Il-profil tal-pajjiż tal-ħajja tax-xogħol għas-Slovenja
Dan il-profil jiddeskrivi l-karatteristiċi ewlenin tal-ħajja tax-xogħol fis-Slovenja. Għandha l-għan li tipprovdi l-informazzjoni ta' sfond rilevanti dwar l-istrutturi, l-istituzzjonijiet u r-regolamenti rilevanti dwar il-ħajja tax-xogħol.
Dan jinkludi indikaturi, dejta u sistemi regolatorji dwar l-aspetti li ġejjin: l-atturi u l-istituzzjonijiet, ir-relazzjonijiet kollettivi u individwali tal-impjieg, is-saħħa u l-benesseri, il-paga, il-ħin tax-xogħol, il-ħiliet u t-taħriġ, u l-ugwaljanza u n-nondiskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol. Il-profili jiġu aġġornati b'mod sistematiku kull sentejn.
It-tħassib ċentrali tar-relazzjonijiet tax-xogħol huwa l-governanza kollettiva tax-xogħol u l-impjiegi. Din it-taqsima tħares lejn in-negozjar kollettiv fis-Slovenja.
In-negozjar kollettiv fis-Slovenja huwa strutturat ħafna. Fis-settur privat, in-negozjar kollettiv isir bejn it-trejdjunjins u min iħaddem fil-livelli tal-industrija u tal-kumpaniji. Madankollu, in-negozjar nazzjonali għas-settur privat kollu waqaf fl-aħħar tal-2005 wara deċiżjoni ta' min iħaddem li jirtira minnu. Il-ftehim li qabel kien ikopri s-settur privat kollu, il-Ftehim Kollettiv Ġenerali għas-Settur Mhux Kummerċjali, ġie tterminat fl-2005.
Fis-settur pubbliku, hemm ftehim li jkopri s-settur mhux kummerċjali kollu u ftehimiet separati għal partijiet differenti minnu.
Il-ftehimiet fil-livell tal-industrija għandhom jiġu rreġistrati mal-Ministeru tax-Xogħol, il-Familja, l-Affarijiet Soċjali u l-Opportunitajiet Indaqs.
In-negozjar fil-livell tal-kumpanija huwa importanti ħafna u jissupplimenta n-negozjar settorjali fil-biċċa l-kbira tas-setturi. Fis-Slovenja, ma jeżistux ftehimiet kbar (transsettorjali) bejn l-imsieħba soċjali jew żidiet fil-paga minima preskritti mill-gvern.
Il-ftehimiet kollettivi huma legalment vinkolanti. Fis-settur privat, in-negozjar tal-pagi huwa kkoordinat fil-livell settorjali. Il-ftehimiet kollettivi fil-livell settorjali fihom standards minimi, li jistgħu jinbidlu biss għall-aħjar permezz ta' ftehimiet kollettivi ta' livell aktar baxx (fil-livell tal-kumpanija). Fis-settur pubbliku, hemm sistema ċentralizzata għad-determinazzjoni tal-pagi u drittijiet oħra. Ix-xejra ewlenija fin-negozjar kollettiv hija d-deċentralizzazzjoni (Eurofound, 2013).
Il-kopertura tan-negozjar kollettiv tal-pagi fost l-istabbilimenti tas-settur privat kienet ta' 68% fl-2019, skont id-dejta tal-European Company Survey 2019.
Id-dejta tal-Istħarriġ tal-Kumpaniji Ewropej tal-2013 turi li l-kopertura tal-ftehimiet kollettivi kienet ta' 78 % fl-2013, li jindika li l-kopertura qed tonqos.
