Podmioty i instytucje w Irlandii

W latach 1987-2009 Departament Premiera (Premiera) był departamentem rządowym odpowiedzialnym za poprzedni trójstronny system partnerstwa społecznego. Jednak obecnie kompetencje rządu w zakresie stosunków pracy i warunków pracy leżą w gestii Departamentu Przedsiębiorczości, Handlu i Zatrudnienia (dawniej Departamentu Pracy, Przedsiębiorczości i Innowacji). Departament ten jest odpowiedzialny za wszystkie najważniejsze zmiany legislacyjne w tej dziedzinie (w tym dotyczące przepisów dotyczących stosunków pracy i stanowych organów rozstrzygania sporów). Powierzono jej również zadanie powołania Komisji ds. Niskich Wynagrodzeń, która jest odpowiedzialna za dyskusję na temat krajowej stawki płacy minimalnej. W 2019 r. Komisja ds. Niskich Wynagrodzeń zaleciła podniesienie płacy minimalnej o 0,25 euro za godzinę, z 9,55 euro do 9,80 euro.

Utworzony w 2011 r. Departament Wydatków Publicznych, Realizacji i Reformy NDP jest w dużej mierze odpowiedzialny za rachunki płacowe i emerytury w sektorze publicznym. Negocjowała również główne porozumienia w sprawie stabilności sektora publicznego (porozumienie w sprawie Croke Park, porozumienie w sprawie drogi w Haddington, porozumienie w sprawie drogi w Lansdowne, porozumienie w sprawie stabilności usług publicznych oraz – w grudniu 2020 r. – "Building Momentum") z Komitetem ds. Usług Publicznych ICTU, przy wsparciu Komisji ds. Stosunków w Miejscu Pracy. Porozumienia te mają również zastosowanie do organów nienależących do ICTU, takich jak stowarzyszenia reprezentujące Garda Síochána (policję) i siły obronne, oraz bardzo niewielką liczbę związków zawodowych nienależących do ICTU, reprezentujących konsultantów szpitalnych, dentystów i pielęgniarki psychiatryczne.

Komisja ds. Relacji w Miejscu Pracy została powołana w 2015 roku. Jest to połączenie czterech organów państwowych, które wcześniej regulowały stosunki pracy: Komisji ds. Stosunków Pracy, Trybunału Apelacyjnego ds. Zatrudnienia, Trybunału ds. Równości i Krajowego Urzędu ds. Praw Pracowniczych.

Sąd Pracy rozpoznaje sprawy w sporach indywidualnych i zbiorowych.

Urząd ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy jest krajowym organem ustawowym odpowiedzialnym za zapewnienie ochrony pracowników (zatrudnionych i osób prowadzących działalność na własny rachunek) oraz osób dotkniętych działalnością zawodową przed urazami i złym stanem zdrowia związanym z pracą. Egzekwuje prawo bezpieczeństwa i higieny pracy, promuje zapobieganie wypadkom oraz zapewnia informacje i porady we wszystkich sektorach. Odegrała również rolę w monitorowaniu protokołu "powrotu do pracy" podczas pandemii COVID-19 w 2020 r., przeprowadzając inspekcje w miejscu pracy.

ICTU jest grupą parasolową dla zdecydowanej większości związków zawodowych w Irlandii, z 48 stowarzyszonymi związkami zawodowymi. Na szczeblu krajowym ICTU jest centralnym organem negocjacyjnym, ułatwiającym na przykład dwustronne rozmowy w sprawie umów sektora publicznego. ICTU był również organem trójstronnym w formalnej erze partnerstwa społecznego (1987–2009). Związki zawodowe nie muszą być zrzeszone w ICTU, aby były legalne. Jednak w sektorze publicznym pracodawca (rząd) nie negocjuje ze związkami zawodowymi spoza ICTU. Związek zawodowy musi przestrzegać warunków określonych w ustawach o związkach zawodowych i ustawach o stosunkach pracy oraz musi spełnić szereg kryteriów, aby uzyskać licencję negocjacyjną.

Rząd, jako pracodawca, konsultuje się również z niewielką liczbą związków zawodowych i stowarzyszeń spoza ICTU, które reprezentują Garda Síochána i Siły Obronne. Grupy spoza MTK, w szczególności reprezentujące Garda Síochána i Siły Obronne, wyraziły jednak znaczne niezadowolenie w związku z brakiem ich bezpośredniego zaangażowania w negocjacje.

