Il-profil tal-pajjiż tal-ħajja tax-xogħol għall-Kroazja

Dan il-profil jiddeskrivi l-karatteristiċi ewlenin tal-ħajja tax-xogħol fil-Kroazja. Għandha l-għan li tipprovdi l-informazzjoni ta' sfond rilevanti dwar l-istrutturi, l-istituzzjonijiet, l-atturi u r-regolamenti rilevanti dwar il-ħajja tax-xogħol.

Dan jinkludi indikaturi, dejta u sistemi regolatorji dwar l-aspetti li ġejjin: l-atturi u l-istituzzjonijiet, ir-relazzjonijiet kollettivi u individwali tal-impjieg, is-saħħa u l-benesseri, il-paga, il-ħin tax-xogħol, il-ħiliet u t-taħriġ, u l-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol. Il-profili jiġu aġġornati b'mod sistematiku kull sentejn.

Din it-taqsima tipprovdi dettalji tat-trejdjunjins ewlenin, l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u l-istituzzjonijiet pubbliċi involuti fit-tfassil u t-tmexxija tar-relazzjonijiet industrijali. Hija tindirizza r-rappreżentanza kemm fuq in-naħa tal-impjegati kif ukoll fuq in-naħa ta' min iħaddem u tiddiskuti l-korpi bipartitiċi u tripartitiċi ewlenin involuti fir-relazzjonijiet tax-xogħol.

It-trejdjunjins, l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u l-istituzzjonijiet pubbliċi għandhom rwol ewlieni fil-governanza tar-relazzjoni tal-impjieg, il-kundizzjonijiet tax-xogħol u l-istrutturi tar-relazzjonijiet industrijali. Dawn huma partijiet interkonnessi f'sistema ta' governanza f'diversi livelli li tinkludi livelli Ewropej, nazzjonali, settorjali, reġjonali (provinċjali jew lokali) u tal-kumpaniji. Din it-taqsima tħares lejn l-atturi u l-istituzzjonijiet ewlenin u r-rwol tagħhom fil-Kroazja.

Is-Servizz għas-Sħubija Soċjali tal-Ministeru tax-Xogħol, is-Sistema tal-Pensjonijiet, il-Familja u l-Politika Soċjali (Ministarstvo rada, mirovinskoga sustava, obitelji i socijalne politike) huwa s-suċċessur tal-ex Uffiċċju tal-Gvern għas-Sħubija Soċjali (Ured za socijalno partnerstvo u Republici Hrvatskoj), li aktar tard ġie inkorporat fil-Ministeru tax-Xogħol, is-Sistema tal-Pensjonijiet, il-Familja u l-Politika Soċjali.

Il-korp responsabbli għad-djalogu soċjali u l-kundizzjonijiet tax-xogħol huwa l-Ministeru tax-Xogħol, is-Sistema tal-Pensjonijiet, il-Familja u l-Politika Soċjali, filwaqt li l-korpi kollha tal-amministrazzjoni tal-istat huma responsabbli għad-djalogu soċjali bipartitiku fil-qasam tal-attivitajiet tagħhom.

Is-Servizz għas-Sħubija Soċjali jappoġġja firxa wiesgħa ta' attivitajiet għall-avvanz tal-komunikazzjoni bejn l-istituzzjonijiet tal-gvern ċentrali u lokali responsabbli, l-imsieħba soċjali u l-organizzazzjonijiet internazzjonali biex jgħinhom jilħqu l-għanijiet tagħhom b'mod konġunt u effiċjenti fil-qasam tal-politika tax-xogħol, soċjali u ekonomika. Is-sħubija soċjali wriet li hija stabbilizzatur tar-relazzjonijiet soċjali, mudell għall-konsultazzjoni, pjattaforma ewlenija għall-qsim tal-informazzjoni u tal-opinjonijiet, u kritika fil-kisba ta' kunsens soċjali usa' dwar il-kwistjonijiet rilevanti kollha.