Kopertura tan-negozjar kollettiv tal-pagi tal-impjegati
| Level | % (year) | Source |
| All levels | 78.6 (2017) | OECD and AIAS, 2021 |
| All levels | 78 (2013) | European Company Survey 2013 |
| All levels | 68 (2019) | European Company Survey 2019 |
| All levels | 92 (2010) | Structure of Earnings Survey 2010 |
| All levels | 100 (2014) | Structure of Earnings Survey 2014 |
| All levels | 100 (2018) | Structure of Earnings Survey 2018 |
Sorsi: Eurofound, Stħarriġ Ewropew dwar il-Kumpaniji 2013/2019 (inklużi kumpaniji tas-settur privat bi stabbilimenti b'aktar minn 10 impjegati (kodiċijiet NACE B–S), il-mistoqsija fl-istħarriġ kienet mistoqsija b'għażla multipla u tweġibiet multipli kienu possibbli); Eurostat [earn_ses10_01], [earn_ses14_01], [earn_ses18_01] (inklużi kumpaniji b'aktar minn 10 impjegati (kodiċijiet NACE B–S, eskluż O), bi tweġiba waħda għal kull unità lokali); OECD u AIAS, 2021.
Għal żmien twil, il-livell dominanti tan-negozjar u l-iffissar tal-pagi fis-Slovenja kien fil-livell settorjali, iżda x-xejra attwali fin-negozjar kollettiv hija d-deċentralizzazzjoni.
Il-ħin tax-xogħol huwa definit mil-leġiżlazzjoni fis-Slovenja. Il-ftehimiet kollettivi jispeċifikaw il-ħin statutorju tax-xogħol fil-ġimgħa, li huwa ta' 40 siegħa.
Livelli ta 'negozjar kollettiv, 2022
National level (intersectoral) | Sectoral level | Company level | ||||
Wages
| Working time
| Wages
| Working time
| Wages
| Working time | |
| Principal or dominant level | x | x | ||||
| Important but not dominant level | x | x | x | |||
| Existing level | x | |||||
Artikulazzjoni
B'mod ġenerali, ftehimiet f'livell aktar baxx jistgħu biss itejbu l-arranġamenti milħuqa f'livell ogħla. Madankollu, l-Att dwar il-Ftehimiet Kollettivi tal-2006 introduċa dispożizzjoni li taħtha ftehim ta' livell ogħla jista' jipprovdi speċifikament għal ftehimiet ta' livell aktar baxx biex imorru għall-agħar il-kundizzjonijiet. Madankollu, għandu jiġi enfasizzat li ftit huma l-ftehimiet li jimplimentaw din id-dispożizzjoni fil-prattika.
Rawnds ta' negozjar isiru matul is-sena. M'hemm l-ebda perjodu jew mudell speċifiku matul is-sena.
Fis-Slovenja, m'hemm l-ebda ftehim kollettiv li jistabbilixxi l-pass jew "setturi li jistabbilixxu x-xejriet" li jistabbilixxu qafas għal setturi oħra. Bħalissa m'hemm l-ebda ftehim kollettiv intersettorjali fis-settur privat. M'hemm l-ebda koordinazzjoni attwali tan-negozjar kollettiv iżda hemm xi negozjar mudell (f'setturi differenti). Il-koordinazzjoni vertikali għandha wkoll rwol minħabba li n-negozjaturi minn min iħaddem u t-trejdjunjins jirrappreżentaw ukoll kumpaniji differenti, u b'hekk id-drittijiet miftiehma fil-livelli aktar baxxi għandhom impatt fuq il-livelli ogħla tan-negozjar kollettiv.
Uħud mill-ftehimiet kollettivi settorjali li jipprovdu livelli aktar baxxi ta' drittijiet għall-impjegati minn ftehimiet kollettivi settorjali oħra, bħall-ftehim kollettiv għall-industrija tat-tessuti, il-ħwejjeġ, il-ġilda u l-ipproċessar tal-ġilda, jintużaw minn min iħaddem meta jinnegozja ftehimiet kollettivi settorjali oħra biex jipprova jbaxxi l-istandards għall-impjegati.
Fir-rigward tal-mekkaniżmi ta' estensjoni, l-Artikoli 12 u 13 tal-Att dwar il-Ftehimiet Kollettivi jiddikjaraw dan li ġej.
Jekk jiġi konkluż ftehim kollettiv dwar attività waħda jew aktar bejn trejdjunjins rappreżentattivi waħda jew aktar u organizzazzjoni rappreżentattiva waħda jew aktar ta' min iħaddem, waħda mill-partijiet tista' tipproponi lill-ministru responsabbli għax-xogħol l-estensjoni tal-validità tal-ftehim kollettiv kollu jew parti minnu għal min iħaddem kollha f'attività jew attivitajiet li għalihom ikun ġie konkluż il-ftehim.