Ibec jest największym organem reprezentującym pracodawców w Irlandii. Był to organ trójstronny zaangażowany w partnerstwo społeczne (1987–2009), ale od czasu rozwiązania krajowych układów zbiorowych nie prowadził negocjacji na szczeblu krajowym (nie reprezentuje pracodawców w rozmowach obejmujących cały sektor publiczny, ale może reprezentować poszczególnych pracodawców z sektora publicznego, takich jak uniwersytety, w rozwiązywaniu sporów). Ibec pełni rolę rzecznika politycznego i reprezentuje członków w codziennych stosunkach pracy w Komisji ds. Stosunków w Miejscu Pracy i Sądzie Pracy. Ibec lobbuje również na rzecz małych firm poprzez swoje Stowarzyszenie Małych Firm.

Federacja Przemysłu Budowlanego reprezentuje pracodawców z branży budowlanej, działając jako rzecznik polityki i reprezentując członków na forach stosunków pracy.

Irlandzkie Stowarzyszenie MŚP reprezentuje przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 250 pracowników. Jest to grupa lobbingowa i nie angażuje się w negocjacje zbiorowe.

Amerykańska Izba Handlowa w Irlandii (AmCham) wyraża zainteresowanie członków w zakresie formułowania unijnego i irlandzkiego prawa pracy, informując swoich członków o zmianach w prawie, "które mogą mieć bezpośredni wpływ na sposób prowadzenia przez nich działalności". Nie angażuje się w negocjacje zbiorowe.

O reprezentacji związków zawodowych

Prawo do zawarcia związku zawodowego jest zapisane w art. 40 ust. 6 pkt 1 ppkt (iii) konstytucji Irlandii. Członkowie związków zawodowych są chronieni przed dyskryminacją na mocy różnych przepisów. Należy do nich ustawa o niesprawiedliwych zwolnieniach z pracy z 1977 r., która sprawia, że zwolnienie z powodu członkostwa w związkach zawodowych lub działalności w związku zawodowym jest automatycznie nieuczciwe. Niektórzy urzędnicy państwowi są obecnie wykluczeni z możliwości tworzenia związków zawodowych i zamiast tego tworzą stowarzyszenia przedstawicielskie, które podlegają ograniczeniom związanym ze strajkiem. Należą do nich członkowie Garda Síochána i Sił Obronnych.

Członkostwo i liczebność związków zawodowych, 2012–2020

Uwagi: * Odsetek pracowników będących członkami związku zawodowego. ** Członkostwo pracowników w związkach zawodowych obliczone dla całkowitej liczby członków związku zawodowego i skorygowane, w razie potrzeby, o członków związków zawodowych spoza aktywnej, zależnej i zatrudnionej siły roboczej (tj. pracownicy na emeryturze, osoby prowadzące działalność na własny rachunek, studenci, osoby bezrobotne). GUS, Główny Urząd Statystyczny; n.d., niedostępne.

Ogólnie rzecz biorąc, gęstość uzwiązkowienia nadal spada od końca XX wieku, mimo że liczba członków związków zawodowych wzrosła od 2019 r. Gęstość zaludnienia zmniejszyła się ze względu na rekordowy poziom zatrudnienia w Irlandii, gdzie zatrudnionych jest ponad 2,5 mln osób. Wzrasta liczba kobiet w związkach zawodowych, które stanowią obecnie 75% wszystkich członków związków zawodowych w Irlandii.

Główne konfederacje i federacje związków zawodowych

W Irlandii istnieje tylko jedna konfederacja związków zawodowych, ICTU.

Główne konfederacje i federacje związków zawodowych

W 2011 r. opublikowano raport Komisji na temat ruchu związkowego. W raporcie zalecono, aby związki stowarzyszone ICTU, działające we wspólnych sektorach, ściślej współpracowały i badały możliwe połączenia i fuzje, aby zwiększyć swoją zdolność do świadczenia usług na rzecz członków, a także ich szerszy wpływ. W 2013 r., na odbywającej się co dwa lata konferencji ICTU, formalnie przyjęto reorganizację związków zawodowych, a w 2014 r. odbyły się wstępne rozmowy między niektórymi związkami. Z dniem 1 stycznia 2018 r. weszła w życie poważna fuzja trzech związków zawodowych służby publicznej – Irlandzkiego Związku Zawodowego Komunalnego, Publicznego i Cywilnego (Impact), Związku Wykonawczego Służby Publicznej (PSEU) oraz Związku Zawodowego Służb Cywilnych i Publicznych (CPSU). Doprowadziło to do powstania nowego związku zawodowego liczącego 80 000 członków, znanego jako Fórsa. W wyniku tej fuzji wiele związków zawodowych połączyło się, tworząc Związek Zawodowy Connect. Racjonalizacja związków zawodowych prawdopodobnie ponownie stanie się aktualną kwestią, a pewien poziom łączenia się mniejszych związków zawodowych, ze względów praktycznych i finansowych, prawdopodobnie będzie punktem centralnym.