F'konformità mal-Att dwar l-Ispettorat tax-Xogħol (Zakon o Inspektoratu rada - OG 19/14) li kien fis-seħħ sal-31 ta' Marzu 2019, l-Ispettorat tax-Xogħol (Inspektorat rada) kien jopera bħala parti mill-Ministeru tax-Xogħol u s-Sistema tal-Pensjonijiet. Mill-1 ta' April 2019, l-Att il-ġdid dwar l-Ispettorat tax-Xogħol (OG 115/18 u 117/21) ilu fis-seħħ. Il-Ministeru tax-Xogħol, is-Sistema tal-Pensjonijiet, il-Familja u l-Politika Soċjali huwa responsabbli għall-abbozzar u l-monitoraġġ tar-regolamenti dwar is-sigurtà fuq il-post tax-xogħol u biex jissuġġerixxi miżuri u jinkoraġġixxi attivitajiet li jippromwovu s-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol. L-Ispettorat tax-Xogħol tal-Ministeru tax-Xogħol, is-Sistema tal-Pensjonijiet, il-Familja u l-Politika Soċjali jwettaq spezzjonijiet u kompiti professjonali oħra fil-qasam tax-xogħol u s-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol, sakemm ma jkunx preskritt mod ieħor minn liġi speċjali, jiġifieri, jispezzjona l-implimentazzjoni tal-liġijiet u regolamenti oħra li jirregolaw ir-relazzjonijiet tax-xogħol u s-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol. L-Ispettorat tax-Xogħol huwa awtorizzat li jibda proċeduri amministrattivi, jelimina n-nuqqasijiet identifikati u jipprojbixxi l-prattiki ta' min iħaddem li jipperikolaw il-ħajja u s-saħħa tal-ħaddiema.

L-Att dwar il-Kriterji għall-Parteċipazzjoni f'Korpi Tripartitiċi u r-Rappreżentanza għan-Negozjati Kollettivi (Zakon o kriterijima za sudjelovanje u tripartitnim tijelima i reprezentativnosti za kolektivno pregovaranje, OG 82/12 u 88/12) introduċa kriterji ġodda għar-rappreżentanza tal-organizzazzjonijiet tal-imsieħba soċjali għall-konsultazzjonijiet tripartitiċi. Għall-impjegati, il-leġiżlazzjoni dwar ir-rappreżentanza tat-trejdjunjins introduċiet dispożizzjonijiet dettaljati dwar liema unions huma intitolati li jikkonkludu ftehimiet kollettivi. L-Att il-ġdid dwar ir-Rappreżentanza tal-Assoċjazzjonijiet ta' Min Iħaddem u t-Trejdjunjins adottat fl-2014 (ĠU 93/14) u emendat fl-2015 (ĠU 26/15) jirregola l-kriterji u l-proċeduri biex tiġi stabbilita r-rappreżentanza tal-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem u tat-trejdjunjins ta' livell ogħla għall-parteċipazzjoni tagħhom f'korpi tripartitiċi fil-livell nazzjonali. Tistabbilixxi wkoll il-kriterji u l-proċeduri għar-rappreżentanza tat-trejdjunjins għan-negozjar kollettiv u l-intitolamenti tal-assoċjazzjonijiet rappreżentattivi/trejdjunjins.

Dwar ir-rappreżentanza tat-trejdjunjins

Il-libertà ta' assoċjazzjoni u d-dritt ta' organizzazzjoni huma stabbiliti mill-Kostituzzjoni (l-Artikoli 43 u 60), l-Att dwar ix-Xogħol, il-Konvenzjonijiet Nru 98 u 87 tal-Organizzazzjoni Internazzjonali tax-Xogħol (ILO) u trattati internazzjonali oħra li għalihom ir-Repubblika tal-Kroazja hija parti. L-impjegati kollha, ħlief persunal militari attiv, għandhom id-dritt li jistabbilixxu u jissieħbu fi trejdjunjins. Skont l-Att dwar ix-Xogħol (ĠU 93/14, 127/17, 98/19 u 151/22), l-Artikolu 165, il-ħaddiema għandhom id-dritt, skont l-għażla ħielsa tagħhom stess, li jistabbilixxu u jissieħbu fi trejdjunjin, soġġett biss għal dawk ir-rekwiżiti li jistgħu jiġu preskritti mill-istatut jew mir-regoli interni ta' din it-trejdjunjin.

