με τη σύναψη, τροποποίηση ή ανανέωση συλλογικής σύμβασης, το δικαίωμα προκήρυξης και πραγματοποίησης απεργίας έχουν συνδικαλιστικές οργανώσεις που έχουν κριθεί αντιπροσωπευτικές για τους σκοπούς των συλλογικών διαπραγματεύσεων.

Η απεργία πρέπει να αναγγέλλεται στον εργοδότη ή στην εργοδοτική ένωση κατά της οποίας στρέφεται, ενώ η απεργία αλληλεγγύης πρέπει να αναγγέλλεται στον εργοδότη στις εγκαταστάσεις του οποίου οργανώνεται. Μια επιστολή που αναγγέλλει την απεργία πρέπει να αναφέρει τους λόγους της απεργίας. τον τόπο, την ημερομηνία και την ώρα έναρξής της· και τη μέθοδο εκτέλεσής του. Το άρθρο 206 του εργατικού νόμου ορίζει ότι, σε περίπτωση διαφοράς που θα μπορούσε να οδηγήσει σε απεργία ή άλλη μορφή συλλογικής δράσης, πρέπει να διεξάγεται διαδικασία διαμεσολάβησης, εκτός εάν τα μέρη έχουν καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με εναλλακτική μέθοδο επίλυσής της. Η διαμεσολάβηση διεξάγεται από ανεξάρτητο διαμεσολαβητή που επιλέγεται από τα μέρη της διαφοράς, ο οποίος επιλέγεται είτε από τον κατάλογο που καταρτίζει η GSV είτε με αμοιβαία συμφωνία.

Μηχανισμοί συλλογικής επίλυσης διαφορών

Το άρθρο 205 του εργατικού νόμου ορίζει ότι η απεργία δεν μπορεί να αρχίσει πριν από την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαμεσολάβησης, όταν η διαδικασία αυτή προβλέπεται από τον παρόντα νόμο, ή πριν από την ολοκλήρωση άλλων διαδικασιών φιλικής επίλυσης διαφορών που έχουν συμφωνηθεί από τα μέρη.

Επίλυση διαφορών με διαμεσολάβηση

Η προαναφερθείσα υποχρεωτική διαμεσολάβηση διεξάγεται από διαμεσολαβητή που επιλέγεται από τα μέρη μιας διαφοράς από τον κατάλογο που καταρτίζει η GSV ή καθορίζεται με αμοιβαία συμφωνία. Οι αμοιβές των διαμεσολαβητών καθορίζονται με απόφαση του αρμόδιου για θέματα εργασίας υπουργού που βασίζεται σε προηγούμενη γνώμη του GSV και με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργού Οικονομικών. Ο υπουργός οφείλει, παράλληλα με προηγούμενη γνωμοδότηση της GSV, να εκδώσει διάταγμα που ρυθμίζει τις μεθόδους επιλογής των διαμεσολαβητών, τη διεξαγωγή της διαδικασίας διαμεσολάβησης και την εκτέλεση του διοικητικού έργου που απαιτείται για τη διαδικασία αυτή. Το άρθρο 208 καθορίζει την προθεσμία για την ολοκλήρωση της διαδικασίας διαμεσολάβησης. Εκτός εάν συμφωνηθεί διαφορετικά από τα μέρη μιας διαφοράς, η υποχρεωτική διαμεσολάβηση που προβλέπεται από τον εργατικό νόμο πρέπει να ολοκληρωθεί εντός πέντε ημερών από την υποβολή πληροφοριών σχετικά με τη διαφορά στο GSV ή σε κρατική διοικητική υπηρεσία σε κομητεία αρμόδια για εργατικές υποθέσεις.

