Il-profil tal-pajjiż tal-ħajja tax-xogħol għall-Portugall
Dan il-profil jiddeskrivi l-karatteristiċi ewlenin tal-ħajja tax-xogħol fil-Portugall. Għandha l-għan li tipprovdi l-informazzjoni ta' sfond rilevanti dwar l-istrutturi, l-istituzzjonijiet, l-atturi u r-regolamenti rilevanti dwar il-ħajja tax-xogħol.
Dan jinkludi indikaturi, dejta u sistemi regolatorji dwar l-aspetti li ġejjin: l-atturi u l-istituzzjonijiet, ir-relazzjonijiet kollettivi u individwali tal-impjieg, is-saħħa u l-benesseri, il-paga, il-ħin tax-xogħol, il-ħiliet u t-taħriġ, u l-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol. Il-profili jiġu aġġornati b'mod sistematiku kull sentejn.
It-trejdjunjins, l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem u l-istituzzjonijiet pubbliċi għandhom rwol ewlieni fil-governanza tar-relazzjoni tal-impjieg, il-kundizzjonijiet tax-xogħol u l-istrutturi tar-relazzjonijiet industrijali. Dawn huma partijiet interkonnessi f'sistema ta' governanza f'diversi livelli li tinkludi livelli Ewropej, nazzjonali, settorjali, reġjonali (provinċjali jew lokali) u tal-kumpaniji. Din it-taqsima tħares lejn l-atturi u l-istituzzjonijiet ewlenin u r-rwol tagħhom fil-Portugall.
Fil-Portugall, il-Ministeru tax-Xogħol, is-Solidarjetà u s-Sigurtà Soċjali (Ministério do Trabalho, Solidariedade e Segurança Social, MTSSS) japprova u jimplimenta politiki relatati mal-impjiegi, it-taħriġ vokazzjonali u tal-kwalifiki, is-suq tax-xogħol u r-relazzjonijiet industrijali permezz tad-Direttorat Ġenerali għall-Impjiegi u r-Relazzjonijiet tax-Xogħol (Direção-Geral do Emprego e das Relações de Trabalho, DGERT) u l-Awtorità għall-Kundizzjonijiet tax-Xogħol (Autoridade para as Condições do Trabalho, L-ATT). Id-DGERT huwa responsabbli għall-appoġġ tal-iżvilupp ta' politiki, leġiżlazzjoni u regolamenti dwar l-impjiegi u t-taħriġ vokazzjonali u dwar ir-relazzjonijiet industrijali, inklużi l-kundizzjonijiet tax-xogħol u s-saħħa, is-sigurtà u l-benesseri fuq il-post tax-xogħol.
L-ACT hija responsabbli għall-promozzjoni ta' kundizzjonijiet tax-xogħol imtejba billi tiżgura l-konformità mar-regolamenti tax-xogħol u għall-promozzjoni ta' politiki ta' prevenzjoni tar-riskju okkupazzjonali fid-dipartimenti u l-korpi tal-amministrazzjoni pubblika u fis-setturi kollha tal-attività.
Żewġ korpi oħra jistgħu jsegwu inkjesti f'każijiet ta' mard ikkaġunat mix-xogħol jew ħsara oħra għas-saħħa li seħħew waqt ix-xogħol jew li huma relatati max-xogħol. L-Istitut tas-Sigurtà Soċjali (Instituto da Segurança Social), permezz tad-Dipartiment tal-Protezzjoni kontra r-Riskji fuq il-Post tax-Xogħol (Departamento de Proteção Contra os Riscos Profissionais), huwa responsabbli għall-ġestjoni tat-trattament u l-irkupru ta' marda jew diżabilità li tirriżulta minn perikli fuq il-post tax-xogħol. Id-Direttorat Ġenerali tas-Saħħa (Direção-Geral da Saúde, DGS) huwa wieħed mill-partijiet interessati ewlenin fid-definizzjoni, il-promozzjoni u l-infurzar tal-politika tas-saħħa fuq il-post tax-xogħol, permezz tad-Diviżjoni Ambjentali u tas-Saħħa fuq il-Post tax-Xogħol tiegħu (Divisão de Saúde Ambiental e Ocupacional). L-iSGD hija responsabbli għall-promozzjoni tal-valutazzjoni tar-relazzjonijiet bejn ix-xogħol u s-saħħa/saħħa ħażina u l-evalwazzjoni tal-impatt tax-xogħol fuq is-saħħa (diżabilità u mewt). Huwa responsabbli wkoll biex jappoġġja l-iżvilupp ta' politiki, leġiżlazzjoni, regolamenti, linji gwida, u l-bqija, dwar is-sorveljanza tas-saħħa.
