Il-profil tal-pajjiż tal-ħajja tax-xogħol għal Malta
Dan il-profil jiddeskrivi l-karatteristiċi ewlenin tal-ħajja tax-xogħol f'Malta. Għandha l-għan li tipprovdi l-informazzjoni ta' sfond rilevanti dwar l-istrutturi, l-istituzzjonijiet, l-atturi u r-regolamenti rilevanti dwar il-ħajja tax-xogħol.
Dan jinkludi indikaturi, dejta u sistemi regolatorji dwar l-aspetti li ġejjin: l-atturi u l-istituzzjonijiet, ir-relazzjonijiet kollettivi u individwali tal-impjieg, is-saħħa u l-benesseri, il-paga, il-ħin tax-xogħol, il-ħiliet u t-taħriġ, u l-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol. Il-profili jiġu aġġornati b'mod sistematiku kull sentejn.
It-trejdjunjins, l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u l-istituzzjonijiet pubbliċi għandhom rwol ewlieni fil-governanza tar-relazzjoni tal-impjieg, il-kundizzjonijiet tax-xogħol u l-istrutturi tar-relazzjonijiet industrijali. Dawn huma partijiet interkonnessi f'sistema ta' governanza f'diversi livelli li tinkludi livelli Ewropej, nazzjonali, settorjali, reġjonali (provinċjali jew lokali) u tal-kumpaniji. Din it-taqsima tħares lejn l-atturi u l-istituzzjonijiet ewlenin u r-rwol tagħhom f'Malta.
L-awtorità pubblika ewlenija biex tittratta kwistjonijiet ta' relazzjonijiet industrijali hija d-DIER, li taqa' taħt l-Uffiċċju tal-Prim Ministru. DIER tinkorpora l-Unità Investigattiva, li hija responsabbli għall-monitoraġġ tal-kundizzjonijiet tal-impjieg u l-ipproċessar tal-ilmenti tal-ħaddiema li għadhom fl-impjieg jew li l-impjieg tagħhom ġie tterminat. Ix-xogħol tal-unità jinkludi spezzjonijiet immirati lejn setturi partikolari jew ilmenti speċifiċi, u tirreferi l-każijiet lill-qrati tal-liġi. Id-DIER jipprovdi wkoll servizzi ta' appoġġ lit-Tribunal Industrijali, huwa responsabbli għar-Reġistratur tat-Trejdjunjins u jittratta l-medjazzjoni u l-konsultazzjonijiet f'tilwim kummerċjali. Id-DIER jospita laqgħat tal-Bord tripartitiku tar-Relazzjonijiet tal-Impjiegi, li jiddiskuti l-leġiżlazzjoni dwar l-impjiegi u kwistjonijiet oħra dwar l-impjiegi.
L-Awtorità Maltija dwar is-Saħħa u s-Sigurtà fuq il-Post tax-Xogħol (OHSA) hija l-entità responsabbli biex tiżgura li l-livelli kollha ta' protezzjoni tas-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol stabbiliti bl-Att XXVII tal-2002 u regolamenti relatati jiġu rispettati, prinċipalment permezz ta' spezzjoni u azzjoni fil-qorti. L-OHSA tipproċessa mistoqsijiet mill-impjegati u minn min iħaddem u tagħti pariri u tippubblika materjal informattiv dwar is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol.
Jobsplus hija l-aġenzija nazzjonali tal-impjiegi. Il-funzjoni ewlenija tagħha hija dik li tissodisfa l-ħtiġijiet tas-suq tax-xogħol ta' min iħaddem, ta' dawk li qed ifittxu impjieg u tal-impjegati, pereżempju billi torganizza skemi ta' taħriġ u servizzi ta' tqabbil tal-impjiegi. Jobsplus jirregola wkoll ir-reġistrazzjoni tal-impjiegi u jittratta l-impjieg mhux iddikjarat u l-permessi tax-xogħol, fost kompiti oħra.
Il-Kummissjoni dwar l-Impjiegi, imwaqqfa skont id-dispożizzjonijiet tal-Att dwar il-Kummissjoni dwar l-Impjiegi, Kapitolu 267 tal-Liġijiet ta' Malta, għandha l-għan li tħares kontra d-diskriminazzjoni fl-impjieg għal raġunijiet politiċi.