Fil-Kroazja, m'hemm l-ebda bażijiet tad-dejta u/jew sorsi affidabbli dwar is-sħubija fi trejdjunjins. Skont Milićević Pezelj (2013), kien hemm 320,000 membru tat-trejdjunjins fil-Kroazja fl-2012, ekwivalenti għal kopertura tat-trejdjunjins ta' madwar 17%. Bagić (2014) ivvaluta l-forza tax-xogħol koperta minn ftehimiet kollettivi għal kull settur bl-użu tal-lista ta' ftehimiet kollettivi applikabbli rreġistrati mal-Ministeru tax-Xogħol, is-Sistema tal-Pensjonijiet, il-Familja u l-Politika Soċjali (ftehimiet kollettivi implimentati f'żewġ kontej jew aktar) u ftehimiet kollettivi rreġistrati mal-uffiċċji tal-amministrazzjoni tal-istat fil-kontej (ftehimiet kollettivi implimentati f'kontea waħda). L-istudju sab li, mill-570 ftehim kollettiv fis-seħħ, il-maġġoranza (madwar 64 %) kienu jikkonċernaw is-settur privat, filwaqt li l-bqija kienu relatati mal-gvern u s-servizzi nazzjonali u lokali (13 %) jew l-intrapriżi pubbliċi (23 %). Il-proporzjon ta' kopertura kien direttament proporzjonali għan-numru ta' ftehimiet kollettivi. L-akbar kopertura tan-negozjar ġiet irreġistrata għall-impjegati fl-amministrazzjoni u s-servizzi pubbliċi, segwita mill-intrapriżi pubbliċi, filwaqt li l-kopertura kienet konsiderevolment aktar baxxa fil-kumpaniji privati. Madwar 88% tal-impjegati f'korpi li jagħmlu użu mill-baġit tal-istat (kemm il-gvern ċentrali kif ukoll dak lokali) għandhom id-drittijiet tagħhom regolati minn ftehimiet kollettivi. Id-drittijiet ta' madwar tliet kwarti tal-impjegati fl-intrapriżi pubbliċi huma rregolati minn ftehimiet kollettivi, meta mqabbla ma' 35% biss tal-impjegati f'kumpaniji privati. Għalhekk, skont l-istima ta' Bagić, ir-rata totali ta' kopertura tal-ftehimiet kollettivi fil-Kroazja fl-2013 kienet ta' 52.8 %. Din ir-rata ta' kopertura kienet madwar tmien punti perċentwali inqas minn dik fil-bidu tal-kriżi ekonomika fil-Kroazja fl-2009, meta kienet ta' 61%. Skont dejta mill-2018 (SSSH, 2018), id-densità tat-trejdjunjins f'termini ta' impjegati attivi kienet ta' madwar 21%, filwaqt li t-trejdjunjins affiljati ma' federazzjonijiet rappreżentattivi tat-trejdjunjins kellhom 263,000 membru. Schirmbeck u Šeperić (2022) stmaw li, fl-2021, id-densità tat-trejdjunjins f'termini ta 'impjegati attivi kienet ta' madwar 20%, filwaqt li Glas radnika (2023) sab li, fil-Kroazja, hemm madwar 580 ftehim kollettiv li jkopru madwar 670,000 ħaddiem, jiġifieri madwar 47% tal-impjegati kollha. Bħala regola, il-kumpaniji stabbiliti wara l-1990 huma ferm inqas probabbli li jkunu unionised (Schirmbeck u Šeperić, 2022).

Sħubija u densità tat-trejdjunjins, 2011–2021

 

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2021

Source
Trade union density in terms of active employees (%)*

n.a.

27.1

29.5

26.5

24

n.a.

22

20.8

n.a.

n.a.

OECD and AIAS, 2021
Trade union density in terms of active employees (%)

n.a.

n.a.

17

n.a.

n.a.

n.a.

26**

21***

n.a.

20

Milićević Pezelj, 2013; Šeperić, 2017; SSSH, 2018; Schirmbeck and Šeperić, 2022

Trade union membership (thousands)****

n.a.

341

369

350

321

n.a.

313

302

n.a.

280

OECD and AIAS, 2021, Schirmbeck and Šeperić, 2022
Trade union membership (thousands)

n.a.

n.a.

320

n.a.

n.a.

n.a.

365**

252***

n.a.

