Indywidualne stosunki pracy na Węgrzech

Wymogi dotyczące umowy o pracę

Zgodnie z Kodeksem pracy stosunek pracy powstaje przez zawarcie umowy o pracę (art. 42). W niektórych przypadkach wymagane jest badanie lekarskie w celu poświadczenia zdolności do pracy.

Umowy o pracę mogą być zawierane wyłącznie w formie pisemnej. Jeśli umowa o pracę nie została uzgodniona na piśmie, jest ona nieważna i pracownik może się na nią powołać dopiero w ciągu 30 dni.

Minimalny wiek pracy wynosi 16 lat (art. 34 ust. 2 Kodeksu pracy). Na zasadzie odstępstwa od powyższego, każda osoba, która ukończyła 15 lat i korzysta z kształcenia w pełnym wymiarze godzin, może nawiązać stosunek pracy w czasie wakacji szkolnych. Młodociani poniżej 16. roku życia, za zezwoleniem właściwego organu, mogą być zatrudniani w celu prowadzenia działalności kulturalnej, artystycznej, sportowej lub reklamowej (art. 34 ust. 2 i 3 Kodeksu pracy).

W sektorze publicznym istnieją szczególne wymagania określone w odpowiednich przepisach (w szczególności w ustawie CXCIX z 2011 r. o urzędnikach służby cywilnej, ustawie XXXIII z 1992 r. o pracownikach publicznych, ustawie CCV z 2012 r. o siłach zbrojnych oraz ustawie XLII z 2015 r. o profesjonalnym personelu organów ścigania). Szczególnym wymogiem jest wymóg posiadania wykształcenia średniego przez urzędników służby cywilnej i funkcjonariuszy organów ścigania. Większość stanowisk w sektorze rządowym nie wymaga wyroków skazujących. Minimalny wiek produkcyjny w sektorze publicznym wynosi zazwyczaj 18 lat. Konkretne stanowiska pracy w sektorze rządowym wymagają odpowiedniego poziomu wykształcenia, które jest regulowane odpowiednimi ustawami i rozporządzeniami wykonawczymi do danych ustaw.

Procedury zwalniania i rozwiązywania umów o pracę

Kodeks pracy (art. 64) przewiduje trzy zasadnicze formy rozwiązania stosunku pracy:

• Wypowiedzenie za wypowiedzeniem

• Wypowiedzenie ze skutkiem natychmiastowym

• Wypowiedzenie za obopólną zgodą

Wypowiedzenie za wypowiedzeniem (art. 65–70 Kodeksu pracy) może być zainicjowane zarówno przez pracownika, jak i przez pracodawcę. Istnieją różne zakazy zwolnienia związane z ciążą, macierzyństwem i opieką nad dzieckiem. Pracodawcy są zobowiązani do uzasadnienia zwolnienia. Pracownik może być zwolniony tylko z przyczyn związanych z jego zachowaniem w stosunku pracy, z jego zdolnościami lub z działalnością pracodawcy. Pracownicy nie są zobowiązani do podawania przyczyn rozwiązania stosunku pracy. Podstawowy okres wypowiedzenia wynosi 30 dni, który musi zostać przedłużony o 5 do 60 dni proporcjonalnie do stażu pracy w przypadku rozwiązania stosunku pracy przez pracodawcę. Zwolniony pracownik ze stażem pracy co najmniej trzyletnim ma również prawo do odprawy. Odprawa przysługuje również w niektórych innych przypadkach (art. 77 k.p.), np. w przypadku ustania stosunku pracy bez uzasadnionej przyczyny.

Istnieją przepisy szczególne dotyczące zwolnień grupowych (Kodeks pracy, art. 71–76) zgodnie z dyrektywą w sprawie zwolnień grupowych (98/59/WE). Na przykład negocjacje z radą zakładową są obowiązkowe, a pracodawca musi poinformować radę zakładową na piśmie o przyczynie zwolnienia grupowego.

Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą rozwiązać stosunek pracy ze skutkiem natychmiastowym i bez wypowiedzenia, jeżeli druga strona (art. 78-79 Kodeksu pracy):

• umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa dopuszcza się poważnego naruszenia jakichkolwiek istotnych obowiązków wynikających ze stosunku pracy

• w inny sposób dopuszcza się zachowań, które uniemożliwiałyby nawiązanie stosunku pracy

Stosunek pracy może zostać rozwiązany za porozumieniem stron. Pojęcie "wzajemnego porozumienia" jest luźno uregulowane w Kodeksie pracy: strony mają dużą swobodę i muszą przestrzegać jedynie ogólnych zasad.

Niektóre grupy specjalne – na przykład dyrektorzy wykonawczy i pracownicy tymczasowi – podlegają mniej rygorystycznym przepisom.

W sektorze publicznym rozwiązanie stosunku pracy podlega szczególnym (często bardziej szczegółowym niż w sektorze prywatnym) i wiążącym zasadom; Okres wypowiedzenia jest inny, a odprawa jest wyższa. Przepisy szczegółowe regulują odpowiednie akty prawne (przede wszystkim ustawa CXCIX z 2011 r. o urzędnikach służby cywilnej oraz ustawa XXXIII z 1992 r. o pracownikach publicznych).

Urlop rodzicielski, macierzyński i ojcowski

Chociaż system socjalny na Węgrzech uległ stosunkowo znaczącej transformacji, w przypadku tego typu urlopów nie zaszły radykalne zmiany. Brak jest danych na temat tendencji w korzystaniu z urlopu ojcowskiego – badanie z 2022 r. sugeruje, że w ostatnich dziesięcioleciach około jedna piąta uprawnionych ojców skorzystała z urlopu ojcowskiego. Od 2014 r. osoby, które otrzymywały opłatę za opiekę nad dzieckiem (gyermekgondozási díj, GYED) oraz zasiłek z tytułu opieki domowej nad dzieckiem (gyermekgondozást segítő ellátás segély, GYESE; patrz poniżej), mogły pracować po pierwszych urodzinach dziecka. Od 2016 roku beneficjenci mogą pracować po ukończeniu przez dziecko szóstego miesiąca życia.