Il-Kunsill Malti għall-Iżvilupp Ekonomiku u Soċjali huwa korp nazzjonali tripartitiku li jaġixxi bħala kunsill konsultattiv li joħroġ opinjonijiet u rakkomandazzjonijiet lill-gvern Malti dwar kwistjonijiet ta' rilevanza ekonomika u soċjali. Il-kunsill għandu personalità ġuridika distinta, jinħatar mill-Prim Ministru u huwa magħmul mill-membri li ġejjin: president; viċi president maħtur mill-Prim Ministru minn fost il-membri tas-settur pubbliku; 10 persuni nominati minn korpi li jirrappreżentaw organizzazzjonijiet nazzjonali rappreżentattivi ta' min iħaddem u tal-ħaddiema; iċ-chairperson tal-Kumitat Reġjonali ta' Għawdex, ex officio; il-president tal-Kumitat tas-Soċjetà Ċivili; żewġ rappreżentanti tal-gvern, wieħed jirrappreżenta lill-Ministru responsabbli għall-finanzi, l-ieħor jirrappreżenta lill-ministru responsabbli mid-djalogu soċjali; u l-Gvernatur tal-Bank Ċentrali ta' Malta, ex officio (Att tal-2001 dwar il-Kunsill Malti għall-Iżvilupp Ekonomiku u Soċjali).
Il-Bord tar-Relazzjonijiet tal-Impjiegi twaqqaf wara l-promulgazzjoni tal-EIRA. Il-bord huwa magħmul minn 13-il membru: president indipendenti, id-direttur responsabbli għall-impjiegi u r-relazzjonijiet industrijali, erba' rappreżentanti ta' min iħaddem, erba' rappreżentanti tal-impjegati u tliet membri maħtura mill-gvern. Il-Bord għar-Relazzjonijiet tal-Impjiegi jiddiskuti kwistjonijiet relatati mal-impjiegi u jagħmel rakkomandazzjonijiet lill-ministru responsabbli għax-xogħol, qabel il-pubblikazzjoni ta' kwalunkwe leġiżlazzjoni relatata mal-impjiegi.
Dwar ir-rappreżentanza tat-trejdjunjins
It-trejdunjoniżmu f'Malta żamm is-sinifikat tiegħu, kif rifless fit-tabella ta' hawn taħt. Skont ir-rapporti maħruġa mir-Reġistratur tat-Trejdjunjins, is-sħubija fit-trejdjunjins segwiet xejra 'l fuq minn 85,239 fl-2010 għal 107,920 fl-2022. Min-naħa l-oħra, meta tqabbel dawn iċ-ċifri mal-provvista tax-xogħol kif indikat fil-popolazzjoni okkupata bi qligħ (NSO, 2023a), id-densità tat-trejdjunjins naqset b'16% matul l-istess perjodu. Dan it-tnaqqis jista' jiġi attribwit għal żieda relattivament qawwija ta' ħaddiema barranin f'dawn l-aħħar snin f'Malta, li r-reġistrazzjoni tagħhom fit-trejdjunjins hija diffiċli.
Id-dritt tal-impjegati li jissieħbu fi trejdjunjin huwa garantit mill-prinċipju tad-dritt għal-libertà ta' għaqda u assoċjazzjoni stabbilit fl-Artikolu 42, Kapitolu 4, tal-Kostituzzjoni ta' Malta. It-trejdunjoniżmu Malti jibqa' bbażat fuq il-mudell Ingliż, li jirrifletti t-tradizzjonijiet tal-ħakma kolonjali Ingliża. Il-mudell jagħmel enfasi kbira fuq il-"shop steward", li huwa l-ħolqa importanti bejn il-"shop floor" u l-ġerarkija superjuri tat-trejdjunjins. Fost rwoli oħra, l-amministratur tal-ħanut iwettaq attivitajiet ta 'kuljum tal-unjins fil-livell tal-ħanut, inkluż ir-reklutaġġ ta' membri. L-evoluzzjoni tar-relazzjonijiet industrijali f'Malta wasslet għal żieda fil-kooperazzjoni bejn il-partijiet interessati.