263*****

Milićević Pezelj, 2013; Šeperić, 2017; SSSH, 2018; Schirmbeck and Šeperić, 2022

Noti: * Il-proporzjon ta' impjegati li huma membri ta' trejdjunjins. ** Bidliet żgħar fil-metodoloġija. *** Membri tat-trejdjunjins affiljati ma' federazzjonijiet rappreżentattivi tat-trejdjunjins biss, li ma jinkludux il-membri tal-Assoċjazzjoni Kroata tat-Trejdjunjins (Hrvatska udruga radnickih sindikata, HUS). **** Is-sħubija tat-trejdjunjins tal-impjegati tat-trejdjunjins (tax-xogħol) derivata għat-total tas-sħubija (tax-xogħol) f'unjins u aġġustata, jekk meħtieġ, għall-membri tat-trejdjunjins (tax-xogħol) barra mill-forza tax-xogħol attiva, dipendenti u impjegata (jiġifieri ħaddiema rtirati, ħaddiema li jaħdmu għal rashom, studenti u persuni qiegħda). Inklużi wkoll membri tal-HUS, li ngħaqdet mal-Unjoni tat-Trejdjunjins Awtonomi tal-Kroazja (Savez samostalnih sindikata Hrvatske). m.a., ma jgħoddx f'dan il-każ. M'hemm l-ebda dejta disponibbli għall-2020.

Il-konfederazzjonijiet u l-federazzjonijiet ewlenin tat-trejdjunjins

NameAbbreviationNumber of membersInvolved in collective bargaining?
Independent Trade Unions of Croatia (Nezavisni hrvatski sindikati)NHS97,000 (2021)Yes
Union of Autonomous Trade Unions of Croatia (Savez samostalnih sindikata Hrvatske)SSSH95,000 (2021)Yes
Association of Croatian Trade Unions (Matica hrvatskih sindikata)Matica61,000 (2021)Yes
Croatian Association of Trade Unions (Hrvatska udruga radnickih sindikata) – merged with the SSSH in February 2020HUS48,000 (2015)No

Sorsi: SSSH (2018, p. 28) u Schirmbeck u Šeperić (2022)

Bl-Att il-ġdid dwar ir-Rappreżentanza tal-Assoċjazzjonijiet ta' Min Iħaddem u t-Trejdjunjins introdott fl-2014 (ĠU 93/14 u 26/15), il-gvern ried li l-proċess tar-rappreżentanza jkun ibbażat fuq kriterji preċiżi u oġġettivi, sabiex tiġi evitata kwalunkwe possibbiltà ta' preġudizzju jew abbuż. Fir-rigward tax-xejriet fis-sħubija u r-rappreżentanza, il-proporzjon tal-impjegati tas-settur pubbliku fost is-sħubija totali qed jiżdied (jew għall-inqas huwa stabbli), filwaqt li s-sħubija fit-trejdjunjins fis-settur privat qed tonqos b'mod kostanti. L-Att dwar ir-Rappreżentanza tal-Assoċjazzjonijiet ta' Min Iħaddem u t-Trejdjunjins jistipula li organizzazzjoni tat-trejdjunjins rappreżentattiva ta' livell ogħla li tipparteċipa f'korpi tripartitiċi fil-livell nazzjonali għandha tissodisfa l-kundizzjonijiet li ġejjin b'mod kumulattiv. L-ewwel nett, irid ikun ilu fir-reġistru tal-organizzazzjonijiet tat-trejdjunjins ta' livell ogħla għal mill-inqas sitt xhur qabel ma applika għar-rikonoxximent tal-istatus ta' rappreżentant. It-tieni, it-trejdjunjins membri tagħha għandhom jirrappreżentaw mill-inqas 50,000 impjegat unionizzati. It-tielet nett, għandu jkollu mill-inqas ħames trejdjunjins bħala membri tiegħu u għandu jkun attiv f'diversi oqsma ta' attivitajiet kif stabbilit fil-Klassifikazzjoni Nazzjonali tal-Attivitajiet (Nacionalna klasifikacija aktivnosti). Ir-raba' nett, l-organizzazzjoni tat-trejdjunjins rappreżentattiva ta' livell ogħla jew it-trejdjunjins membri tagħha għandu jkollhom uffiċċji reġjonali f'mill-inqas erba' kontej (mill-21 kontea fil-Kroazja). Il-ħames nett, għandu jkollu l-bini u l-kundizzjonijiet materjali l-oħra meħtieġa biex iwettaq l-attivitajiet tiegħu u għandu jimpjega mill-inqas ħames impjegati b'kuntratt ta' impjieg full-time, konkluż għal żmien indefinit.

