Negozjar kollettiv fl-Italja

Il-ftehimiet kollettivi m'għandhomx erga omnes fl-Italja: mhumiex legalment vinkolanti għall-ħaddiema kollha tas-settur. Dawn jorbtu biss lil min iħaddem li jappartjeni għall-organizzazzjonijiet li ffirmawhom, jew li jagħżlu li jadottawhom u japplikawhom. Inkella, l-applikazzjoni tal-ftehimiet kollettivi hija volontarja għal min iħaddem, li jagħżel liema ftehim japplika.

Il-BĊNi huma konklużi għat-territorju Taljan kollu u huma applikati għall-impjegati kollha tal-istess settur (f'livell ċentralizzat). F'dan il-livell, l-aspetti ewlenin tar-relazzjonijiet tax-xogħol huma stabbiliti, bħall-paga minima, il-ħin tax-xogħol, il-klassifikazzjoni tal-impjiegi u l-kundizzjonijiet tax-xogħol.

Ċerti aspetti speċifiċi tax-xogħol, bħall-iskemi ta' rimunerazzjoni ta' inċentivi, il-bonusijiet tal-prestazzjoni, l-istandards tal-produttività u t-tipi speċjali ta' indennizzi, huma rregolati fid-DCBAs. Il-leġiżlazzjoni f'dawn l-aħħar snin introduċiet inċentivi biex tinkoraġġixxi t-tixrid kemm ta' skemi relatati mal-prestazzjoni fuq il-post tax-xogħol kif ukoll ta' skemi ta' benesseri tal-kumpaniji biex jiżdied in-numru ta' benefiċjarji fost il-ħaddiema, u biex testendi l-bonusijiet tal-produttività.

L-NCBAs jistgħu jkunu transsettorjali, settorjali jew relatati ma' impjiegi speċifiċi f'settur wieħed jew aktar, skont il-livell ta' negozjati mwettqa mill-imsieħba soċjali.

Id-DCBAs iseħħu l-aktar fil-livell tal-kumpanija/fuq il-post tax-xogħol, fis-setturi privati tal-manifattura u tas-servizzi kif ukoll fis-settur tal-amministrazzjoni pubblika. Madankollu, f'xi setturi jiġu konklużi ftehimiet deċentralizzati fil-livell territorjali. Pereżempju, fis-settur tal-kostruzzjoni d-DCBAs jiġu konklużi fil-livell provinċjali, u l-istess japplika għall-agrikoltura u t-turiżmu; fis-settur artiġjanali, id-DCBAs huma nnegozjati fil-livell reġjonali.

Kopertura tan-negozjar kollettiv tal-pagi tal-impjegati

Noti: * Il-perċentwal jindika l-kopertura tal-NCBAs iffirmati mis-CGIL, is-CISL u l-UIL. ** Perċentwal ta' impjegati li jaħdmu f'unitajiet lokali fejn aktar minn 50% tal-impjegati huma koperti minn ftehim kollettiv dwar il-paga kontra n-numru totali ta' impjegati li pparteċipaw fl-istħarriġ.

Sorsi: Eurofound, Stħarriġ dwar il-Kumpaniji Ewropej 2013/2019 (inklużi kumpaniji tas-settur privat bi stabbilimenti b'aktar minn 10 impjegati (kodiċijiet tan-Nomenklatura tal-Attivitajiet Ekonomiċi B–S), b'risposti multipli possibbli); Eurostat [earn_ses10_01], [earn_ses14_01], [earn_ses18_01] (inklużi kumpaniji b'aktar minn 10 impjegati (Nomenklatura tal-Attivitajiet Ekonomiċi kodiċijiet B–S, eskluż O), bi tweġiba waħda għal kull unità lokali); CNEL (2022); OECD u AIAS (2021).

Livelli ta' negozjar

L-aktar livell importanti ta' negozjar kollettiv għall-iffissar tal-pagi fl-Italja huwa l-livell settorjali. L-NCBAs Taljani għal kull settur ekonomiku fihom dispożizzjonijiet iddedikati għall-pagi minimi. Dawn jinkludu tabelli strutturati abbażi tal-limiti tal-paga minima relatati mal-kompiti tal-ħaddiema f'kull livell. It-tul massimu tal-ġurnata tax-xogħol, skont is-settur u t-tip ta' attività mwettqa, huwa definit ukoll fil-BĊNi.

Madankollu, ir-regolamentazzjoni ta' xi aspetti tal-istruttura tar-rimunerazzjoni u l-ġestjoni tal-ħin tax-xogħol, bħall-pjanijiet ta' inċentivi, il-benefiċċji marġinali, ix-xogħol mill-bogħod u r-rimunerazzjoni tas-sahra hija ddelegata lil ftehimiet ta' livell deċentralizzat.