Il-leġiżlazzjoni Portugiża ma tipprovdix regoli dwar il-kriterji u l-mekkaniżmi biex tiġi vvalutata r-rappreżentanza tat-trejdjunjins u l-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem jew dwar l-implikazzjonijiet tar-rappreżentanza fl-istituzzjonijiet tad-djalogu soċjali u n-negozjar kollettiv. L-unjins jew l-assoċjazzjonijiet kollha rreġistrati uffiċjalment huma intitolati li jinvolvu ruħhom f'negozjar kollettiv. L-aspett kritiku tan-negozjar kollettiv fil-Portugall huwa r-rikonoxximent reċiproku.
Il-MoU (implimentat fil-perjodu bejn Mejju 2011 u Mejju 2014) kien jirrikjedi li l-estensjoni tal-ftehimiet kollettivi għandha tkun ibbażata fuq ir-rappreżentanza, kemm tat-trejdjunjins kif ukoll tal-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem. Il-bidliet legali li saru mill-koalizzjoni taċ-ċentru-lemin PSD/CDS fl-2012 u l-2014 irreferew biss għar-rappreżentanza/rappreżentanza ta' min iħaddem. Fil-verżjoni tal-2012, min iħaddem kellu jirrappreżenta 50 % tal-impjiegi fis-settur, li f'ħafna setturi hija mira impossibbli. Fil-verżjoni tal-2014, 30 % tas-sħubija tagħhom kellhom ikunu magħmula minn intrapriżi mikro, żgħar u ta' daqs medju sabiex ikunu jistgħu jestendu l-ftehimiet kollettivi.
Dawn ir-regoli ġew irtirati fl-2017 għal għadd ta' raġunijiet: l-impatt negattiv fin-negozjar kollettiv bħala riżultat tat-tnaqqis tal-għadd ta' estensjonijiet u l-għadd ta' ftehimiet kollettivi aġġornati, kif ukoll il-kopertura tagħhom; id-dgħufija tal-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem kif enfasizzat fil-Green Paper dwar ir-relazzjonijiet tax-xogħol tal-2016 (Dray, 2017), b'19 % biss tal-kumpaniji fil-Portugall fl-2014 jiddikjaraw li huma affiljati ma' assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem; u l-fatt li kemm il-konfederazzjonijiet ta' min iħaddem kif ukoll il-konfederazzjonijiet tat-trejdjunjins kienu kontra jew reticent dwar il-kriterji għall-estensjoni bbażati fuq ir-rappreżentanza/rappreżentanza. F'Mejju 2017, ir-Riżoluzzjoni 82/2017 issostitwixxiet il-kriterji tar-rappreżentanza/rappreżentanza tal-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem bi kriterji ġodda għall-estensjoni tal-ftehimiet kollettivi: l-effett fuq il-kont tal-pagi u l-impatti ekonomiċi, il-livell taż-żieda fil-pagi, l-impatt fuq l-iskala tal-pagi u fuq it-tnaqqis tal-inugwaljanza, il-perċentwal ta' ħaddiema li għandhom jiġu koperti (b'kollox u skont is-sess) u l-proporzjon ta' nisa li se jibbenefikaw.
Dwar ir-rappreżentanza tat-trejdjunjins
Id-dritt ta' organizzazzjoni fi trejdjunjin (liberdade sindical) huwa garantit mill-Kostituzzjoni tar-Repubblika Portugiża u mill-Kodiċi tax-Xogħol. Ftit huma l-gruppi esklużi minn dan id-dritt, u l-membri tal-forzi armati u l-forzi tas-sigurtà militarizzati biss huma esklużi.