Sal-2018, erba' konfederazzjonijiet rappreżentattivi tat-trejdjunjins kienu assoċjati, bi 367,000 membru. Il-konfederazzjonijiet kollha jikkompetu għall-membri, peress li l-ebda waħda minnhom mhi speċjalizzata f'setturi partikolari tal-ekonomija jew professjonijiet (Samardžija et al, 2017). Fis-sajf tal-2018, il-Kumitat għad-Determinazzjoni tar-Rappreżentanza (Povjerenstvo za utvrđivanje reprezentativnosti) għadda deċiżjoni dwar ir-rappreżentanza tal-livell ogħla tat-trejdjunjins (OG 59/18). Skont din id-deċiżjoni, it-trejdjunjins rappreżentattivi huma t-Trejdjunjins Indipendenti tal-Kroazja (Nezavisni hrvatski sindikati, NHS), l-Unjoni tat-Trejdjunjins Awtonomi tal-Kroazja (Savez samostalnih sindikata Hrvatske, SSSH) u l-Assoċjazzjoni tat-Trejdjunjins Kroati (Matica hrvatskih sindikata, Matica), filwaqt li l-Assoċjazzjoni Kroata tat-Trejdjunjins (Hrvatske udruge radničkih sindikata, HUS) tilfet dan l-istatus minħabba li ma ssodisfatx ir-rekwiżiti legali. L-HUS ingħaqdet mal-SSSH fi Frar 2020 (SSSH, 2022). Fil-15 ta' Lulju 2022, Preporod (l-unjin tal-impjegati fis-sistema edukattiva Kroata) saret membru tal-SSSH. Preporod fl-2022, għandha kważi 10,000 membru minn 419-il skola primarja u sekondarja madwar il-Kroazja. Barra minn hekk, twaqqfu unions ġodda f'żewġ setturi li qabel kienu kompletament mhux organizzati. L-ewwelnett, it-Trade Union of Digital Platform Workers' (Sindikat radnika digitalnih platformi Hrvatske, SRDP) twaqqfet bħala union għas-sewwieqa ta' Uber, iżda taspira li torganizza lil dawk kollha li jaħdmu għal pjattaformi diġitali, irrispettivament mill-istatus ta' impjieg formali tagħhom. It-tieni, it-trejdjunjin SKUPA (li tfisser "Flimkien"), hija ffukata fuq is-settur mingħajr skop ta' qligħ iżda, fuq medda twila ta' żmien, taspira li tirrappreżenta wkoll ħaddiema atipiċi u prekarji differenti.

Dwar ir-rappreżentanza ta' min iħaddem

Il-libertà ta' assoċjazzjoni u d-dritt ta' organizzazzjoni huma stabbiliti mill-Kostituzzjoni (l-Artikoli 43 u 60), l-Att dwar ix-Xogħol, il-Konvenzjonijiet tal-ILO Nru 98 u 87 u trattati internazzjonali oħra li għalihom ir-Repubblika tal-Kroazja hija parti. Min iħaddem għandu d-dritt, mingħajr ebda distinzjoni u skont l-għażla ħielsa tiegħu stess, li jistabbilixxi u jissieħeb f'assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem. Min iħaddem jista' jiddeċiedi liberament dwar is-sħubija tiegħu f'assoċjazzjoni u dwar kif jitlaq minn assoċjazzjoni bħal din. L-assoċjazzjonijiet jistgħu joħolqu federazzjonijiet jew forom oħra ta' assoċjazzjonijiet sabiex isegwu l-interessi tagħhom flimkien f'livell ogħla. L-assoċjazzjonijiet ta' livell ogħla jgawdu d-drittijiet u l-libertajiet kollha mogħtija lill-assoċjazzjonijiet. Kollha għandhom id-dritt li jissieħbu liberament fil-federazzjonijiet. L-Artikolu 2 tal-Att dwar ir-Rappreżentanza tal-Assoċjazzjonijiet ta' Min Iħaddem u t-Trejdjunjins jiddikjara li, biex tkun rikonoxxuta bħala rappreżentattiva għall-parteċipazzjoni f'korpi tripartitiċi fil-livell nazzjonali, organizzazzjoni ta' min iħaddem trid (1) tkun ilha fir-reġistru tal-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem ta' livell ogħla għal mill-inqas sitt xhur, (2) tirrappreżenta mill-inqas 3,000 impjegatur jew ikollha impjegaturi affiljati li jimpjegaw mill-inqas 100,000 ħaddiem, (3) jirrappreżentaw mill-inqas ħames assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem li joperaw f'oqsma differenti; (4) ikollhom uffiċċji reġjonali f'mill-inqas erba' kontej, (5) ikollhom bini u kundizzjonijiet tax-xogħol materjali oħra meħtieġa, u (6) jimpjegaw mill-inqas ħames impjegati b'kuntratti ta' impjieg permanenti full-time. Mill-1993 'l hawn, fil-fatt kien hemm assoċjazzjoni waħda biss ta' min iħaddem, l-HUP, li tirrappreżenta kemm l-interessi settorjali kif ukoll dawk tal-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem. L-HUP għandha ftit inqas minn 6,000 membru, li jimpjegaw madwar 400,000 ħaddiem, jiġifieri, madwar 46% tal-impjegati f'kumpaniji fil-Kroazja. In-numru ta 'membri u d-densità tas-sħubija tagħha kienu stabbli matul l-aħħar 10 snin. L-HUP, bħala konfederazzjoni ta' min iħaddem, tgħaqqad 30 assoċjazzjoni tas-settur. Is-sħubija mhijiex obbligatorja.