Biex tiġi rikonoxxuta uffiċjalment u b'hekk tikseb protezzjoni legali, trejdjunjin trid tiġi rreġistrata mir-Reġistratur tat-Trejdjunjins skont l-EIRA (Titolu 2, parti 1). Dan jirrikjedi li mill-inqas seba' membri tat-trejdjunjin jiffirmaw il-formola ta' applikazzjoni rilevanti. Sabiex tkun rikonoxxuta uffiċjalment fuq il-post tax-xogħol, il-prattika hija li trejdjunjin trid tirrappreżenta mill-inqas 50% + 1 tal-impjegati li huma membri tal-union skont l-Avviż Legali 413 tal-2016, jiġifieri r-Regolamenti dwar ir-Rikonoxximent tat-Trejdjunjins. Madankollu, l-impjegati f'diversi intrapriżi, b'mod partikolari fis-settur pubbliku, waqqfu unitajiet ta' negozjar differenti u b'hekk jiksbu rikonoxximent separat skont il-klassi ta' impjieg tagħhom.
Fl-Att tal-2014 dwar id-Diversi Liġijiet (Sħubija fi Trejdjunjins ta' Forzi Dixxiplinati), il-membri tal-forzi dixxiplinati jingħataw id-dritt li jissieħbu fi trejdjunjin irreġistrata tal-għażla tagħhom. Dawn il-membri issa huma intitolati li jinnegozjaw il-kundizzjonijiet tal-impjieg u li jipparteċipaw fi proċeduri ta' soluzzjoni tat-tilwim, għalkemm ma jistgħux jieħdu xi forma oħra ta' azzjoni industrijali fil-kontemplazzjoni jew il-promozzjoni ta' tilwima kummerċjali. Dawn id-dispożizzjonijiet daħlu fis-seħħ fl-2015.
Trade union membership and density, 2010–2022
2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | Source | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| ||
| Trade union density in terms of active employees (%)* | 53.8 | 52.5 | 52.1 | 51.3 | 49.3 | 48.4 | 47.5 | 46.7 | 43.8 | 42.9 | n.a. | n.a. | n.a. | OECD and AIAS, 2021 |
| Trade union density in terms of active employees (%)** | 58 | 57 | 58 | 57 | 57 | 55 | 55 | 51 | 49 | 47 | 44 | 44 | 42 | Reports by the Registrar of Trade Unions for the corresponding years; gainfully occupied population (Jobsplus) |
| Trade union membership (thousands)*** | 75 | 76 | 78 | 80 | 81 | 83 | 85 | 88 | 90 | 92 | 92 | n.a. | n.a. | OECD and AIAS, 2021 |
| Trade union membership | 85,239 | 86,702 | 89,363 | 91,576 | 92,697 | 94,014 | 96,376 | 99,067 | 100,629 | 101,801 | 104,121 | 106,824 | 107,920 | Reports by the Registrar of Trade Unions for the corresponding years |
Notes: * Proportion of employees who are members of a trade union. ** Figures in this row are estimates. *** Trade union membership of employees was derived for the total union membership and adjusted, if necessary, for trade union members outside the active, dependent and employed labour force (i.e. retired workers, self-employed workers, students, unemployed people). n.a., not available.
Il-konfederazzjonijiet u l-federazzjonijiet ewlenin tat-trejdjunjins
Malta għandha żewġ konfederazzjonijiet tat-trejdjunjins: il-Konfederazzjoni tat-Trejdjunjins Maltin (CMTU) u l-Forum tal-Unions Maltin (FORUM). Minħabba s-sezzjonijiet awtonomi u l-unjins affiljati tagħha, il-General Workers' Union (GWU), li hija l-akbar union f'Malta, hija wkoll spiss ikklassifikata bħala konfederazzjoni; madankollu, il-GWU tiddeskrivi lilha nnifisha bħala union aktar milli konfederazzjoni.
Il-konfederazzjonijiet u l-federazzjonijiet ewlenin tat-trejdjunjins
| Name | Abbreviation | Members | Involved in collective bargaining? |
| General Workers’ Union | GWU | 53,019 (2022) | Yes* |
| Confederation of Malta Trade Unions (Konfederazzjoni tat-Trade Unions Maltin) | CMTU | 30,019 (2022) | Yes** |
| Forum of Maltese Unions (Forum Unions Maltin) | FORUM | 16,731 (2022) | Yes** |
Noti: Involviment permezz tas-sezzjonijiet awtonomi tiegħu. * Involviment indirett permezz tal-unjins membri.
Sors: Reġistratur tat-Trejdjunjins, 2019.
