Il-profil tal-pajjiż tal-ħajja tax-xogħol għal-Lussemburgu
Dan il-profil jiddeskrivi l-karatteristiċi ewlenin tal-ħajja tax-xogħol fil-Lussemburgu. Għandha l-għan li tipprovdi l-informazzjoni ta' sfond rilevanti dwar l-istrutturi, l-istituzzjonijiet, l-atturi u r-regolamenti rilevanti dwar il-ħajja tax-xogħol.
Dan jinkludi indikaturi, dejta u sistemi regolatorji dwar l-aspetti li ġejjin: l-atturi u l-istituzzjonijiet, ir-relazzjonijiet kollettivi u individwali tal-impjieg, is-saħħa u l-benesseri, il-paga, il-ħin tax-xogħol, il-ħiliet u t-taħriġ, u l-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol. Il-profili jiġu aġġornati b'mod sistematiku kull sentejn.
Il-prodott domestiku gross (PDG) per capita tal-Lussemburgu kien kważi tliet darbiet ogħla mill-medja tal-UE27 fl-2022. B'tkabbir ta' kważi 2.3% fl-2019, l-ekonomija tal-Lussemburgu hija waħda mill-aktar b'saħħithom fl-UE.
Fil-31 ta' Diċembru 2023, il-Lussemburgu kellu 672,050 abitant. Il-proporzjon ta' barranin li jgħixu fil-gran dukat kien għoli. Fl-istess data, ir-residenti barranin ammontaw għal 317,678 persuna, li jirrappreżentaw 47.3% tal-popolazzjoni totali.
Date | Total population | Luxembourgish men | Luxembourgish women | Foreign men | Foreign women | Share of foreigners (%) |
31 December 2019 | 626,108 | 162,267 | 167,376 | 152,697 | 143,768 | 47.4 |
31 December 2020 | 634,730 | 165,056 | 170,248 | 154,400 | 145,026 | 47.2 |
31 December 2021 | 645,397 | 168,014 | 173,216 | 157,050 | 147,117 | 47.1 |
31 December 2022 | 660,809 | 171,126 | 176,276 | 161,318 | 152,089 | 47.4 |
31 December 2023 | 672,050 | 174,675 | 179,697 | 163,599 | 154,079 | 47.3 |
Sors: Statec, 2023a
Is-suq tax-xogħol għadu attiv ħafna, peress li, minbarra l-288,918-il ħaddiem residenti fil-Lussemburgu, 227,623 ħaddiem transkonfinali jaqsmu l-fruntieri Belġjani, Franċiżi u Ġermaniżi kuljum biex jaħdmu fil-Lussemburgu (Diċembru 2023).
Is-sitwazzjoni tal-impjiegi 2021–2023
Total | Luxembourg residents | Cross-border commuters | Cross-border commuters (%) | ||
December 2021 | Private sector employees | 430,534 | 222,171 | 208,363 | 48.4 |
| Civil servants | 34,837 | 32,744 | 2,093 | 6.0 | |
| Self-employed people | 28,763 | 23,101 | 5,662 | 19.7 | |
| Total domestic employment | 494,134 | 278,016 | 216,118 | 43.7 | |
December 2022 | Private sector employees | 444,143 | 228,654 | 215,489 | 48.5 |
| Civil servants | 36,096 | 33,758 | 2,338 | 6.5 | |
| Self-employed people | 29,386 | 23,421 | 5,965 | 20.3 | |
| Total domestic employment | 509,625 | 285,833 | 223,792 | 43.9 | |
December 2023 | Private sector employees | 448,936 | 230,148 | 218,788 | 48.7 |
| Civil servants | 37,502 | 34,939 | 2,563 | 6.8 | |
| Self-employed people | 30,103 | 23,831 | 6,272 | 20.8 | |
| Total domestic employment | 516,541 | 288,918 | 227,623 | 44.1 |
Nota: Persuni b'impjieg f'impjieg domestiku fil-Lussemburgu.
Sors: Ministeru tas-Sigurtà Soċjali, l-Ispettorat Ġenerali tas-Sigurtà Soċjali (IGSS), 2023 (kalkoli mill-Istitut Lussemburgiż tar-Riċerka Soċjoekonomika (LISER))
Ir-rata ta 'tkabbir tal-impjiegi domestiċi totali bejn l-2021 u l-2022 (Diċembru) kienet ta' 3.1%. Għall-impjiegi transkonfinali, dan kien ta' 3.6 %, u għall-impjieg ta' residenti Lussemburgiżi (Lussemburgiżi u barranin), kien ta' 2.8 %. Ir-rata tat-tkabbir kienet aktar baxxa bejn l-2022 u l-2023 (Diċembru): 1.4% għall-impjiegi domestiċi kollha, 1.7% għall-impjiegi transkonfinali u 1.1% għall-impjieg tar-residenti Lussemburgiżi.
F'Diċembru 2022, 15,760 resident qiegħda ġew irreġistrati mal-Aġenzija Nazzjonali tal-Impjiegi (Agence pour le développement de l'emploi, ADEM) bħala disponibbli għall-impjieg (ADEM, 2023a). Dan kien tnaqqis ta '3.9% meta mqabbel ma' Diċembru 2021 (ADEM, 2023b). Fl-2022, ir-rata tal-qgħad kienet ta' 4.8% (aġġustata għall-varjazzjonijiet staġjonali). Biex nosservaw valuri simili, irridu mmorru lura għall-aħħar tal-2008 u l-bidu tal-2009. Total ta' 18,198 resident qiegħda kienu disponibbli għall-impjieg sal-31 ta' Diċembru 2023 (rata ta' qgħad ta' 5.5%), dan irrappreżenta żieda ta' 2,438 persuna (15.5%) meta mqabbel mal-31 ta' Diċembru 2022. L-aħħar dejta tgħid li n-numru ta' residenti li qed ifittxu impjieg irreġistrati mal-ADEM kien ta' 17,654 fil-31 ta' Marzu 2024 (rata ta' qgħad ta' 5.6%), żieda ta' 2,322 (jew 15.1%) meta mqabbel ma' Marzu 2023.