Il-ministru jirrikonoxxi l-validità estiża tal-ftehim kollettiv kollu jew parti minnu jekk il-ftehim ikun ġie konkluż bejn trejdjunjin rappreżentattiv waħda jew aktar. L-istess japplika jekk il-ftehim ikun ġie konkluż bejn organizzazzjoni waħda jew aktar ta' min iħaddem li l-membri tagħhom jimpjegaw aktar minn nofs l-impjegati kollha ta' min iħaddem li għalihom tkun ġiet proposta estensjoni tal-ftehim kollettiv.
Fid-deċiżjoni tal-ministru dwar l-estensjoni tal-validità tal-ftehim kollettiv kollu jew parti minnu, huma marbuta bil-proposta mill-partijiet għall-ftehim.
Il-ministru jirrikonoxxi l-validità estiża ta' ftehim kollettiv kollu jew parti minnu permezz ta' deċiżjoni li tiġi ppubblikata fil-Gazzetta Uffiċjali tar-Repubblika tas-Slovenja.
Id-deroga mill-istandards minimi hija stipulata f'xi ftehimiet kollettivi. Huwa possibbli li ssir deroga minn dawk il-ftehimiet kollettivi dwar il-pagi permezz ta' ftehim bejn it-trejdjunjin rappreżentattiv tal-kumpanija (jew it-trejdjunjin nazzjonali) u min iħaddem, prinċipalment sabiex jiġu salvati l-impjiegi. Din id-dispożizzjoni daħlet fis-seħħ separatament għal kull wieħed mill-ftehimiet kollettivi fis-Slovenja, l-aktar mill-2006 'il quddiem (Eurofound, 2015).
Il-kundizzjonijiet għar-revoka ta' ftehim kollettiv u l-perjodu ta' revoka huma ddeterminati mill-partijiet għal ftehim kollettiv. Jekk ftehim kollettiv ma jkunx fih perjodu ta' revoka, dan jista' jiġi tterminat fi żmien sitt xhur. Il-ftehimiet kollettivi konklużi għal perjodu definit ma jistgħux jiġu revokati qabel iż-żmien (l-Artikolu 16 dwar l-Att dwar il-Ftehimiet Kollettivi).
L-Artikolu 17 tal-Att dwar il-Ftehimiet Kollettivi jistipula li, wara li jiskadi ftehim kollettiv, id-dispożizzjonijiet tal-parti proċedurali li jirregolaw id-drittijiet u d-dmirijiet tal-impjegati u ta' min iħaddem xorta għandhom jiġu applikati sakemm jiġi konkluż kuntratt ġdid. Dawn id-dispożizzjonijiet għandhom x'jaqsmu mal-konklużjoni ta' kuntratti ta' impjieg, id-drittijiet u d-dmirijiet li japplikaw matul ir-relazzjonijiet ta' impjieg, it-terminazzjoni ta' kuntratti ta' impjieg, il-paga u rimunerazzjoni personali oħra u r-rimborż għax-xogħol, u s-sigurtà u s-saħħa fuq il-post tax-xogħol. Madankollu, japplikaw biss għal sena li ma jaqbiżx, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor mill-partijiet.
M'hemm l-ebda klawżola ta' paċi fil-ftehimiet kollettivi fis-Slovenja. Madankollu, kważi l-ftehimiet kollettivi kollha fihom klawżola ta' "dmir ta' eżekuzzjoni pożittiva u negattiva", li fiha l-partijiet jimpenjaw ruħhom li jsegwu l-infurzar xieraq tal-ftehim kollettiv u li jirrispettaw l-istipulazzjonijiet tiegħu. Din il-klawżola hija kważi regolament ġenerali, u tinsab fil-parti ta' ftehim kollettiv li tispeċifika l-obbligi. Fil-każ ta' ksur ta' ftehim kollettiv, it-trejdjunjin għandha għad-dispożizzjoni tagħha mekkaniżmi għall-eżerċizzju tad-drittijiet tal-ħaddiema u mhijiex limitata minn impenn li tinżamm paċi industrijali.