Il-kejl tas-sħubija fi trejdjunjins fil-Portugall huwa kompitu partikolarment diffiċli minħabba li l-biċċa l-kbira tal-unjins ma jipprovdux informazzjoni aġġornata u preċiża. Mill-2010 'l hawn, l-istħarriġ annwali obbligatorju għall-kumpaniji kollha fis-settur tas-suq (Relatório Único; L-Ordinanza 55/2010) inkludiet mistoqsija għal min iħaddem dwar in-numru ta' impjegati affiljati mat-trejdjunjins. Kif enfasizzat fil-Green Paper dwar ir-relazzjonijiet tax-xogħol tal-2016, inqas minn 4 % tal-kumpaniji jindikaw li għandhom ħaddiema unionizzati, u d-dejta dwar il-ħaddiema unionizzati tindika densità ta' trejdjunjins bejn 11 % u 9 % fl-2010-2014. Barra minn hekk, din id-dejta ma tinkludix is-settur pubbliku, fejn id-densità tat-trejdjunjins hija dejjem ħafna ogħla.
Id-dejta ppubblikata (OECD, 2021) turi li kien hemm stabbiltà notevoli fid-densità tal-unjoni fil-Portugall sal-2011. Skont din id-database, fl-2011, is-CGTP-IN kien jinkludi madwar 460,000 membru, l-UGT kellu madwar 193,000 membru u unions indipendenti kienu jinkludu madwar 19,000 membru u, fl-2016 (l-aktar dejta reċenti), is-CGTP-IN kien jinkludi 400,000 membru, l-UGT kellu madwar 160,000 membru u unions indipendenti kienu jinkludu 19,000 membru. Hemm xi diskrepanza bejn din id-dejta u l-valutazzjonijiet tal-konfederazzjonijiet tat-trejdjunjins stess, b'mod partikolari mill-UGT. Is-CGTP-IN irrapporta li kien tilef kważi 64,000 membru bejn l-2012 u l-2016 (CGTP-IN, 2016), iżda li s-sħubija tagħha żdiedet b'mod sinifikanti fl-erba' snin ta' wara, jiġifieri b'132,541 (CGTP-IN, 2020; Porfírio, 2020; ara wkoll it-tweġiba tas-CGTP-IN għall-kwestjonarju fil-Eurofound, 2014). L-UGT irrapportat li kienet tilfet 20,000 membru bejn l-2012 u l-2016 u 8,000 membru bejn l-2016 u l-2010 (UGT, 2013, 2017; ara wkoll it-tweġiba tal-UGT għall-kwestjonarju f'Eurofound, 2014).
Sħubija u densità tat-trejdjunjins, 2011–2020
2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | Source | |
| Trade union density in terms of active employees (%)* | 18.6 | n.a. | n.a. | n.a. | 16.1 | 15.3 | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | OECD and AIAS (2021) |
| Trade union density in terms of active employees (whole economy except public administration; %)** | 10.0 | 10.2 | 9.9 | 9.2 | 8.8 | 8.3 | 7.6 | 7.5 | 7.2 | 7.6 | National source (Relatório Único; GEP/MTSSS, 2023a) |
| Trade union membership (thousands)*** | 692 | n.a. | n.a. | n.a. | 596 | 579 | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | OECD and AIAS (2021) |
Noti: * Proporzjon ta' impjegati li huma membri ta' trejdjunjins. ** Abbażi tal-istħarriġ obbligatorju annwali mibgħut lill-kumpaniji kollha fis-settur tas-suq (Relatório Único), li jinkludi mistoqsija għal min iħaddem dwar in-numru ta' ħaddiema affiljati mat-trejdjunjins fil-livell tal-kumpanija, li jippermetti li tiġi kkalkulata d-densità tat-trejdjunjins (GEP/MTSSS, 2023, p. 17). In-numru totali ta' membri tat-trejdjunjins (tax-xogħol) (inklużi ħaddiema li jaħdmu għal rashom u membri mhux attivi tal-unjins, jiġifieri studenti, pensjonanti jew persuni qiegħda) fil-livell nazzjonali. mhux disponibbli; L-OECD/AIAS ICTWSS, L-Organizzazzjoni għall-Kooperazzjoni u l-Iżvilupp Ekonomiċi/l-Istitut ta' Amsterdam għall-Istudji Avvanzati tax-Xogħol il-karatteristiċi istituzzjonali tat-trejdjunjins, l-iffissar tal-pagi, l-intervent tal-istat u l-patti soċjali.
Il-konfederazzjonijiet u l-federazzjonijiet ewlenin tat-trejdjunjins
Hemm żewġ konfederazzjonijiet tat-trejdjunjins (is-CGTP-IN u l-UGT) li għandhom aċċess għall-korp ta' konċertazzjoni soċjali tripartitika fil-livell makro (is-CPCS).