Il-leġiżlazzjoni kollha tax-xogħol dwar ir-rappreżentanza ta' min iħaddem, ir-rappreżentanza tat-trejdjunjins u n-negozjar kollettiv hija inkluża fil-Kodiċi tax-Xogħol. Il-ġimgħa tax-xogħol legali hija ta' 40 siegħa, li tista' tiġi estiża għal 48 siegħa. Madankollu, kien hemm bidla kbira fil-Kodiċi tax-Xogħol fl-2016 fir-rigward tar-regolamentazzjoni tal-ħin tax-xogħol, fejn sistema temporanjament valida ta' perjodi ta' referenza ġiet sostitwita b'waħda permanenti. Din is-sistema tippermetti li l-perjodu ta' referenza jiġi estiż sa erba' xhur taħt ċerti kundizzjonijiet u b'ċerti restrizzjonijiet, jew saħansitra sa 12-il xahar permezz ta' negozjar kollettiv. Fil-prattika, din ir-riforma tagħmilha possibbli li jiżdied il-ħin tax-xogħol fil-ġimgħa lil hinn mis-sigħat stabbiliti, sakemm jibqa' inqas minn 48 siegħa fil-ġimgħa bħala medja fuq perjodu ta' erba' xhur, jew aktar skont il-ftehimiet kollettivi.
Barra minn hekk, il-liġi li tirriforma r-rappreżentanza tal-impjegati fil-kumpaniji daħlet fis-seħħ progressivament fl-2016, u riforma tal-liv tal-ġenituri daħlet fis-seħħ fl-1 ta' Diċembru 2016.
Fl-aħħar nett, il-liġi tal-25 ta' April 2019 li temenda l-Kodiċi tax-Xogħol estendiet it-tul ta' żmien minimu tal-vaganzi statutorji għal 26 jum tax-xogħol fis-sena, irrispettivament mill-età tal-impjegat – jiġifieri, ġurnata aktar minn qabel, li magħha tiżdied festa pubblika statutorja fid-9 ta' Mejju (Jum l-Ewropa).
Il-kunċett tal-"mudell tal-Lussemburgu" huwa spiss imsemmi meta jiġu diskussi d-djalogu soċjali jew ir-relazzjonijiet tax-xogħol fi ħdan il-Gran Dukat. Il-mudell huwa ta' struttura u kultura ta' djalogu soċjali li kapaċi jsolvu n-nuqqas ta' qbil, u li jgħaqqdu flimkien l-atturi ewlenin minn sfondi differenti biex jilħqu kunsens dwar liema miżuri se jtejbu l-benesseri ekonomiku u soċjali tal-pajjiż. Din id-dimensjoni tkompli tirreżona ħafna fost dawk involuti fid-djalogu soċjali f'kull livell. Karatteristika oħra tad-djalogu soċjali tal-Lussemburgu hija d-dimensjoni tradizzjonalment tripartitika tiegħu, li tinvolvi t-trejdjunjins, l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u l-gvern. L-istat huwa meqjus bħala sieħeb soċjali fih innifsu. Il-biċċa l-kbira tal-ftehimiet importanti milħuqa fil-livell nazzjonali – pereżempju, dwar il-kontroll tal-inflazzjoni, il-bilanċ tal-baġit, il-kompetittività korporattiva u s-sitwazzjoni tas-suq tax-xogħol – huma nnegozjati mit-tliet partijiet. Sal-2010, il-mudell tripartitiku tal-Lussemburgu ma ġiex ikkontestat (Thill u Thomas, 2010). L-ewwel ksur serju tad-djalogu tripartitiku seħħ f'April 2010, meta l-Kumitat Tripartitiku ta' Koordinazzjoni (Comité de coordination tripartite) ħabbar li d-diskussjonijiet dwar il-kompetittività tal-ekonomija, il-politiki dwar l-impjiegi u l-finanzi pubbliċi tal-Lussemburgu ma rnexxilhomx iwasslu għal ftehim. Madankollu, il-gvern, li ilu jmexxi l-pajjiż minn Diċembru 2013, enfasizza l-impenn tiegħu għad-djalogu soċjali u għandu l-għan li jirrestawra l-koordinazzjoni tripartitika. Wara li ffirma ftehim bilaterali mal-unjins (f'Novembru 2014) u ieħor mar-rappreżentanti ta' min iħaddem (f'Jannar 2015), il-gvern ħeġġeġ lill-imsieħba soċjali biex jerġgħu lura għat-tradizzjoni preċedenti tal-pajjiż ta' konsultazzjoni tripartitika (Eurofound, 2015). Minkejja l-impenn tal-gvern, id-djalogu soċjali fil-livell nazzjonali ilu jonqos mill-2016. Saru diversi laqgħat bipartitiċi, iżda ma kien hemm l-ebda negozjar tripartitiku nazzjonali fuq l-aġenda. Kien biss fit-30 ta' Ġunju 2019 li ġiet konkluża laqgħa tripartitika bi ftehimiet ġodda fis-settur tal-azzar. Saru diversi laqgħat tripartitiċi matul il-kriżi tal-COVID-19 biex jiddiskutu l-ġestjoni tal-pandemija u l-implimentazzjoni ta' miżuri biex jimmoderaw l-effetti tal-indiċjar tal-pagi.