Il-Forum Nazzjonali tat-Trejdjunjins (NFTU) tnieda f'Lulju 2014. Huwa magħmul minn total ta' 22 union, l-Uffiċċju tal-President u ċ-Ċentru għall-Istudji tax-Xogħol fl-Università ta' Malta. Il-kompiti tal-forum jinkludu t-tmexxija ta' kampanji ta' informazzjoni, l-organizzazzjoni ta' seminars u t-twettiq ta' riċerka biex titkejjel l-opinjoni pubblika dwar it-trejdjunjins. Il-forum għandu l-għan li jipprovdi opportunità għat-trejdjunjins biex jaqsmu l-esperjenzi u jfittxu kollaborazzjoni permezz tad-djalogu. Fost l-attivitajiet li twettqu s'issa hemm seminars dwar il-ħidma tat-trejdjunjins lejn it-tixjiħ attiv permezz ta' negozjar kollettiv, li jittrattaw talbiet multipli għar-rikonoxximent tat-trejdjunjins u li janalizzaw ir-rwol tal-unjins fl-għeluq tad-distakk fid-drittijiet tal-ħaddiema għal miżuri favur il-familja bejn is-settur pubbliku u dak privat. Sar ukoll stħarriġ nazzjonali dwar it-trejdjunjins f'Malta, u r-riżultati tiegħu ġew diskussi fost it-trejdjunjins (NFTU, 2015).
Dwar ir-rappreżentanza ta' min iħaddem
Biex tirreġistra formalment assoċjazzjoni ġdida ta' min iħaddem mar-Reġistratur tat-Trejdjunjins, huwa meħtieġ minimu ta' seba' membri. Ladarba tiġi rreġistrata, organizzazzjoni tgawdi d-drittijiet mogħtija mill-EIRA, bħad-dritt li "twettaq kwalunkwe att li jwettaq kwalunkwe att li jwettaq kwalunkwe wieħed mill-għanijiet li għalihom tkun iffurmata" (l-Artikolu 51(1) tal-EIRA). Kull sena, assoċjazzjoni ta' min iħaddem irreġistrata trid tipprovdi lir-Reġistratur tat-Trejdjunjins in-numru ta' membri mħallsa, dettalji tal-membri tal-kumitat, kopja tar-rapport annwali tagħha u kopja awditjata tal-kontijiet finanzjarji tagħha (DIER, 2020a). Is-sħubija f'assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem hija volontarja. Skont ir-rapport annwali tar-Reġistratur tat-Trejdjunjins 2019/2020, kien hemm tmien assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem irreġistrati mar-Reġistratur tat-Trejdjunjins, b'total ta' 9,108 membri (DIER, 2020b). Sal-2021/2022, dan tela' għal 12-il assoċjazzjoni ta' min iħaddem, b'total ta' 9,277 membru (DIER, 2022). Organizzazzjoni oħra importanti ta' min iħaddem, il-Kamra Maltija tal-Kummerċ, l-Intrapriża u l-Industrija, mhijiex irreġistrata mar-Reġistratur tat-Trejdjunjins.
Sħubija u densità tal-organizzazzjoni ta' min iħaddem, 2012–2022
2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | Source | |
| Employer organisation density in terms of active employees* | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | OECD and AIAS, 2021 |
| Employer organisation density in private sector establishments (%)** | n.a. | 19 | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | 9 | n.a. | n.a. | n.a. | European Company Survey 2013/2019 |
Noti: * Din id-data ma tinġabarx f'Malta. ** Perċentwal ta' impjegati li jaħdmu fi stabbiliment li huwa membru ta' xi organizzazzjoni ta' min iħaddem li hija involuta f'negozjar kollettiv. m.a., mhux disponibbli.
L-organizzazzjonijiet u l-konfederazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem
L-assoċjazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem f'Malta huma l-Assoċjazzjoni Maltija ta' Min Iħaddem, il-Kamra Maltija tal-Kummerċ, l-Intrapriża u l-Industrija u l-Kamra Maltija tal-SMEs.
L-organizzazzjonijiet u l-konfederazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem
| Name | Abbreviation | Members | Year | Involved in collective bargaining? |
| Malta Employers’ Association | MEA | 865 | 2022 | No |
| Malta Chamber of Commerce, Enterprise and Industry | Malta Chamber | 800* | 2020 | No |
| Malta Chamber of SMEs | n.a. | 7,386 | 2022 | No |
Nota: * Data miksuba mill-Malta Chamber. n.a., mhux disponibbli.
