Profil życia zawodowego w Holandii
Profil ten opisuje kluczowe cechy życia zawodowego w Holandii. Ma on na celu dostarczenie odpowiednich informacji ogólnych na temat struktur, instytucji, podmiotów i odpowiednich przepisów dotyczących życia zawodowego.
Obejmuje to wskaźniki, dane i systemy regulacyjne dotyczące następujących aspektów: podmioty i instytucje, zbiorowe i indywidualne stosunki pracy, zdrowie i dobrostan, wynagrodzenie, czas pracy, umiejętności i szkolenia oraz równość i niedyskryminacja w pracy. Profile są systematycznie aktualizowane co dwa lata.
"Indywidualne stosunki pracy" odnoszą się do stosunków między danym pracownikiem a jego pracodawcą. Relacje te są kształtowane przez regulacje prawne oraz wyniki negocjacji partnerów społecznych w sprawie warunków korzystania z usług. W niniejszej części omówiono początek i koniec stosunku pracy oraz uprawnienia i obowiązki w Holandii.
Wymogi dotyczące umowy o pracę
Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi pisemne oświadczenie o głównych warunkach umowy o pracę w terminie jednego miesiąca od dnia rozpoczęcia zatrudnienia, a o wszelkich zmianach tych warunków w terminie miesiąca od ich wystąpienia (powiadomienie o zmianach nie jest obowiązkowe w przypadku zmian przepisów ustawowych lub układów zbiorowych, o których mowa w oświadczeniu lub umowie). Oświadczenie musi zawierać m.in. następujące informacje:
nazwę i adres pracodawcy i pracownika
miejsce lub miejsca, w których praca ma być wykonywana
nazwę stanowiska lub opis rodzaju pracy, która ma być wykonywana
datę rozpoczęcia zatrudnienia
okres obowiązywania umowy, jeżeli umowa została zawarta na czas określony
dzienny lub tygodniowy czas pracy
wysokość wynagrodzenia i termin jego wypłaty
czas trwania okresu próbnego
wysokość dodatku urlopowego
wszelkie mające zastosowanie programy emerytalne
Minimalny wiek produkcyjny to 15 lat (chociaż osoby w wieku 13 i 14 lat mogą wykonywać lekkie prace pod nadzorem). W przypadku osób w wieku od 15 do 18 lat obowiązują bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące aspektów ochronnych (np. maksymalny czas pracy, ograniczona praca w nocy).
Procedury zwalniania i rozwiązywania umów o pracę
Istnieje sześć podstawowych procedur rozwiązania umowy o pracę:
Wypowiedzenie za obopólną zgodą
Wypowiedzenie umowy w okresie próbnym
Nieprzedłużenie umowy na czas określony
Zwolnienie w trybie przyspieszonym z "pilnego" powodu
wypowiedzenie przez sąd
zwolnienie z pracy za zgodą wojewódzkiego publicznego urzędu pracy
Z dniem 1 lipca 2015 r. istotnej zmianie uległa ustawa dotycząca rozwiązywania umów o pracę. Poniżej przedstawiono najważniejsze wprowadzone zmiany.
Jeżeli pracodawca i pracownik dojdą do porozumienia w sprawie rozwiązania umowy o pracę za obopólną zgodą, pracownik będzie miał dwa tygodnie na zmianę zdania i wycofanie zgody.
W przypadku, gdy pracodawca chce rozwiązać umowę o pracę z przyczyn zawodowych lub ekonomicznych lub z powodu nieobecności trwającej dłużej niż dwa lata z powodu choroby, pracodawca jest zobowiązany do uzyskania zgody wojewódzkiego publicznego urzędu pracy. Jeżeli pracodawca chce rozwiązać umowę z jakiegokolwiek innego powodu, jest zobowiązany do złożenia wniosku do sądu cywilnego.
W przypadku rozwiązania umowy o pracę przez sąd cywilny pracownikowi przysługuje prawo do odwołania. Z dniem 1 lipca 2015 r. poprzedni system odpraw z tytułu zwolnień został w dużej mierze zastąpiony nowym systemem płatności przejściowych.
