Azzjoni industrijali u tilwim fil-Finlandja

Il-Kostituzzjoni Finlandiża tiggarantixxi d-dritt għall-istrajk iżda, skont il-leġiżlazzjoni fl-Att dwar il-Kuntratti ta' Impjieg u l-Att dwar il-Medjazzjoni f'Tilwim tax-Xogħol, l-istrajks huma permessi biss meta ftehim kollettiv ikun skada u kuntratt ġdid ikun għad irid jiġi stabbilit jew meta r-raġuni għall-istrajk tkun xi ħaġa li mhix relatata mal-kundizzjonijiet tal-impjieg, kif inhu l-każ għall-istrajks politiċi u l-azzjonijiet ta' solidarjetà. Id-dritt għall-istrajk huwa ristrett ukoll f'xi setturi, bħall-kura tas-saħħa, li l-funzjonament tagħhom huwa vitali għas-sikurezza tas-soċjetà. Biex ikun legali, strajk irid jitħabbar ukoll lill-Konċiljatur Nazzjonali minn qabel. It-tipi legali ta' azzjonijiet industrijali huma għalhekk strajks li jseħħu matul perjodu meta ma jkun hemm l-ebda ftehim fis-seħħ u strajks għal raġunijiet politiċi u ta' solidarjetà. Fost l-aktar forom komuni ta' azzjoni industrijali hemm strajks (lakko) jew ir-rifjut li jaħdem kompletament jew parzjalment, walkouts (ulosmarssi) u projbizzjonijiet fuq is-sahra (ylityökielto).

Żviluppi fl-azzjoni industrijali, 2012–2022

Nota: In-numri pprovduti jinkludu t-tipi kollha ta' azzjoni industrijali, inklużi mhux biss strajks (l-aktar forma komuni ta' azzjoni industrijali), iżda wkoll theddid, embargos u azzjonijiet simili.

Sors: Statistika tal-Finlandja, 2020a

Mekkaniżmi kollettivi għas-soluzzjoni tat-tilwim

Is-sistema ta' medjazzjoni hija bbażata fuq l-Att tal-Finlandja dwar il-Medjazzjoni f'Tilwim tax-Xogħol. Il-Konċiljatur Nazzjonali, flimkien ma' konċiljaturi part-time oħra fl-Uffiċċju tal-Konċiljatur Nazzjonali, jassistu lill-imsieħba fin-negozjati jekk ma jkunx jista' jintlaħaq ftehim kollettiv mingħajr għajnuna esterna. Il-partijiet jistgħu jinvolvu volontarjament lill-Uffiċċju tal-Konċiljatur Nazzjonali f'sessjonijiet ta' negozjar kollettiv mingħajr ma jkun hemm theddida ta' azzjoni kollettiva. L-organizzazzjonijiet ċentrali tas-suq tax-xogħol jistgħu wkoll jiġu megħjuna mill-Konċiljatur Nazzjonali fit-tfassil ta' ftehimiet komprensivi ta' politika dwar id-dħul. Huwa obbligatorju li wieħed jipparteċipa fil-medjazzjoni ta' tilwim tax-xogħol, iżda n-naħat differenti m'għandhomx għalfejn jaċċettaw il-proposta tal-Konċiljatur Nazzjonali. Il-Qorti tax-Xogħol tittratta każijiet relatati mal-ksur tal-ftehimiet kollettivi u tista' toħroġ multi f'każijiet ta' azzjoni industrijali illegali. L-Att il-ġdid dwar il-Kooperazzjoni għandu l-għan li jsaħħaħ id-djalogu soċjali fuq il-post tax-xogħol.

Mekkaniżmi individwali għas-soluzzjoni tat-tilwim

It-tilwim individwali tax-xogħol li jirriżulta minn kuntratti individwali ta' impjieg konklużi bejn impjegatur wieħed u impjegat wieħed jew li jirriżultaw mil-leġiżlazzjoni dwar ir-relazzjonijiet ta' impjieg – u tabilħaqq kwalunkwe tilwima tax-xogħol li ma taqax fil-kamp ta' applikazzjoni tal-Qorti tax-Xogħol – jiġu ttrattati bħala kawżi ċivili ordinarji, fl-ewwel istanza mill-qrati distrettwali (alioikeus). Il-qrati distrettwali huma magħmula minn imħallfin professjonali u, f'ċerti każijiet, minn mħallfin lajċi. Id-deċiżjoni ta' qorti distrettwali normalment tista' tiġi appellata f'qorti tal-appell (hovioikeus), u deċiżjoni ta' din tal-aħħar tista' tiġi appellata fil-Qorti Suprema (korkein oikeus). It-tilwim individwali dwar l-impjieg li jiġi riferut lill-qrati distrettwali tipikament għandu x'jaqsam ma' kwistjonijiet bħall-paga u t-terminazzjoni ta' kuntratti ta' impjieg. F'kawżi individwali tal-liġi tal-impjiegi quddiem il-qrati ċivili, m'hemm l-ebda involviment dirett tat-trejdjunjins, u każijiet bħal dawn ma jistgħux jitressqu mill-unjins mingħajr il-kunsens tal-ħaddiem. Il-qrati distrettwali u l-qrati tal-appell jistgħu jimponu multi f'każijiet relatati mal-impjieg.

L-użu ta' mekkaniżmi alternattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim

It-tilwim solvut fil-Qorti tax-Xogħol huwa ħafna aktar komuni minn dak medjat mill-Konċiljatur Nazzjonali. Mit-82 sentenza fil-Qorti tax-Xogħol matul l-2022, 29 kienu marbuta ma' strajks, theddid ta' strajk jew azzjoni industrijali oħra.

L-użu ta' mekkaniżmi għas-soluzzjoni tat-tilwim: l-għadd ta' tilwim tax-xogħol medjat mill-Konċiljatur Nazzjonali, 2012–2022

Nota: n.a., mhux disponibbli.

Sors: L-Uffiċċju Nazzjonali tal-Konċiljatur, 2022; mingħajr data; Il-Qorti tax-Xogħol, mhux datata