Επίλυση διαφορών με διαιτησία

Ο νόμος περί εργασίας, Άρθρα 210–212, προβλέπει την επίλυση διαφορών με διαιτησία. Τα μέρη μιας διαφοράς μπορούν να συμφωνήσουν να φέρουν τη συλλογική εργατική διαφορά τους ενώπιον διαιτητικού οργάνου. Ο διορισμός μεμονωμένου διαιτητή ή διαιτητικού οργάνου και άλλα θέματα που σχετίζονται με τη διαδικασία διαιτησίας μπορούν να ρυθμίζονται από συλλογική σύμβαση ή από συμφωνία των μερών που συνάπτεται μετά τη γένεση της διαφοράς. Τα ζητήματα που μπορούν να αποφασιστούν με διαιτησία ορίζονται στο άρθρο 211. Αυτό το άρθρο ορίζει πώς, στη συμφωνία τους να φέρουν μια διαφορά ενώπιον ενός διαιτητικού οργάνου, τα μέρη πρέπει να οριοθετήσουν το ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί. Το διαιτητικό όργανο μπορεί να αποφασίζει μόνο για τα θέματα που του υποβάλλουν τα μέρη μιας διαφοράς. Εάν μια διαφορά αφορά την εφαρμογή νόμων και κανονισμών ή συλλογικής σύμβασης, το διαιτητικό όργανο βασίζει την απόφασή του στην κατάλληλη νομοθεσία, κανονισμό ή συλλογική σύμβαση. Εάν μια διαφορά αφορά τη σύναψη, τροποποίηση ή ανανέωση συλλογικής σύμβασης, το διαιτητικό όργανο βασίζει την απόφασή του σε λόγους επιείκειας. Εκτός εάν τα μέρη μιας διαφοράς ορίζουν διαφορετικά σε συλλογική σύμβαση ή συμφωνία για την παραπομπή διαφοράς ενώπιον διαιτητικού οργάνου, η διαιτητική απόφαση πρέπει να περιλαμβάνει τους λόγους της απόφασης. Δεν επιτρέπεται έφεση κατά διαιτητικής απόφασης. Εάν μια διαφορά αφορά τη σύναψη, τροποποίηση ή ανανέωση συλλογικής σύμβασης, η διαιτητική απόφαση έχει τη νομική ισχύ και αποτέλεσμα μιας τέτοιας συμφωνίας.

Ατομικοί μηχανισμοί επίλυσης διαφορών

Το άρθρο 209 του εργατικού νόμου ρυθμίζει τις αποφάσεις των μερών και τα αποτελέσματά τους και ορίζει ότι τα μέρη μπορούν να ολοκληρώσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης με συμφωνία. Η συμφωνία που επιτυγχάνεται σε περίπτωση διαφοράς σχετικά με τη σύναψη, τροποποίηση ή ανανέωση συλλογικής σύμβασης έχει τη νομική ισχύ και ισχύ συλλογικής σύμβασης. Μια συμφωνία που επιτυγχάνεται σε περίπτωση διαφωνίας σχετικά με την αμοιβή και την αποζημίωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να συμφωνηθεί ο τρόπος και η δυναμική της πληρωμής.

Τα στοιχεία από την πρώην κυβερνητική υπηρεσία κοινωνικής εταιρικής σχέσης δείχνουν ότι 100 υποθέσεις εξετάστηκαν το 2012 (45 διευθετήθηκαν ή διευθετήθηκαν υπό όρους) και 137 εξετάστηκαν το 2013 (70 διευθετήθηκαν) – σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2011 που ήταν 100 υποθέσεις (46 διευθετήθηκαν). Τόσο ο αριθμός των υποθέσεων όσο και το ποσοστό των υποθέσεων που επιλύθηκαν επιτυχώς μειώθηκαν το 2014 και, ενώ ο απόλυτος αριθμός υποθέσεων μειώθηκε επίσης το 2015 και το 2016, το ποσοστό των υποθέσεων που επιλύθηκαν επιτυχώς αυξήθηκε και τα δύο αυτά έτη. Το 2017, ο απόλυτος αριθμός διαμεσολαβήσεων σε συλλογικές εργατικές διαφορές αυξήθηκε σημαντικά, ενώ το ποσοστό των υποθέσεων που επιλύθηκαν επιτυχώς αυξήθηκε κατά μία ποσοστιαία μονάδα. Ο αριθμός των υποθέσεων αυξήθηκε το 2018 και το 2019, αλλά το ποσοστό των υποθέσεων που επιλύθηκαν επιτυχώς μειώθηκε. Το 2020, ο αριθμός των υποθέσεων μειώθηκε σημαντικά, ενώ το ποσοστό των υποθέσεων που επιλύθηκαν επιτυχώς μειώθηκε ελαφρώς.

Χρήση μηχανισμών επίλυσης διαφορών, 2012–2020

Σημείωση: Τα δεδομένα είναι διαθέσιμα μόνο έως το 2020.

Πηγή: GSV, χωρίς ημερομηνία