W przypadkach, gdy pracodawca podejmuje inicjatywę rozwiązania umowy z pracownikiem, pracownicy mogą otrzymać rekompensatę przejściową, jeśli pracowali dla tego pracodawcy przez co najmniej dwa lata.
Wraz z wejściem w życie WAB w styczniu 2020 r. złagodzono niektóre zasady zwalniania pracowników. Teraz pracodawcy mogą powołać się na kombinację powodów zwolnienia pracownika; Oznacza to, że pracodawca nie musi przedstawiać dowodów na jeden powód, ale może zamiast tego przytoczyć mniej dowodów w szeregu powodów. Celem tego środka jest ułatwienie zwalniania pracowników. Ponadto WAB zawiera zmiany w odprawie przejściowej, którą pracownicy otrzymują w przypadku zwolnienia ich przez pracodawcę. Podczas gdy wcześniej rekompensata przejściowa była tworzona po określonej liczbie lat dla pracowników zatrudnionych na podstawie umów na czas nieokreślony, obecnie wszyscy pracownicy mogą otrzymać rekompensatę przejściową. Kwota ta jest proporcjonalna do czasu spędzonego u danego pracodawcy i różni się w zależności od indywidualnej sytuacji zatrudnienia.
Urlop rodzicielski, macierzyński i partnerski/ojcowski
2 sierpnia 2022 r. został wprowadzony nowy płatny urlop rodzicielski. Do ukończenia przez dziecko 8. roku życia rodzice mają 26 tygodni urlopu rodzicielskiego. Od sierpnia 2022 r. rodzice mogą korzystać z 9 z tych 26 tygodni w trybie płatnym. Otrzymują oni rekompensatę w wysokości 70% ich zwykłych dochodów. Te dziewięć tygodni można wykorzystać tylko w pierwszym roku życia dziecka. Ponadto od 2019 r. urlop partnerski/ojcowski (niekoniecznie dla ojców) został wydłużony z dwóch do dziewięciu dni. Ponadto w 2020 roku wprowadzono dodatkowy urlop partnerski, który pozwala partnerom na skorzystanie z urlopu do pięciu tygodni. Te tygodnie są rekompensowane 70% ich normalnego wynagrodzenia.
Ustawowe uregulowania dotyczące urlopów
| Maternity leave | |
| Maximum duration | Mothers: 6 weeks before and 10 weeks after giving birth. Variations are possible for flexible leave after birth, allowing mothers to return to work on a part-time basis after less than 10 weeks. The duration of leave is longer for mothers in the case of multiple births. |
| Reimbursement | 100% of the maximum daily wage |
| Who pays? | The employer and the government |
| Legal basis | Act introducing extra parental leave (Wet invoering extra geboorteverlof), 1 January 2019; Civil Code, Book 7 |
| Partner/paternity leave and extended partner leave | |
| Maximum duration | Partner leave (for a person whose partner has given birth) is based on the partner’s working week. A partner gets the number of weekly working hours specified in their employment contract. For instance, if a person works five days a week, and eight hours per day, this would amount to 40 hours of partner leave. This leave must be used within four weeks of the birth of the child. As of 1 January 2019, a partner of a mother who has just given birth may take leave equivalent to their weekly contracted hours. For example, if a partner works 32 hours a week, they will receive 32 hours of partner leave (Geboorte verlof) (Rijksoverheid, 2019). For additional partner leave, partners can receive up to five weeks of leave (five times their weekly working hours). This leave has to be used within six months of a person’s partner giving birth. |
| Reimbursement | 70% of the maximum daily wage |
| Who pays? | The employer, the government and the UWV |
| Legal basis | Act introducing extra parental leave (Wet invoering extra geboorteverlof) (as of July 2020) |
| Parental leave | |
| Maximum duration | Parental leave amounts to 26 weeks until the child reaches the age of 8. Since 2022, 9 of these weeks have been compensated for with 70% of the parent’s usual income, if they are used within one year after the child’s birth. The remaining 17 weeks are unpaid and should be used within 8 years after the child’s birth. These weeks are additional to the maternal and (additional) partner leave (Rijksoverheid, 2022a). |
| Reimbursement | 70% of the maximum daily wage for 9 weeks. The other 17 weeks are unpaid. |
| Who pays? | UWV |
| Legal basis | Work and Care Act (Wet arbeid en zorg), August 2022 |
Urlop zdrowotny
Pracodawcy są prawnie zobowiązani do wypłacania pracownikom, którzy są nieobecni w pracy z powodu choroby, 70% ich normalnego wynagrodzenia przez maksymalnie dwa lata. Wynagrodzenie, na podstawie którego obliczana jest kwota 70%, podlega pułapowi (205,77 euro dziennie w styczniu 2017 r.). W pierwszym roku nieobecności wysokość zasiłku chorobowego musi być co najmniej równa krajowej płacy minimalnej. Wiele układów zbiorowych przewiduje wyższe stawki wynagrodzenia chorobowego, głównie w pierwszym roku.