Livelli ta 'negozjar kollettiv, 2022

Noti: Il-livell interkonfederali Taljan (livello interconfederale) ma jindirizzax ir-relazzjonijiet ta' impjieg individwali iżda jiddefinixxi r-regoli li jirregolaw in-negozjar kollettiv u jkopri xi kwistjonijiet ġenerali, bħall-apprendistati. Hija tipprovdi r-regoli għall-koordinazzjoni tal-livell ta' negozjar settorjali mal-livelli ta' negozjar deċentralizzat, u tistabbilixxi l-kriterji ta' referenza ġenerali għan-negozjar tal-pagi, inkluż għall-protezzjoni tal-kapaċità tal-akkwist tal-pagi.

Artikulazzjoni

Skont it-TU 2014, id-DCBAs għandhom jikkonċernaw biss il-kwistjonijiet delegati lilhom mill-NCBAs jew mil-liġi. Id-drittijiet bażiċi u l-livelli tal-paga minima huma stabbiliti fil-livell nazzjonali/settorjali, filwaqt li d-DCBAs għandhom l-għan li jadattaw il-kundizzjonijiet ġenerali għal kuntesti speċifiċi, skont id-dispożizzjonijiet obbligatorji stabbiliti fil-livell nazzjonali/settorjali jew bil-liġi.

Il-BĊNi ġeneralment jiġġeddu kull tliet snin. Id-DCBAs għandhom tul ta' żmien varjabbli, iżda t-tiġdid għandu t-tendenza li jsegwi ż-żmien tal-BĊNi, u b'hekk jiġi evitat id-duplikazzjoni tan-negozjati. Madankollu, il-ftehimiet li jikkonċernaw l-istandards tal-produttività u l-bonusijiet tal-produttività għandhom it-tendenza li jiġġeddu kull sena, għall-inqas biex jirrevedu l-għanijiet varjabbli.

Fuq il-bażi tat-TU 2014, sabiex jiġi evitat it-titwil eċċessiv tas-sessjonijiet ta' negozjar, l-imsieħba soċjali qablu li l-proposti għat-tiġdid iridu jiġu ppreżentati sitt xhur qabel l-iskadenza ta' NCBA.

F'każ ta' dewmien fit-tiġdid tal-NCBA, il-klawżoli tagħha huma ultraattivi – jiġifieri, jibqgħu validi sat-tiġdid li jmiss. Din is-sitwazzjoni mhijiex rari fl-Italja, speċjalment fir-rigward tal-NCBAs relatati ma' setturi ekonomiċi aktar frammentati.

Fis-sistema ta' negozjar Taljana hemm fis-seħħ mekkaniżmi ta' koordinazzjoni orizzontali u vertikali: il-BĊNi jirregolaw il-pagi f'konformità mad-dispożizzjonijiet tal-ftehim qafas interkonfederali tal-2009 dwar ir-riforma tal-arranġamenti ta' negozjar kollettiv. Il-ftehim jipprovdi qafas ta' referenza għat-tiġdid settorjali biex jitqiesu l-projezzjonijiet tal-inflazzjoni, bil-għan li tiġi żgurata l-preservazzjoni tal-kapaċità tal-akkwist (koordinazzjoni orizzontali). Barra minn hekk, il-ftehim jipprevedi l-introduzzjoni ta' klawżoli tal-ftuħ fil-ftehimiet settorjali, li għandhom jiġu ġestiti mill-partijiet nazzjonali tan-negozjar (koordinazzjoni vertikali).

L-effettività tal-ftehimiet kollettivi Taljani mhijiex estiża bil-liġi. Min iħaddem jista' japplika ftehim kollettiv għall-ħaddiema tiegħu anke jekk ma jkunx membru ta' organizzazzjoni ta' min iħaddem li ffirmah. L-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u t-trejdjunjins jistgħu jiffirmaw ftehim kollettiv anke jekk ma jkunux innegozjawh (jistgħu jagħmlu dan billi "jsegwuh").

L-NCBAs jipprovdu għal paga minima għall-impjegati fis-settur li japplikaw għalih. Madankollu, l-NCBAs japplikaw għall-ħaddiema biss jekk min iħaddem jiddeċiedi hekk.