O reprezentacji pracodawcy

Członkostwo w organizacjach pracodawców i gęstość członkostwa, 2012–2019

Uwagi: * Brak dostępnych krajowych danych administracyjnych; Ibec wskazuje, że gęstość zaludnienia wynosi 70% zatrudnionych. ** Odsetek pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie, które jest członkiem jakiejkolwiek organizacji pracodawców uczestniczącej w rokowaniach zbiorowych.

Główne organizacje pracodawców

Główną organizacją pracodawców w Irlandii jest Ibec, która zrzesza około 7 500 firm i posiada 60 pododdziałów specjalizujących się w określonych sektorach. Częścią Ibec jest Stowarzyszenie Małych Firm, które specjalizuje się w reprezentowaniu firm zatrudniających do 50 osób.

Federacja Przemysłu Budowlanego (CIF) specjalizuje się w reprezentowaniu przedsiębiorców z branży budowlanej i z nią związanych. Liczy około 3 000 członków.

Irlandzkie Stowarzyszenie MŚP (ISME) jest organem reprezentującym przedsiębiorstwa zatrudniające mniej niż 250 pracowników. Jest to grupa lobbingowa i nie angażuje się w negocjacje zbiorowe.

AmCham reprezentuje ponad 500 międzynarodowych firm z siedzibą w USA w Irlandii, działając jako grupa lobbingowa.

Główne organizacje i konfederacje pracodawców, 2022

Źródła: strony internetowe organizacji i konfederacji

Trójstronność nie jest częścią rokowań zbiorowych. Dzieje się tak od końca 2009 roku. Jednak wraz z utrzymującą się dynamiką irlandzkiej gospodarki od 2013 r. istnieje presja na stworzenie jakiejś formy krajowego systemu koordynacji polityki w zakresie czynników związanych z zatrudnieniem oraz w szerszych kwestiach społecznych i gospodarczych. ICTU i Ibec wezwały do wzmocnienia i rozszerzenia procesu LEEF, aby zaangażować oba podmioty w obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. W 2020 r. pandemia COVID-19 stanowiła tło dla zaangażowania obu organów przedstawicielskich w bezpośrednią współpracę z rządem w celu opracowania protokołu "powrotu do pracy" i opracowania wsparcia płatniczego w czasie pandemii dla pracowników i przedsiębiorstw. Ibec i ICTU nadal naciskają na pogłębienie dialogu społecznego. Nowy, trójpartyjny rząd koalicyjny (w skład którego wchodzą Fianna Fáil, Fine Gael i Partia Zielonych), z Micheálem Martinem wybranym na premiera w czerwcu 2020 r., obiecał dalszy rozwój dialogu społecznego, zobowiązując się do utworzenia nowej jednostki dialogu społecznego w departamencie Taoiseach. Obaj partnerzy społeczni, Ibec i ICTU, wyrazili pragnienie wzmocnienia struktur dialogu społecznego, przy czym Ibec dąży do zaangażowania LEEF w szerszy zestaw kwestii, takich jak mieszkalnictwo. Aby sformalizować i wzmocnić dialog społeczny, będą one wymagały zgody rządu, której jeszcze nie otrzymały.

Organem dwustronnym, zatwierdzonym przez Departament Pracy, Przedsiębiorczości i Innowacji, jest Komisja ds. Niskich Płac. Komisja ta ma za zadanie przyjrzeć się głównym kwestiom związanym z nisko płatną pracą i określić, czy krajowa płaca minimalna zasługuje na podwyżkę. W jego skład wchodzi niezależny przewodniczący; trzy osoby reprezentujące interesy nisko opłacanych pracowników; trzy osoby reprezentujące interesy pracodawców (dla których obowiązuje krajowa płaca minimalna); oraz dwie osoby z wykształceniem ekonomicznym, ekonomicznym rynku pracy, statystycznym lub prawa pracy.

Partnerzy społeczni zasiadają w Krajowej Radzie Społeczno-Gospodarczej (NESC). NESC koncentruje się na kwestiach środowiskowych i mieszkaniowych; Odegrała jednak ważną rolę w tworzeniu społecznego i gospodarczego tła dla kolejnych umów o partnerstwie społecznym (1987–2009). Pozostaje aktywna pomimo upadku partnerstwa społecznego w 2009 roku.

W 2015 r. rząd powołał Narodowy Dialog Gospodarczy. Dialog jest sformalizowanym procesem konsultacji i debaty, w którym uczestniczy wiele organizacji reprezentujących interesy społeczne, w tym Ibec i ICTU, w celu usprawnienia procesu opracowywania budżetu na cały rok.

Główne organy trójstronne i dwustronne

Regulacja, skład i kompetencje organów