Il-konfederazzjonijiet u l-federazzjonijiet ewlenin tat-trejdjunjins
| Name | Abbreviation | Members | Involved in collective bargaining? |
| General Confederation of Portuguese Workers (Confederação Geral dos Trabalhadores Portugueses – Intersindical Nacional) | CGTP-IN | In 2011, 460,000 Source: ICTWSS database 6.1, February 2021 (Visser, 2016) | No, not directly (only via its member organisations) |
In 2016, 400,000 Source: ICTWSS database 5.1, September 2016 (Visser, 2016) | |||
In 2016, 423,822 In 2020, 556,363 Source: CGTP-IN (2016, 2020); see also Porfírio (2020) and the CGTP-IN’s response to the questionnaire in Eurofound (2014) | |||
| General Union of Workers (União Geral de Trabalhadores) | UGT | In 2011, 193,000 In 2016, 160,000 Source: ICTWSS database 6.1, February 2021 (Visser, 2016) | No, not directly (only via its member organisations) |
In 2012, 478,000 In 2016, 458,000 In 2020, 450,000 Source: UGT (2013, 2017); see also the UGT’s response to the questionnaire in Eurofound (2014) | |||
| Union Federation of the Finance Sector (Federação Nacional do Sector Financeiro) | FEBASE (UGT) | Around 72,000 members Source: Data based on the results of internal elections in the three unions in the banking sector and authors’ estimates of membership of the two unions in the insurance industry | Yes |
| Federation of Unions of Metal Chemical, Electric, Pharmaceutical, Paper, Printing, Energy and Mining Industries (Federação Intersindical das Indústrias Metalúrgicas, Químicas, Eléctricas, Farmacêutica, Celulose, Papel, Gráfica, Imprensa, Energia e Minas) | FIEQUIMETAL (CGTP-IN) | Due to a broad and complex process of mergers carried out by Fiequimetal, it is difficult to estimate the membership of this federation, although it is approximately between 60,000 and 70,000 | |
| National Federation of Teachers (Federação Nacional dos Professores) | FENPROF (CGTP-IN) | 60,000 Source: Data based on the results of internal elections in the member unions | |
| National Federation of Public Sector Trade Unions (Federação Nacional dos Sindicatos da Função Pública) | FNSFP (CGTP-IN) | Approximately 66,000 Source: Estimate based on the results of internal elections in and accounts of the member unions | |
| Federation of Unions of Textile, Wool, Clothing, Footwear and Leather Workers (Federação dos Sindicatos dos Trabalhadores Têxteis, Lanifícios, Vestuário, Calçado e Peles de Portugal) | FESETE(CGTP-IN) | 25,000 Source: Data based on the results of internal elections in the member unions |
Matul dawn l-aħħar 20 sena, l-aktar ristrutturar komprensiv u profond fost l-unjins Portugiżi twettqet mill-Federazzjoni tal-Unions tal-Industriji tal-Metall Kimiku, Elettriku, Farmaċewtiku, tal-Karta, tal-Istampar, tal-Enerġija u tal-Minjieri (Federação Intersindical das Indústrias Metalúrgicas, Químicas, Eléctricas, Farmacêutica, Celulose, Papel, Gráfica, Imprensa, Energia e Minas, FIEQUIMETAL). Il-proċess beda fl-1999 bl-għaqda tal-federazzjonijiet tal-ħaddiema tal-metall u tal-kimika u tal-kimika tas-CGTP-IN u kompla fl-2007 bl-integrazzjoni tal-federazzjoni tal-ħaddiema tal-elettriku. Fl-2010, tmienja mill-unjins membri ta' FIEQUIMETAL ingħaqdu f'erba' unjins reġjonali ġodda li jkopru diversi fergħat tal-manifattura. Fl-istess sena, l-Unjoni Nazzjonali tal-Ħaddiema tal-Karta u l-Istampar (Sindicato dos Trabalhadores das Indústrias de Celulose, Papel, Gráfica e Imprensa) integrat ruħha f'dawn l-erba' organizzazzjonijiet ġodda. FIEQUIMETAL issa jkopri s-setturi li ġejjin: il-metall, il-kimika, l-elettriku, il-farmaċewtiċi, il-karta u l-polpa, il-grafika, l-istampa, l-enerġija u l-minjieri.
