Przed migrantami długa droga do integracji na europejskim rynku pracy

Skuteczna i terminowa integracja nowych migrantów na rynku pracy stała się ważną kwestią w programie politycznym wielu państw członkowskich UE. Nie jest to zaskakujące, ponieważ integracja na rynku pracy jest nie tylko ułatwieniem integracji społecznej, ale także ważna dla zmniejszenia presji na systemy socjalne, jest racjonalną gospodarczo reakcją (na kryzys uchodźczy), a w dłuższej perspektywie może złagodzić problemy Europy związane ze starzeniem się społeczeństwa i kurczącą się siłą roboczą. Ponadto skuteczna i trwała integracja na rynku pracy może poprawić spójność społeczną zarówno na szczeblu lokalnym, jak i w całym społeczeństwie – na przykład nowo przybyli uchodźcy i osoby ubiegające się o azyl mogą bardziej zaangażować się w działania społeczne dzięki swoim kolegom z pracy, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i w inne działania społeczne.

Każdy kraj UE został dotknięty kryzysem uchodźczym, wiele z nich bezpośrednio. Nie jest to kwestia, która ogranicza się do granic państwowych i nie można jej rozpatrywać w oderwaniu od innych państw. W sprawozdaniu Eurofoundu pt"Podejścia do integracji uchodźców i osób ubiegających się o azyl na rynku pracy przeanalizowano praktyczne środki podjęte w różnych państwach członkowskich UE. Nie ulega wątpliwości, że integracja tych nowych migrantów na rynku pracy nie jest jedynie kwestią umiejętności czy procedur prawnych, ale obejmuje również warunki życia, rozmieszczenie geograficzne, zachęty dla pracodawców i edukację.

Na przykład warunki życia w ośrodkach recepcyjnych są często niewystarczające, aby przygotować ludzi do wejścia na rynek pracy. Zgłaszane są przeludnienia i złe warunki, a także brak zakwaterowania. I choć planowane jest rozmieszczenie geograficzne osób ubiegających się o azyl i uchodźców w poszczególnych krajach, nie ma gwarancji możliwości zatrudnienia w pobliżu ośrodków recepcyjnych i miejsc, w których migranci są zakwaterowani.

Różne sytuacje uchodźców i osób ubiegających się o azyl

Mogą również wystąpić wyraźne różnice w sytuacji uchodźców (osób posiadających oficjalnie uznany status ochrony międzynarodowej) i osób ubiegających się o azyl (tych, którzy złożyli wniosek o ochronę międzynarodową i oczekują na decyzję). Finansowanie służb zatrudnienia dla osób ubiegających się o azyl jest często mniej ugruntowane niż dla uchodźców, a dostęp do tych usług nie jest tak prosty. Podobnie uprawnienia do zabezpieczenia społecznego dla pracujących osób ubiegających się o azyl różnią się znacznie w poszczególnych państwach członkowskich, a przepisy są często mniej korzystne niż w przypadku innych grup migrantów, w tym uchodźców.

Kolejną istotną kwestią jest kwestia edukacji. Specjalne rozwiązania dla dzieci uchodźców i osób ubiegających się o azyl w wieku szkolnym nie zawsze są gwarantowane, a niektóre kraje zgłaszają problemy z przepustowością, twierdząc, że szkoły nie są przygotowane na przyjęcie tej konkretnej grupy uczniów. Może to spowodować problemy z mobilnością społeczną w przyszłości i wzmocnić cykliczny charakter ubóstwa i wykluczenia społecznego.

Liczba nowo przybywających osób ubiegających się o azyl od 2015 r. doprowadziła do częstszego korzystania z azylu tymczasowego. Może to osłabić pozycję uchodźców na rynku pracy, ponieważ może zniechęcić pracodawców do zatrudniania ich lub oferowania im długoterminowych umów, ponieważ niechętnie inwestują w szkolenia.

Kwestia dostępu, a nie motywacji

Pomimo tych przeszkód w dostępie do rynku pracy w kilku krajach panuje przekonanie, że dominującym problemem, którym należy się zająć, jest brak motywacji do pracy, przy czym niektóre państwa członkowskie ograniczyły ostatnio niektóre usługi socjalne i zasiłki niezwiązane z zatrudnieniem dla osób ubiegających się o azyl lub uchodźców. Środki te grożą jednak dalszą izolacją ludzi od rynku pracy, ponieważ utrudniają im życie w godnych warunkach. Podobny wpływ mogą mieć ograniczenia dotyczące łączenia rodzin, co jeszcze bardziej opóźni integrację społeczną (i na rynku pracy).

Uchodźcy i osoby ubiegające się o azyl również stoją w obliczu szczególnych wyzwań i ograniczeń administracyjnych związanych z samozatrudnieniem, a w wielu krajach środki mające na celu ułatwienie uchodźcom samozatrudnienia są albo inicjatywami głównego nurtu, albo są skierowane do ogółu imigrantów, a zatem nie uwzględniają szczególnych potrzeb uchodźców.

Pomimo tych bieżących problemów należy przyznać, że w kluczowych krajach docelowych istnieje silna wola polityczna do jak najszybszej integracji uchodźców i osób ubiegających się o azyl na rynku pracy. Rozwija się szerszy konsensus co do tego, że skuteczna integracja uchodźców i osób ubiegających się o azyl powinna być priorytetem dla całej Europy. Jesteśmy jednak daleko od osiągnięcia tego celu i potrzebny jest wspólny wysiłek z udziałem partnerów społecznych, aby skuteczna integracja społeczna i gospodarcza uchodźców i osób ubiegających się o azyl stała się rzeczywistością.

Ten artykuł został pierwotnie opublikowany w dniu Europa socjalna

• Organizacja Narodów Zjednoczonych: Światowy Dzień Uchodźcy

Powiązane artykuły

Organizacja Narodów Zjednoczonych: Światowy Dzień Uchodźcy

Publikacja: Podejścia do integracji uchodźców i osób ubiegających się o azyl na rynku pracy: