Συλλογικές διαπραγματεύσεις στη Δανία

Στη Δανία, όλα τα σημαντικά ζητήματα που σχετίζονται με τη σχέση εργασίας, όπως οι μισθοί, οι συνθήκες εργασίας, η κατάρτιση και οι συντάξεις, ρυθμίζονται από τους κοινωνικούς εταίρους μέσω επαναλαμβανόμενων συλλογικών διαπραγματεύσεων. Τα σημαντικότερα επίπεδα είναι το τομεακό επίπεδο και το επίπεδο των επιχειρήσεων, τα οποία αλληλεπιδρούν με μια μορφή συντονισμού που αναφέρεται ως «κεντρική αποκέντρωση». Οι συλλογικές συμβάσεις είναι δεσμευτικές.

Κάλυψη των εργαζομένων από συλλογικές μισθολογικές διαπραγματεύσεις, όλων των επιπέδων

Σημειώσεις: ECS, επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα με εγκαταστάσεις > 10 εργαζομένους (NACE B–S) – δυνατότητα πολλαπλών απαντήσεων. SES, εταιρείες > 10 εργαζομένων (NACE B–SxO) – ενιαία απάντηση για κάθε τοπική μονάδα: άνω του 50% των εργαζομένων που καλύπτονται από μια τέτοια συμφωνία [earn_ses10_01], [earn_ses14_01], [earn_ses18_01]· ποσοστό που υπολογίζεται διαιρώντας τον αριθμό των εργαζομένων που εργάζονται σε τοπικές μονάδες όπου άνω του 50% των εργαζομένων καλύπτονται από συλλογική σύμβαση αμοιβής διά του συνολικού αριθμού των εργαζομένων στο πεδίο εφαρμογής της έρευνας. * Εθνικά στοιχεία: το ποσοστό περιλαμβάνει κάλυψη στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα – 74% και 100%, αντίστοιχα· Η έκθεση για την αγορά εργασίας που αναφέρεται βασίζεται σε στοιχεία από τη Στατιστική Υπηρεσία της Δανίας, τη Eurostat, διάφορες κρατικές υπηρεσίες και τις ενώσεις-μέλη της DA. Το ποσοστό κάλυψης από συλλογικές διαπραγματεύσεις βασίζεται επίσης σε στοιχεία από τη μοναδική άλλη συνομοσπονδία εργοδοτών του ιδιωτικού τομέα στη Δανία, FA. SES, Έρευνα για τη διάρθρωση των αποδοχών.

Τα μόνα σημαντικά επίπεδα συλλογικών διαπραγματεύσεων όσον αφορά τους μισθούς και τον χρόνο εργασίας είναι το κλαδικό και το εταιρικό επίπεδο, τα οποία συνδέονται μέσω κεντρικής αποκέντρωσης.

Επίπεδα συλλογικών διαπραγματεύσεων, 2022

Άρθρωση

Η διασύνδεση μεταξύ του κεντρικού (δηλαδή τομεακού) επιπέδου και του τοπικού/εταιρικού επιπέδου καθορίζεται από το μισθολογικό σύστημα του τομέα. Στο σύστημα κατώτατου μισθού (το οποίο καλύπτει το 80% του ιδιωτικού τομέα), μόνο οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού διευθετούνται σε κεντρικό επίπεδο, ενώ οι πραγματικές αυξήσεις των μισθών αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε επίπεδο επιχείρησης. Έτσι, ο κατώτατος μισθός που καθορίζεται στις κλαδικές συμβάσεις σχεδόν ποτέ δεν αντικατοπτρίζει το πραγματικό επίπεδο μισθών στις επιχειρήσεις. Οι μισθοί, ωστόσο, μπορούν επίσης να αλλάξουν ανάλογα με τον τομέα ή την κατάσταση της αγοράς της εταιρείας. Το υπόλοιπο 20% του ιδιωτικού τομέα καλύπτεται από το κανονικό μισθολογικό σύστημα, στο οποίο όλα τα σημαντικά ζητήματα, όπως οι μισθοί, ρυθμίζονται σε κεντρικό επίπεδο. Το κανονικό μισθολογικό σύστημα συνδέεται στενά με τον τομέα των μεταφορών. Στον δημόσιο τομέα, οι διαπραγματεύσεις πραγματοποιούνται κυρίως σε κεντρικό επίπεδο μεταξύ των δημόσιων αρχών και των μεγάλων συνασπισμών διαπραγματεύσεων των συνδικάτων του δημόσιου τομέα, και μόνο ένας μικρός αριθμός συμφωνιών απομένει να διευθετηθεί σε οργανωτικό επίπεδο μεταξύ των αρχών και των συνδικάτων. Έτσι, οι μισθολογικές διαπραγματεύσεις στον δημόσιο τομέα είναι πιο κοντά στο κανονικό μισθολογικό σύστημα παρά στο σύστημα κατώτατου μισθού.