Proċess ieħor importanti ta' strutturar seħħ fl-2007 meta t-tliet unjins bankarji u żewġ unjins tal-assigurazzjoni tal-UGT ħolqu l-Federazzjoni Nazzjonali tal-Unjoni tas-Settur tal-Finanzi (Federação Nacional do Sector Financeiro, FEBASE). Matul l-istess sena, l-unjins tat-trasport u l-komunikazzjoni tas-CGTP-IN waqqfu l-Federazzjoni tal-Unjoni tat-Trasport u l-Komunikazzjonijiet (Federação dos Sindicatos de Transportes e Comunicações**,** FECTRANS). B'kuntrast ma' FIEQUIMETAL, il-ħolqien ta' FEBASE u FECTRANS ma rriżultax f'ristrutturar tal-organizzazzjonijiet membri.
Dwar ir-rappreżentanza ta' min iħaddem
Il-Kostituzzjoni tiggarantixxi d-dritt li wieħed jorganizza b'mod volontarju u jipproteġi kontra kwalunkwe sfurzar biex wieħed jiffilja f'assoċjazzjoni, filwaqt li l-Kodiċi tax-Xogħol jispeċifika dan id-dritt għall-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem.
Fir-rigward tal-istatus legali tal-assoċjazzjonijiet ta' interess, hemm distinzjoni importanti bejn l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem li huma rikonoxxuti bħala msieħba soċjali, minn naħa, u l-assoċjazzjonijiet kummerċjali puri, min-naħa l-oħra.
L-organizzazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem li huma rappreżentati fl-aktar istituzzjoni transsettorjali nazzjonali importanti għad-djalogu soċjali, is-CPCS, huma l-Konfederazzjoni Intraprenditorjali tal-Portugall (Confederação Empresarial de Portugal, CIP), il-Konfederazzjoni Portugiża tal-Kummerċ u s-Servizzi (Confederação do Comércio e Serviços de Portugal, CCP), il-Konfederazzjoni tal-Bdiewa tal-Portugall (Confederação dos Agricultores de Portugal) u l-Konfederazzjoni tat-Turiżmu Portugiż (Confederação do Turismo Português).
CIP twaqqfet fl-1974 bħala riżultat tal-fużjoni tal-Konfederazzjoni tal-Industrija Portugiża (ukoll CIP) ma' żewġ assoċjazzjonijiet intraprenditorjali nazzjonali kbar: l-Assoċjazzjoni tal-Industrija Portugiża (Associação Industrial Portuguesa) u l-Assoċjazzjoni tan-Negozju Portugiża, il-Kamra tal-Kummerċ u l-Industrija (Associação Empresarial de Portugal, Câmara de Comércio e Indústria, AEP). B'din l-għaqda, is-CIP ikkonsolida r-rwol ewlieni tiegħu fuq in-naħa ta 'min iħaddem.
Fit-18 ta' Mejju 2021, inħoloq il-Kunsill Nazzjonali tal-Konfederazzjonijiet ta' Min Iħaddem (Conselho Nacional das Confederações Patronais). Din il-pjattaforma tiġbor flimkien mhux biss l-erba' konfederazzjonijiet ta' min iħaddem rappreżentati fis-CPCS tripartitiku iżda wkoll il-Konfederazzjoni Portugiża tal-Kostruzzjoni u l-Proprjetà Immobbli (Confederação Portuguesa da Construção e do Imobiliário). Din il-pjattaforma ppermettiet aktar koordinazzjoni bejn il-konfederazzjonijiet ta' min iħaddem.
M'hemm l-ebda dejta ppubblikata dwar is-sħubija dwar l-organizzazzjonijiet ta' min iħaddem. Madankollu, l-istħarriġ obbligatorju annwali mibgħut lill-kumpaniji kollha fis-settur tas-suq (Relatório Único) jinkludi mistoqsija lil min iħaddem dwar l-affiljazzjoni tagħhom mal-assoċjazzjonijiet ta' min iħaddem u n-numru ta' impjegati tagħhom, li tippermetti li ssir stima tad-densità globali tal-organizzazzjoni ta' min iħaddem f'termini tal-perċentwal ta' kumpaniji affiljati (19,3 % fl-2012 u 13,3 % fl-2020 fis-settur privat) u f'termini ta' impjegati attivi (38,2 % fl-2012 u 34.5% fl-2020) (GEP/MTSSS, 2023, p. 17).