Sħubija u densità tal-organizzazzjoni ta' min iħaddem, 2012–2019

 

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

Source
Employer organisation density in terms of active employees (%)

n.a.

n.a.

56.3

n.a.

n.a.

n.a.

n.a.

n.a.

OECD and AIAS, 2021
Employer organisation density in private sector establishments (%)*

n.a.

10

n.a.

n.a.

n.a.

n.a.

n.a.

10

European Company Survey 2019 (Eurofound and Cedefop, 2020)
Employer organisation density in private sector establishments (%)

n.a.

46

n.a.

n.a.

n.a.

n.a.

n.a.

n.a.

Data obtained by the HUP

Nota: * Perċentwal ta' impjegati li jaħdmu fi stabbiliment li huwa membru ta' kwalunkwe organizzazzjoni ta' min iħaddem li hija involuta fin-negozjar kollettiv.

L-organizzazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem

Skont id-deċiżjoni dwar ir-rappreżentanza tal-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem fil-Kroazja, minn Lulju 2007 l-HUP biss issodisfat il-kriterji ta' rappreżentanza, filwaqt li l-Konfederazzjoni tal-Industrija u l-Intraprendituri Kroati (Konfederacija hrvatske industrije i poduzetnika) ma ssodisfatx. L-att tal-2014 dwar ir-rappreżentanza jistabbilixxi, fl-Artikolu 2, ir-rekwiżiti tar-rappreżentanza tal-assoċjazzjoni ta' min iħaddem. Għalhekk, bħalissa, l-HUP huwa l-uniku rappreżentant ta' min iħaddem fi ħdan il-Kunsill Ekonomiku u Soċjali nazzjonali (Gospodarsko-socijalno vijeće, GSV), l-ogħla korp soċjali tripartitiku għad-djalogu soċjali fil-Kroazja. L-HUP għandha erba' uffiċċji reġjonali, filwaqt li 30 assoċjazzjoni settorjali tal-HUP jiddefendu l-interessi ekonomiċi speċifiċi ta' setturi differenti. L-HUP hija assoċjazzjoni volontarja, indipendenti u leġittima bid-dritt leġittimu li tinnegozja fil-proċess tan-negozjar kollettiv u li tiffirma ftehimiet kollettivi. Il-membri tal-HUP jistgħu wkoll jipparteċipaw b'mod attiv fil-kunsilli ekonomiċi u soċjali lokali u/jew reġjonali (KES) kollha sabiex itejbu l-kundizzjonijiet tan-negozji tagħhom.

L-organizzazzjonijiet u l-konfederazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem

NameAbbreviationNumber of members in 2015Involved in collective bargaining?