Umowa o pracę lub układ zbiorowy pracy mogą przewidywać, że wynagrodzenie chorobowe nie jest wypłacane za pierwszy jeden lub dwa dni nieobecności chorobowej, przy czym takie "dni oczekiwania" nie mogą być stosowane do drugiego przypadku choroby w ciągu czterech tygodni od pierwszego.
W przypadku dłuższych okresów absencji chorobowej pracodawcy są zobowiązani do podjęcia starań w celu reintegracji pracownika z miejscem pracy, a pracodawca i pracownik muszą sporządzić plan powrotu do zdrowia i reintegracji. Jeśli pracownicy nie współpracują w wystarczającym stopniu w działaniach mających na celu przywrócenie ich do pracy, pracodawca może zaprzestać wypłacania wynagrodzenia chorobowego, a ostatecznie zwolnić pracownika. Po dwóch latach absencji chorobowej obowiązek pracodawcy do wypłacania zasiłku chorobowego zwykle wygasa, a pracownicy są oceniani przez UWV w celu ustalenia, czy są uprawnieni do państwowego świadczenia z tytułu niezdolności do pracy. Jeżeli agencja uzna, że pracodawca nie podjął wystarczających starań w celu reintegracji pracownika, może nakazać pracodawcy dalsze wypłacanie zasiłku chorobowego przez trzeci rok.
System ten był przedmiotem dyskusji między rządem a krajowymi partnerami społecznymi. Osiągnięto porozumienie w sprawie zmiany tego systemu, ponieważ podejście to wprowadzało wymogi, które były szczególnie trudne do spełnienia dla małych i średnich przedsiębiorstw.
W 2020 r. rząd przedstawił pewne korekty dotyczące zwolnień lekarskich. Według stanu na wrzesień 2021 r. główne kryteria ogólnej oceny zdolności do pracy i trajektorii reintegracji przez UWV opierają się na ocenie przeprowadzonej przez lekarza zakładowego (lekarza, który przeprowadza oceny medyczne pracowników przedsiębiorstwa (bedrijfsarts)). Przedsiębiorstwa zachowują prawo do zwrócenia się o drugą opinię. UWV ocenia następnie, w jakim stopniu plan reintegracji jest zgodny z sytuacją zdrowotną danego pracownika. Chodzi o to, że to nowe podejście oferuje większą elastyczność (Rijksoverheid, 2020a).
Wiek emerytalny
W 2013 r. zaczął stopniowo podnosić oficjalny wiek emerytalny (dla kobiet i mężczyzn). Wzrósł on z 65 lat w 2012 r. do 66 lat w 2018 r. oraz do 66 lat i 4 miesięcy w 2020 i 2021 r. W 2022 roku wiek emerytalny wzrósł do 66 lat i 7 miesięcy. W 2024 roku wiek emerytalny będzie wynosił 67 lat. Od 2025 r. wiek emerytalny będzie wzrastał o 8 miesięcy, zamiast o 1 rok, za każdy rok dodawany do średniej długości życia. Elastyczne/wcześniejsze emerytury zostaną odpowiednio dostosowane, z pewnymi szczególnymi ustaleniami dla pracowników o niższych dochodach (Rijksoverheid, bez daty-a).