Sħubija u densità ta' organizzazzjonijiet ta' min iħaddem, 2012–2020
2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | Source | |
| Employer organisation density in terms of active employees (%) | 50.3 | n.a. | 51.2 | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | OECD and AIAS, 2021 |
| Employer organisation density in terms of active employees (%) | 38.2 | 39.5 | 39.3 | 39.2 | 37.9 | 38.3 | 37.5 | 36.4 | 34.5 | National source (Relatório Único; GEP/MTSSS, 2023a) |
| Employer organisation density in private sector establishments (%)* | n.a. | 28 | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | n.a. | 24 | n.a. | European Company Survey 2013 and 2019 |
| Employer organisation density in private sector establishments (%)* | 19.3 | 19.3 | 19.0 | 18.0 | 17.1 | 16.4 | 15.4 | 14.4 | 13.3 | National source (Relatório Único; GEP/MTSSS, 2023a) |
Nota: * Perċentwal ta' impjegati li jaħdmu fi stabbiliment li huwa membru ta' kwalunkwe organizzazzjoni ta' min iħaddem li hija involuta fin-negozjar kollettiv.
L-organizzazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem
Hemm żewġ konfederazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem (is-CIP u s-CCP) li jkopru aktar minn settur wieħed li għandhom aċċess għall-korp ta' konċertazzjoni soċjali tripartitika fil-livell makro (is-CPCS).
L-organizzazzjonijiet u l-konfederazzjonijiet ewlenin ta' min iħaddem
| Name | Abbreviation | Members | Year | Involved in collective bargaining? |
| Entrepreneurial Confederation of Portugal (Confederação Empresarial de Portugal) | CIP | Approximately 820,000 (without members of the AEP) Source: Authors’ calculations based on data provided by CIP | 2013 | No, only via its members |
150,000 companies employing 1.8 million workers Source: https://cip.org.pt/associados/ | 2023 | |||
| Portuguese Commerce and Services Confederation (Confederação do Comércio e Serviços de Portugal) | CCP | No data | 2013 | No, only via its members |
200,00 companies employing 1.4 million workers Source: https://ccp.pt/associados/ | 2023 |
Il-korp tripartitiku għall-konċertazzjoni soċjali fil-livell makro huwa s-CPCS. Inħoloq fl-1984 u stabbilixxa diversi ftehimiet dwar il-politiki tad-dħul, li jistabbilixxu valuri ta' referenza għaż-żidiet fil-pagi fin-negozjar kollettiv. Fl-1990 u l-1996, ġew iffirmati patti wiesgħa li jkopru firxa wiesgħa ta' oqsma. Dawn il-ftehimiet ġew iffirmati minn konfederazzjoni waħda biss tat-trejdjunjins, l-UGT; is-CGTP-IN ma ffirma l-ebda wieħed minnhom.
Fl-1991, ġew iffirmati l-ewwel ftehimiet speċifiċi fis-CPCS: wieħed dwar is-saħħa u s-sigurtà fuq il-post tax-xogħol u l-ieħor dwar l-edukazzjoni u t-taħriġ vokazzjonali. Il-ftehim wiesa' finali ġie ffirmat fl-1996 (li kien ukoll il-ftehim finali li fih linji gwida għan-negozjar tal-pagi), wara li dan it-tip ġdid ta' ftehim speċifiku sar il-mezz dominanti ta' konċertazzjoni soċjali sal-2008 (Almeida et al, 2016; Campos Lima u Abrantes, 2016).
Fl-aħħar kwart tal-2014, bl-iffirmar ta' ftehim tripartitiku dwar iż-żieda fil-paga minima, il-konċertazzjoni tripartitika reġgħet kisbet l-importanza. Fiċ-ċiklu politiku l-ġdid li segwa mill-aħħar tal-2015, il-gvern tal-PS iffirma tliet ftehimiet tripartitiċi fl-2016, l-2017 u l-2018 li jkopru diversi kwistjonijiet.