Οι συλλογικές διαπραγματεύσεις στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα πραγματοποιούνται το πρώτο τρίμηνο, αρχής γενομένης από τον Ιανουάριο. Μετά τη σύναψη συμφωνίας στον ιδιωτικό τομέα, αρχίζουν οι διαπραγματεύσεις στις επιχειρήσεις. Η ισχύς μιας συλλογικής σύμβασης κυμαινόταν πάντοτε μεταξύ δύο και τεσσάρων ετών, ανάλογα με τις οικονομικές προοπτικές. Όσο πιο αβέβαιες είναι οι προοπτικές, τόσο μικρότερη είναι η περίοδος ισχύος. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι τριετείς συμφωνίες ήταν ο κανόνας. Ο ιδιωτικός και ο δημόσιος τομέας διεξάγουν γύρους διαπραγματεύσεων σε κλιμακωτά χρονικά διαστήματα, έτσι ώστε οι διαπραγματεύσεις τους να μην πραγματοποιηθούν το ίδιο έτος.

Ο κύριος μηχανισμός είναι ο κάθετος συντονισμός, που αναφέρεται στη Δανία ως κεντρική αποκέντρωση, με κεντρικό σημείο το τομεακό επίπεδο. Η βιομηχανική συμφωνία (Industriens Overenskomst) στον τομέα της μεταποίησης καθορίζει τον ρυθμό όσον αφορά το αναμενόμενο επίπεδο μισθολογικών αυξήσεων (εάν υπάρχουν) και η υπόλοιπη αγορά εργασίας ακολουθεί τη συναφθείσα συμφωνία για το θέμα αυτό. Επιπλέον, υπάρχει κάποιος βαθμός συντονισμού μεταξύ των συνδικαλιστικών οργανώσεων/οργανώσεων εργοδοτών υψηλότερου επιπέδου και των οργανώσεων χαμηλότερου επιπέδου σχετικά με τις ρεαλιστικές μισθολογικές προσδοκίες που πρέπει να παρουσιάζονται κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Στη Δανία δεν υπάρχουν μηχανισμοί επέκτασης όσον αφορά τις συλλογικές συμβάσεις.

Στην κλαδική συλλογική σύμβαση στη Δανία, τη βιομηχανική σύμβαση που καλύπτει τη μεταποιητική βιομηχανία, υπάρχει διάταξη σχετικά με την παρέκκλιση από την κλαδική σύμβαση όσον αφορά το χρόνο εργασίας και την περαιτέρω κατάρτιση σε επίπεδο επιχείρησης. Η απόκλιση απαιτεί τη συμφωνία και των δύο μερών. Χρησιμοποιείται ευρέως η δυνατότητα επίτευξης συμφωνίας σε τοπικό επίπεδο σχετικά με τον χρόνο εργασίας. Διαφορετικά, δεν υπάρχουν μηχανισμοί παρέκκλισης στις δανικές συλλογικές συμβάσεις.

Στη Δανία, ο κύριος σκοπός της καταγγελίας μιας συμφωνίας που λήγει είναι η διαπραγμάτευση μιας νέας. Στην πράξη, είναι αναγκαίο να καταγγελθεί μια συμφωνία σύμφωνα με τις διατάξεις της βασικής συμφωνίας μεταξύ των κοινωνικών εταίρων, ακόμη και αν ο σκοπός είναι η επαναδιαπραγμάτευση της προηγούμενης συμφωνίας. Διαφορετικά, τα μέρη δεν θα απαλλάσσονταν από την υποχρέωση ειρήνης βάσει της προηγούμενης συμφωνίας και δεν θα ήταν σε θέση να υποστηρίξουν νέα αιτήματα για αλλαγή με απειλές συνδικαλιστικής δράσης.

Με τη σύναψη συλλογικής σύμβασης, οι κοινωνικοί εταίροι συμφωνούν επίσης σε μια ρήτρα ειρήνης που υφίσταται κατά τη διάρκεια της συμφωνηθείσας περιόδου ισχύος της συμφωνίας. Οι εργαζόμενοι δεσμεύονται από υποχρέωση ειρήνης και δεν επιτρέπεται να απεργήσουν κατά τη διάρκεια της συλλογικής σύμβασης. Εάν, παρ' όλα αυτά, κινηθούν εργατικές κινητοποιήσεις και εκδικαστεί υπόθεση ενώπιον του Εργατοδικείου λόγω παραβίασης της ισχύουσας συλλογικής σύμβασης, θα υποχρεωθούν να καταβάλουν πρόστιμα.

Στη Δανία, όλες οι πτυχές της επαγγελματικής ζωής υπόκεινται σε συλλογικές διαπραγματεύσεις. Εκτός από τους μισθούς και τον χρόνο εργασίας, η κατάρτιση, η διά βίου μάθηση, η περαιτέρω κατάρτιση, η άδεια πατρότητας, η εκπαιδευτική άδεια, οι περίοδοι διαλείμματος, η αναρρωτική άδεια, η πρώτη ημέρα ασθενείας ενός παιδιού, οι ημέρες τρίτης ηλικίας (ημέρες άδειας για τα μεγαλύτερα μέλη του προσωπικού), το άγχος και η παρενόχληση βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη των διαπραγματεύσεων. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, θέματα που ρυθμίζονταν από τη νομοθεσία – όπως οι άδειες, το άγχος και η παρενόχληση – αντιμετωπίστηκαν επίσης με διατάξεις συλλογικών συμβάσεων.