Sors: Rapport mir-Reġistratur tat-Trejdjunjins.
Il-Kunsill Malti għall-Iżvilupp Ekonomiku u Soċjali jaġixxi bħala kunsill konsultattiv li joħroġ opinjonijiet u rakkomandazzjonijiet lill-gvern Malti dwar kwistjonijiet ta' rilevanza ekonomika u soċjali. Matul il-pandemija tal-COVID-19, il-Kunsill Malti għall-Iżvilupp Ekonomiku u Soċjali kellu rwol ewlieni fit-trawwim tad-djalogu soċjali dwar miżuri ta' appoġġ fil-livell nazzjonali u speċifiċi għas-settur biex jiġu salvagwardjati l-impjiegi u l-intrapriżi.
Il-Bord tar-Relazzjonijiet tal-Impjiegi jista' jagħmel rakkomandazzjonijiet lill-ministru responsabbli għax-xogħol dwar kwalunkwe kundizzjoni standard minima nazzjonali ta' impjieg għall-inklużjoni eventwali f'ordni standard nazzjonali, dwar kwalunkwe kondizzjoni settorjali ta' impjieg għal inklużjoni eventwali f'ordni ta' regolamentazzjoni settorjali, dwar il-kondizzjonijiet tal-impjieg u dwar kwalunkwe kwistjoni riferuta lill-bord mill-ministru.
F'April 2017, il-Ftehim Nazzjonali dwar il-Paga Minima ffirmat mill-imsieħba soċjali wera l-ewwel reviżjoni tal-paga minima f'27 sena. Dawk li jaqilgħu paga minima issa huma intitolati għal żidiet fil-pagi tagħhom meta jitlestew l-ewwel u t-tieni sena ta' xogħol mal-istess impjegatur.
Korpi tripartitiċi u bipartitiċi ewlenin
| Name | Type | Level | Issues covered |
| Malta Council for Economic and Social Development | Tripartite | National | Issues of economic and social relevance including cost-of-living adjustments, skills, working time, unemployment, utility prices, budget proposals, etc. |
| Employment Relations Board | Tripartite | National | Wages, working time and other issues involving employment conditions, including relevant legislation |
Ir-rappreżentanza tal-impjegati fil-livell tal-post tax-xogħol ġeneralment titwettaq minn shop stewards, li jaġixxu f'isem il-union li jirrappreżentaw, li huma rikonoxxuti fir-rwol tagħhom minn min iħaddimhom.
It-trejdjunjins huma rregolati mill-EIRA. Id-drittijiet u l-obbligi tat-trejdjunjins u r-rappreżentanti tagħha fil-livell tal-ħanut huma wkoll dettaljati fil-ftehimiet kollettivi.
Ir-regolamentazzjoni, il-kompożizzjoni u l-kompetenzi tal-korpi
| Type | Regulation | Composition | Competences of the body | Thresholds for/rules on when the body needs to be/can be set up |
| Type 1 (e.g. works council) | Legal Notice 10 of 2006 – Employee (Information and Consultation) Regulations | Representatives of employees who are either the recognised union representative(s) or, in case of non-unionised employees, the representative(s) elected from among the employees and management representative(s) | Such bodies are responsible for the exchange of views and establishment of dialogue between the employee representatives and the employees. The employer must provide the information and consultation representatives with (1) information on the recent and probable development of the undertaking’s activities and economic situation; (2) information on the situation, structure and probable development of employment within the undertaking and any anticipatory measures envisaged, in particular where there is a threat to employment within the undertaking; and (3) information and consultation on decisions likely to lead to substantial changes in work organisation or in contractual relations. | The regulations concern undertakings employing at least 50 employees. A council should be composed of a trade union representative for each category of workers. In the case of non-unionised employees, the number of representatives appointed or elected must be of not more than one representative per unrepresented category and the representatives must be in place for a period of three years from their date of election or appointment. |
| Type 2 (e.g. trade union) | Through the EIRA | A trade union must have at least seven members to be recognised by law. For a trade union to be officially recognised at the place of work it must represent at least 50% + 1 of employees who are members of the union in that particular workplace. Shop-floor representation is generally carried out by shop stewards, acting on behalf of the union. | Competences include engaging in collective bargaining, engaging in industrial action in furtherance of a trade dispute and engaging in dispute resolution mechanisms. | Yes, as described under ‘Composition’ in this table. |