F'Ġunju 2018, il-ftehim tripartitiku dwar il-ġlieda kontra x-xogħol prekarju u s-segmentazzjoni tas-suq tax-xogħol u l-promozzjoni ta' dinamiżmu akbar fin-negozjar kollettiv introduċa proposti biex jissaħħaħ l-arbitraġġ qabel l-iskadenza tal-ftehimiet, biex jiġu protetti d-drittijiet miksuba mill-ħaddiema f'xi oqsma meta jiskadu l-ftehimiet kollettivi (ara "Skadenza tal-ftehimiet kollettivi") u biex tiġi estiża l-firxa ta' kwistjonijiet li għalihom il-laboratorju favorevoli japplika prinċipju. Fl-istess ħin, il-ftehim tripartitiku introduċa sfidi ġodda fir-rigward tal-ftehimiet kollettivi u t-teħid ta' deċiżjonijiet fuq il-post tax-xogħol dwar il-flessibbiltà tal-ħin tax-xogħol. Il-ftehimiet tripartitiċi tal-2017 u l-2018 ma ġewx iffirmati mis-CGTP-IN. Fost ir-raġunijiet biex ma jiġix iffirmat kien hemm it-talba tas-CGTP-IN għal reviżjoni fil-fond tal-qafas legali tan-negozjar kollettiv sabiex jiġi stabbilit bis-sħiħ il-prinċipju tal-favor laboratoris u biex il-ftehimiet kollettivi jitħallew jiskadu biss wara deċiżjoni konġunta tal-partijiet firmatarji.
F'Lulju 2021, ġie ffirmat il-ftehim tripartitiku dwar it-taħriġ vokazzjonali u l-kwalifiki, ftehim li kien konformi mal-għanijiet tal-pjan ta' rkupru u reżiljenza tal-Portugall għall-2030. Hija integrat miżuri biex tintlaħaq il-mira Ewropea li, sal-2030, 60 % tal-adulti bejn il-25 u l-64 sena jwettqu azzjonijiet ta' tagħlim tul il-ħajja kull sena.
F'Ottubru 2022, ġie ffirmat il-ftehim tripartitiku fuq terminu medju għat-titjib tad-dħul, il-pagi u l-kompetittività, li stabbilixxa miżuri u linji gwida dwar l-iżviluppi tal-politika tal-pagi għall-2023-2026. Wieħed mill-għanijiet ewlenin ta' dan il-ftehim huwa li jiżdied is-sehem tal-pagi tal-PDG b'mill-inqas tliet punti perċentwali, u jilħaq it-48.3 % sal-2026, biex jikkonverġi mal-medja tal-UE. Hija tistabbilixxi mira li tiżdied il-paga nominali medja b'20% bejn l-2022 u l-2026, jiġifieri, żieda medja fil-paga nominali ta '4.8% fis-sena sal-aħħar tal-2026. Il-ftehim jinkludi inċentivi għal min iħaddem, bħal żieda ta' 50 % fit-tnaqqis tat-taxxa ta' min iħaddem bi tpattija għal żidiet fis-salarji għal kumpaniji li jikkonformaw ma' mill-inqas waħda mill-kundizzjonijiet li ġejjin: li jkunu ffirmaw jew ġeddu ftehimiet kollettivi, li jkunu żiedu l-pagi kull sena f'konformità mal-għanijiet stabbiliti fil-ftehim tripartitiku jew li jkunu naqqsu d-differenza bejn l-ogħla 10 % (jiġifieri l-ogħla 10 % (jiġifieri l-inqas imħallsa) tal-impjiegi. Dan il-ftehim ġie ffirmat mill-gvern u mill-imsieħba soċjali kollha rappreżentati mis-CPCS minbarra s-CGTP-IN. Din il-konfederazzjoni tat-trejdjunjins argumentat li ż-żidiet fil-pagi nominali stabbiliti fil-ftehim ma jikkumpensewx għall-inflazzjoni (tal-passat u tal-ġejjieni) u kienet kontra l-bonus fiskali offrut lil min iħaddem (Eurofound, 2023).
Korpi tripartitiċi u bipartitiċi ewlenin
| Name | Type | Level | Issues covered |
| Social Concertation Standing Committee (Comissão Permanente de Concertação Social, CPCS) | Tripartite | National | All issues related to work relations, employment, and economic and social affairs; agreements may refer to political strategies and/or to specific measures |
Id-drittijiet tal-kunsilli tax-xogħol (comissões de trabalhadores) u tal-organizzazzjonijiet tat-trejdjunjins fil-livell tal-kumpaniji huma garantiti mill-Kostituzzjoni u rregolati mill-Kodiċi tax-Xogħol.
Il-kompetenzi tal-kunsilli tax-xogħlijiet huma fil-biċċa l-kbira limitati għall-informazzjoni u l-konsultazzjoni. Fl-2009, sar legalment possibbli għall-unjins li jiddelegaw il-kapaċità tagħhom li jiffirmaw ftehimiet kollettivi lill-kunsilli tax-xogħol, u dan ġie estiż fl-2012, iżda ma ntużax fil-prattika.
L-unjins għandhom id-dritt esklussiv li jiffirmaw ftehimiet kollettivi legalment vinkolanti u li jsejħu għal strajks. L-istrutturi tal-unjins fil-livell tal-kumpanija (delegati jew kumitati) huma involuti fin-negozjar kollettiv jekk il-bord tat-trejdjunjins irid ikun. Huwa l-bord li jieħu d-deċiżjonijiet fir-rigward tan-negozjati.
Id-dejta mill-Istħarriġ tal-Kumpaniji Ewropej tikkonferma s-sejbiet ta' stħarriġ fis-snin disgħin: id-delegati tat-trejdjunjins huma l-aktar korpi numerużi (f'termini ta' stabbilimenti u impjegati koperti).
L-emenda tal-Kodiċi tax-Xogħol dwar it-telexogħol (il-Liġi 83/2021, l-Artikolu 169) tinkludi d-dritt tat-teleħaddiema li jkollhom aċċess għall-informazzjoni pprovduta mill-istrutturi rappreżentattivi tal-ħaddiema. Hija tispeċifika d-drittijiet li ġejjin: id-dritt li wieħed jipparteċipa personalment f'laqgħat li jsiru fil-kumpanija msejħa minn unions jew kunsilli tax-xogħol, id-dritt li jkun integrat fin-numru ta' impjegati tal-kumpanija għall-finijiet kollha relatati mal-istrutturi ta' rappreżentanza kollettiva u li jkun kandidat għal dawn l-istrutturi, u d-dritt li juża t-teknoloġiji tal-informazzjoni u l-komunikazzjoni fil-ħidma tiegħu biex jipparteċipa f'laqgħat promossi mir-rappreżentanti tal-ħaddiema. Min-naħa l-oħra, l-istrutturi rappreżentattivi tal-ħaddiema jistgħu jużaw it-teknoloġiji msemmija biex jikkomunikaw mat-teleħaddiema, u għandhom id-dritt li jpoġġu avviżi, komunikazzjonijiet, informazzjoni jew test ieħor relatat mal-ħajja tal-unjin u l-interessi soċjoprofessjonali tal-ħaddiema, kif ukoll li jqassmu din l-informazzjoni permezz tal-posta elettronika lit-teleħaddiema kollha, abbażi ta' lista pprovduta minn min iħaddem (l-Artikolu 465(2)).
Ir-regolamentazzjoni, il-kompożizzjoni u l-kompetenzi tal-korpi
| Body | Regulation | Composition | Competencies of the body | Thresholds for/rules on when the body needs to be/can be set up |
Workers’ commissions (comissão de trabalhadores, CTs) | Constitution of the Portuguese Republic and Labour Code | Workers are elected by all employees of the company | Since 2009 (with an extension in 2012), worker representatives, including CTs, have been able to get involved in collective bargaining if they have a mandate from the trade unions. The main competencies of the CTs are information and consultation | CTs can be created in all companies. There is no threshold |
Trade union delegate (delegado sindical) | Constitution of the Portuguese Republic and Labour Code | Delegates are elected by the members of the union employed in the company | Delegates are involved via their trade union. The signing party of collective agreements is always the union | Union delegates can be elected in all companies. There is no threshold |
Union committee (comissão sindical, CS) or inter-union committee (comissão intersindical, CIS) | Constitution of the Portuguese Republic and Labour Code | The committee comprises union delegates of one (CS) or several (CIS) unions | The committee is involved via its trade union(s). The signing party of collective agreements is always the union | CSs and CISs can be elected in all companies. There is no threshold |
Worker representatives for health and safety at work (representantes dos trabalhadores para a segurança e saúde no trabalho) | Legal regime for the promotion of health and safety at work (Law 102/2009, Article 21) | Representatives are elected by workers by direct and secret vote on the basis of lists submitted by trade unions, when they have workers, or lists approved by at least 20% of the workers | Not involved | No threshold |