W związku z przyjętą w grudniu 2022 r. nowelizacją Kodeksu pracy od 1 stycznia 2023 r. czas urlopu ojcowskiego wydłużył się z 5 do 10 dni (ustawa I z 2012 r., art. 118 ust. 4). Kolejna nowelizacja wprowadzona do Kodeksu pracy w tym samym czasie wprowadziła urlop rodzicielski. Oboje rodzice mają prawo do tego rodzaju płatnego urlopu. Każdy rodzic ma prawo do łącznie 44 dni urlopu rodzicielskiego do czasu ukończenia przez dziecko 3. roku życia (ustawa I z 2012 r., art. 118A ust. 1).

Ten krótkoterminowy urlop rodzicielski, oparty na kodeksie pracy, nie ma żadnego związku z długotrwałym, długoterminowym urlopem rodzicielskim, który jest zapisany w ustawie LXXXIV z 1998 r. o wsparciu rodziny, która uprawnia jednego z rodziców do pozostania w domu do trzecich urodzin dziecka przy jednoczesnym otrzymywaniu wsparcia finansowego od państwa.

W ramach tego ostatniego urlopu rodzicielskiego rodzice mogą zdecydować, czy ojciec czy matka pozostaną z dzieckiem, chociaż zazwyczaj jest to ta druga osoba. Po ukończeniu przez dziecko szóstego miesiąca życia pozostanie w domu jest opcjonalne: osoba korzystająca z pomocy państwa może wrócić do pracy, jeśli tak zdecyduje.

Jeśli chodzi o liczbę udzielanych świadczeń i instytucję finansującą, istnieje różnica między osobami "ubezpieczonymi" i "nieubezpieczonymi". Za ubezpieczonego można uznać osobę, która przepracowała co najmniej 365 dni w ciągu dwóch lat od urodzenia dziecka. Różne korzyści są następujące:

• opłata za opiekę położniczą (csecsemőgondozási díj, CSED)

• GYED GYED

• GYESE GYESE powiedział:

W tabeli "Ustawowe warunki urlopowe" przedstawiono w zarysie główne cechy systemu urlopów ustawowych na Węgrzech. Szczegółowe przepisy (dotyczące rodziców adopcyjnych, rodziców zastępczych, bliźniąt itd.) można znaleźć w ustawie LXXXIII z 1997 r. o zasiłkach z ubezpieczenia zdrowotnego oraz w ustawie LXXXIV z 1998 r. o wsparciu rodziny, z późniejszymi zmianami obowiązującymi w poszczególnych latach.

Ustawowe uregulowania dotyczące urlopów

Urlop zdrowotny

Zwolnienie chorobowe i związane z nim wynagrodzenie są uregulowane w ustawie LXXXIII z 1997 r.

Za czas zwolnienia chorobowego wypłacane jest 60% wynagrodzenia za nieobecność – które jest naliczane na podstawie średniego wynagrodzenia pracownika i jest określone w Kodeksie Pracy – jeśli pracownik był ubezpieczony w ramach ubezpieczenia społecznego przez co najmniej 730 dni. W przeciwnym razie wynagrodzenie za zwolnienie lekarskie wynosi 50% opłaty za nieobecność. Dzienny dodatek za zwolnienie chorobowe nie może przekroczyć jednej trzydziestej dwukrotności miesięcznego wynagrodzenia minimalnego.

Wiek emerytalny

Wiek emerytalny reguluje ustawa LXXXI z 1997 r. o świadczeniach emerytalnych z zabezpieczenia społecznego.

Od 2022 r. wiek emerytalny uprawniający do świadczeń emerytalnych w ramach systemu zabezpieczenia społecznego wynosi 65 lat. Od 2010 r. wiek emerytalny stopniowo się podnosi. Drugim kryterium uprawniającym do pełnej emerytury jest co najmniej 20 lat pracy. Emerytura częściowa przysługuje osobom, które osiągnęły odpowiedni wiek emerytalny uprawniający do emerytury i mają przepracowany co najmniej 15 lat.

Istnieje różnica między płciami: pełne świadczenie emerytalne przysługuje każdej kobiecie, która ma co najmniej 40 lat pracy, niezależnie od wieku.

W sektorze publicznym urzędnicy służby cywilnej i niektórzy inni funkcjonariusze są zobowiązani do przejścia na emeryturę w wieku 70 lat. Wprowadzono nowe przepisy, zgodnie z którymi pracownik sektora rządowego nie powinien mieć równoległej emerytury i wynagrodzenia; Jeśli przekroczyli wiek emerytalny, muszą wybrać, czy emerytura zostanie zawieszona, czy też rozwiązano płatne zatrudnienie w sektorze publicznym.

Od dnia 1 września 2022 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r. stosowanie powyższej zasady zostało zawieszone w odniesieniu do osób, które przekroczyły wiek emerytalny, pracujących w sektorze publicznym w służbach socjalnych, ochrony dzieci i opieki nad dziećmi oraz w sektorach szkolnictwa publicznego i kształcenia zawodowego jako pracownicy lub urzędnicy publiczni (dekrety rządowe 268/2022 i 269/2022). W odnośnym okresie pracownicy, których to dotyczy, mogli otrzymywać zarówno wynagrodzenie, jak i emeryturę.

W siłach zbrojnych i organach ścigania pracownicy mogą przejść na emeryturę pięć lat wcześniej.