L-Artikolu 36 tal-Kostituzzjoni Taljana jistipula li l-ħaddiema huma intitolati għal remunerazzjoni proporzjonata mal-kwalità u l-kwantità tax-xogħol tagħhom (il-prinċipju tal-proporzjonalità) u fi kwalunkwe każ li jiżguraw lilhom u lill-familji tagħhom għajxien diċenti (il-prinċipju tas-suffiċjenza). Skont l-Artikolu 2099(2) tal-Kodiċi Ċivili, fin-nuqqas ta' ftehim bejn il-partijiet, ir-remunerazzjoni hija ddeterminata minn imħallef. Fin-nuqqas ta' leġiżlazzjoni speċifika ulterjuri dwar il-pagi minimi, il-prinċipju kostituzzjonali huwa implimentat mill-"ġurisprudenza ta' pagi suffiċjenti", ibbażata fuq il-kombinazzjoni tal-Artikolu 36(1) tal-Kostituzzjoni u l-Artikolu 2099(2) tal-Kodiċi Ċivili. B'mod partikolari, il-Qorti Suprema Taljana (Corte di Cassazione) tiddikjara li huma biss il-pagi minimi stabbiliti fil-NCBAs iffirmati mill-imsieħba soċjali l-aktar rappreżentattivi li jissodisfaw ir-rekwiżiti deskritti fil-Kostituzzjoni. Għalhekk, id-dispożizzjonijiet dwar il-pagi li jinsabu fil-BĊNi jirrappreżentaw il-kriterji għall-valutazzjoni tal-pagi stabbiliti f'kuntratti individwali. Konsegwentement, il-ħaddiema jistgħu jfittxu lil min iħaddimhom fil-qrati tax-xogħol sabiex jiksbu pagi f'konformità mal-parametri stabbiliti mill-NCBAs. Dan huwa mekkaniżmu ta' ġurisprudenza biex jiddefendi l-kundizzjonijiet tal-pagi, speċjalment għall-ħaddiema f'setturi dgħajfa fl-unjins.

Fil-prinċipju, il-liġi tiddefinixxi prinċipji li ma jistgħux jiġu derogabbli. Il-BĊNi jissupplimentaw dawn il-prinċipji b'regoli dettaljati mfassla apposta għal kull settur ekonomiku, li m'għandhomx ikunu derogabbli fir-rigward tad-DCBAs.

Madankollu, il-ftehimiet kollettivi jistgħu jipprevedu klawżoli tal-ftuħ. Klawżoli tal-ftuħ ifissru devjazzjoni minn NCBA u/jew liġi (it-TU 2014). Il-ftehim qafas tal-2009 introduċa skema preliminari ta' klawżoli tal-ftuħ. L-Artikolu 8 tal-Att Nru 138/2011 introduċa l-possibbiltà li d-DCBAs (contratti di prossimità) jistgħu jintroduċu derogi għall-BĊNi u, f'ċerti każijiet, anke leġiżlazzjoni. Skont l-Att Nru 81/2015, derogi mill-BĊNi u d-DCBAs fir-rigward tar-regolamentazzjoni tal-kompiti u x-xogħol flessibbli (pereżempju, klawżoli ta' kwota f'xogħol b'terminu fiss) huma possibbli.

Il-ftehim qafas tal-2009 adotta regoli ġenerali dwar iż-żmien tat-tiġdid kuntrattwali. L-NCBAs ilhom fis-seħħ għal tliet snin fir-rigward tal-aspetti legali kif ukoll tal-paga. Jekk ftehim kollettiv ma jiġġeddedx fil-ħin, jingħata bonus ekonomiku speċifiku lill-ħaddiema. Skont it-TU 2014, l-NCBAs jistgħu jistabbilixxu wkoll l-involviment ta' msieħba soċjali transsettorjali meta l-imsieħba soċjali settorjali ma jirnexxilhomx jaqblu dwar it-tiġdid kuntrattwali. Il-ftehimiet kollettivi ma jibqgħux effettivi fid-data tat-terminazzjoni. Il-partijiet jistgħu jkomplu japplikawhom, iżda mhumiex obbligati li jagħmlu dan, sakemm l-attività ultra ta' dispożizzjonijiet speċifiċi ma tkunx iddikjarata b'mod espliċitu fil-BĊNi. Dan jiġri fil-maġġoranza l-kbira tal-każijiet.

Għalkemm huwa formalment possibbli li jissejjaħ strajk matul in-negozjati, l-imsieħba soċjali rregolaw b'mod awtonomu din il-kwistjoni billi stabbilixxew perjodi u proċeduri ta' obbligu ta' paċi fi ftehimiet interkonfederali u settorjali. Dawn il-ftehimiet ikopru l-fażi tan-negozjati u jinkludu mekkaniżmi ta' soluzzjoni tat-tilwim relatati ma' azzjoni industrijali u tilwim.