Croatian Employers’ Association

(Hrvatska udruga poslodavaca)

HUP

6,000

Yes  

Sors: HUP, 2016

Korpi tripartitiċi u bipartitiċi ewlenin

Il-Kroazja stabbilixxiet qafas istituzzjonali għall-promozzjoni tad-djalogu soċjali, li jinkludi l-GSV tripartitiku u l-korpi ta' ħidma tiegħu, li flimkien iservu bħala korp konsultattiv għall-gvern Kroat. Il-GSV beda l-ħidma tiegħu f'Jannar 1994 u jikkonsisti f'numru ugwali ta' rappreżentanti tal-gvern, konfederazzjonijiet tat-trejdjunjins u assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem. Il-kumitati GSV jittrattaw il-kwistjonijiet tal-politika tal-pagi, is-sistema tat-taxxa, il-politika soċjali, l-impjiegi, l-edukazzjoni, u l-leġiżlazzjoni pertinenti għall-kwistjonijiet tax-xogħol, l-impjiegi u l-industrija. Id-djalogu soċjali tripartitiku li beda fil-livell nazzjonali minn dak iż-żmien 'l hawn mexa 'l quddiem biex jiġi żviluppat fil-livell reġjonali bit-twaqqif ta' KES reġjonali fil-livell ta' kull kontea. Il-kriterji għall-parteċipazzjoni f'KES reġjonali huma l-istess bħal dawk għall-GSV.

Is-sħubija soċjali proposta fil-livell reġjonali kienet imfassla biex tinvolvi u tappoġġja l-ambjent tan-negozju reġjonali billi ttejjeb il-komunikazzjoni u l-kooperazzjoni bejn il-gvern, l-amministrazzjoni reġjonali u lokali, in-negozju u x-xogħol. Madankollu, hemm differenzi konsiderevoli fil-livelli ta' attività u effettività tagħhom. Fil-livell tal-kumpaniji, l-istituzzjonijiet u setturi u industriji partikolari, id-djalogu soċjali bipartitiku huwa żviluppat permezz tal-attivitajiet tat-trejdjunjins u l-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem li jikkonkludu ftehimiet kollettivi u jiffaċilitaw l-attivitajiet tat-trejdjunjins fil-kumpaniji, il-kunsilli tax-xogħol u l-bordijiet superviżorji. Barra minn hekk, l-imsieħba soċjali huma rappreżentati f'korpi ta' ħidma fi ħdan il-parlament Kroat, il-Kunsill Nazzjonali għall-Protezzjoni fuq il-Post tax-Xogħol (Nacionalno vijeće za zaštitu na radu), il-Kunsill Nazzjonali għall-Kompetittività (Nacionalno vijeće za konkurentnost), il-Kumitat Nazzjonali għall-Monitoraġġ tan-Negozjati mal-UE (Nacionalni odbor za praćenje pregovora o pristupanju RH Europskoj uniji), il-bordijiet ta' tmexxija tal-Istitut Kroat tal-Assigurazzjoni tal-Pensjonijiet (Hrvatsko zavod za mirovinsko osiguranje) u istituzzjonijiet pubbliċi oħra.

Il-GSV kien inattiv għal perjodu twil, jiġifieri mill-221 laqgħa tiegħu fis-26 ta' Ġunju 2018 sal-222 laqgħa tiegħu fis-27 ta' Marzu 2020. Ir-raġunijiet għal dan kienu xi tilwim serju bejn it-trejdjunjins u l-gvern dwar il-funzjonament tal-GSV, flimkien ma' kwistjonijiet oħra relatati mar-rwol tagħha fir-riforma tal-pensjonijiet, li rriżultaw fil-kanċellazzjoni tat-trejdjunjins tal-parteċipazzjoni tagħhom fil-GSV. Bl-intenzjoni li jerġgħu jqajmu l-GSV, il-gvern u l-imsieħba soċjali ffirmaw, fil-11 ta' Marzu 2020, ftehim għall-istabbiliment tal-GSV. Dan il-korp jirrappreżenta l-ogħla forma (istituzzjonali) ta' djalogu soċjali tripartitiku fil-livell nazzjonali u jipprovdi opportunità għall-imsieħba soċjali biex ikollhom rwol importanti u attiv fil-ħolqien u l-implimentazzjoni tal-politiki pubbliċi. Minn dakinhar, il-GSV għamel laqgħat regolari u ddiskuta diversi suġġetti, li jvarjaw minn riformi tas-sistema edukattiva terzjarja għall-miżura tal-gvern biex inaqqsu l-prezzijiet tal-enerġija u l-pressjoni tal-inflazzjoni.

Korpi tripartitiċi u bipartitiċi ewlenin

NameTypeLevelIssues covered
Economic and Social Council (Gospodarsko-socijalno vijeće, GSV)TripartiteNationalSocioeconomic issues, including salary policies, employment, pensions and health insurance, education, labour market harmonisation, health and safety at work and social security
Social Council for the Textile, Footwear, Leather and Rubber Sector (Socijalno vijeće za sektor tekstila, obuća, kože i gume)TripartiteSectoralWages, working conditions and economic policy related to the sector
Social Council for the Forestry and Wood Industry (Socijalno vijeće za sektor šumarstva I drvne industrije)TripartiteSectoralWages, working conditions and economic policy related to the sector
Social Council for Road Transport (Socijalno vijeće za sektor cestovnog prometa)BipartiteSectoralWages, working conditions and economic policy related to the sector
Social Council for the Railway Transport Sector (Socijalno vijeće za sektor željezničkog prometa)BipartiteSectoralWages, working conditions and economic policy related to the sector
Social Council for the Building Sector (Socijalno vijeće za sektor graditeljstva)BipartiteSectoralWages, working conditions, economic policy related to the sector
Social Council for the Tourism Sector (Socijalno vijeće za sektor turizma)BipartiteSectoralWages, working conditions and economic policy related to the sector
Social council for the Food Industry and Agriculture (Socijalno vijeće za sektor prehrambene industrije i poljoprivrede)BipartiteSectoralWages, working conditions and economic policy related to the sector
Economic and social councils at county level (Socijalno vijeće na razini županija), of which there are 21TripartiteCounty levelMonitoring and assessing the impact of economic policy and economic and social policy measures on social stability and development at county level

Skont l-Att dwar ix-Xogħol, it-trejdjunjins huma l-uniċi atturi intitolati li jikkonkludu ftehimiet kollettivi fir-Repubblika tal-Kroazja f'isem il-ħaddiema, filwaqt li, min-naħa ta' min iħaddem, parti għal ftehim kollettiv tista' tkun impjegatur individwali jew assoċjazzjoni ta' min iħaddem. Il-kunsilli tax-xogħol għandhom ukoll id-dritt li jagħmlu ċerti ftehimiet ma' min iħaddem, iżda dawk il-ftehimiet m'għandhomx jirregolaw kwistjonijiet relatati mal-pagi, it-tul tal-ħin tax-xogħol jew kwistjonijiet oħra li l-Att dwar ix-Xogħol jistipula li jistgħu jiġu rregolati minn ftehim kollettiv. B'dan il-mod, minbarra l-libertà ta' assoċjazzjoni u attività, it-trejdjunjins huma żgurati monopolju tan-negozjar kollettiv. Il-kunsilli tax-xogħlijiet fil-Kroazja huma relattivament rari u huma l-aktar influwenzati ħafna mit-trejdjunjins.

Ir-regolamentazzjoni, il-kompożizzjoni u l-kompetenzi tal-korpi rappreżentattivi

BodyRegulationCompositionInvolved in company-level collective bargaining?Thresholds for/rules on when the body needs to be/can be set up
Works council (Radničko vijeće)Labour Act: participation of workers in decision-making – works council (Articles 140–162)Employee representatives are elected (by secret ballot). The number of members of the works council is determined by the number of workers employed: up to 75 workers, one representative; from 76 to 250 workers, 3 representatives; from 251 to 500 workers, 5 representatives; from 501 to 750 workers, 7 representatives; from 751 to 1,000 workers, 9 representatives. For each further 1,000 workers, the number of the members of the works council increases by two.Works councils safeguard and promote the interests of workers; monitor compliance with the Labour Act, working regulations, collective agreements and other provisions; and monitor if the employer fulfils its obligations in relation to the calculation and payment of social security contributions.An employer that employs at least 20 workers has to set up a works council, with the exception of workers employed at public administration bodies.
Trade union (Radnički sindikat)Labour Act: collective industrial relations – trade unions’ and employer associations’ right to associate (Articles 165–191)Workers have the right, according to their own free choice, to found and join a trade union, subject to only those requirements that may be prescribed by the articles of association or internal rules of this trade union.Trade unions decide autonomously on the methods for their representation before an employer.No regulated thresholds.
Worker representative in the employer organisation (Predstavnik radnika u tijelima poslodavca)Labour Act, Article 164A worker representative is a member of the company or cooperative body that supervises business management – a member of a public institution’s body (governing council or another appropriate body).The member of the aforementioned body has the same legal position as other appointed members of that body.No regulated thresholds.
Flag of the European UnionThis website is an official website of the European Union.
How do I know?
European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions
The tripartite EU agency providing knowledge to assist in the development of better social, employment and work-related policies