Ισότητα των φύλων

Το Eurofound υιοθετεί συστηματικά στην έρευνά του μια προσέγγιση ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου. Όπου είναι εφικτό και σκόπιμο, τα ερευνητικά πορίσματα, συμπεριλαμβανομένων των ερευνών και αναλύσεων πολιτικής, παρουσιάζονται με ανάλυση των δεδομένων ανά φύλο. Άλλα ερευνητικά έργα παρέχουν ειδική ανάλυση σχετική με την ισότητα των φύλων. Η έρευνα καλύπτει ευρύτερο φάσμα θεμάτων σχετικών με τις ιδιαιτερότητες των φύλων, όπως η αμοιβή και το εισόδημα, οι κατώτατες αποδοχές, η φροντίδα, η συμμετοχή στην απασχόληση, οι άδειες, οι δεξιότητες και η κατάρτιση, η οργάνωση της εργασίας, η ποιότητα της εργασίας, ο χρόνος εργασίας, η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και η ανοδική σύγκλιση, μεταξύ άλλων σε πανευρωπαϊκές έρευνες και στις τακτικές εκθέσεις σε εθνικό επίπεδο.

Η πανδημία COVID-19 και η ισότητα των φύλων

Η πανδημία COVID-19 αποτελεί κίνδυνο για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί εδώ και χρόνια στον τομέα της ισότητας των φύλων. Η ηλεκτρονική έρευνα του Eurofound με τίτλο Διαβίωση, εργασία και COVID-19 παρέχει πληροφορίες σχετικά με τον αντίκτυπο της πανδημίας στη ζωή των πολιτών της ΕΕ. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε διαδοχικές φάσεις κατά τη διάρκεια του 2020 και του 2021 και προσφέρει τη δυνατότητα σύγκρισης των προκλήσεων που προέκυψαν κατά τα διάφορα στάδια της διαβίωσης κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Τα πορίσματα δείχνουν ότι η πανδημία COVID-19 επηρεάζει την ισότητα των φύλων στην προσωπική ζωή. Η πανδημία προκάλεσε σημαντική αύξηση του αριθμού των τηλεργαζομένων στην Ευρώπη, ιδίως μεταξύ των γυναικών. Επιπλέον, το κλείσιμο των σχολείων και των παιδικών σταθμών κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού είχε δυσανάλογο αντίκτυπο τις γυναίκες, οι οποίες γενικά ανέλαβαν μεγαλύτερες οικιακές ευθύνες και ευθύνες φροντίδας.

Τα πορίσματα αποκαλύπτουν επίσης γενική επιδείνωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής των εργαζομένων στην ΕΕ, καθώς περισσότερες γυναίκες και άνδρες αναφέρουν συγκρούσεις μεταξύ της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής. Ωστόσο τις μεγαλύτερες δυσκολίες φαίνεται να έχουν αντιμετωπίσει οι γυναίκες που πρέπει να τηλεργαστούν και να φροντίσουν μικρά παιδιά. Οι γυναίκες ανέφεραν επίσης μεγαλύτερη οικονομική πίεση από τους άνδρες κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Το ερωτηματολόγιο της ηλεκτρονικής έρευνας για τη νόσο COVID-19 βασίστηκε σε ερωτήσεις που χρησιμοποιήθηκαν στις πανευρωπαϊκές έρευνες EQLS και EWCS του Eurofound.

• Δημοσίευση: Διαβίωση, εργασία και COVID-19 (Επικαιροποίηση Απρίλιος 2021): Επιδείνωση της ψυχικής υγείας και υποχώρηση της εμπιστοσύνης σε όλες τις χώρες της ΕΕ καθώς η πανδημία συνεχίζεται για ένα ακόμα έτος
• Ιστολόγιο: Good news for gender equality as we exit the COVID-19 crisis? (Καλά νέα όσον αφορά την ισότητα των φύλων καθώς βγαίνουμε από την κρίση COVID-19;)
• Ιστολόγιο: COVID-19 fallout takes a higher toll on women, economically and domestically (Οι επιπτώσεις της νόσου COVID-19 επιβαρύνουν περισσότερο τις γυναίκες, τόσο σε οικονομικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο)

Τον Μάιο του 2020 το Eurofound έθεσε σε εφαρμογή την πλατφόρμα COVID-19 EU PolicyWatch, μια βάση δεδομένων που συγκεντρώνει και χαρτογραφεί τα μέτρα πολιτικής που εφαρμόστηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη σε εθνικό επίπεδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ορισμένα από τα μέτρα αυτά έχουν διάσταση φύλου.

• Βάση δεδομένων: COVID-19 EU PolicyWatch
• Δημοσίευση: COVID-19: Policy responses across Europe» (COVID-19: Απαντήσεις πολιτικής σε όλη την Ευρώπη)

Απασχόληση και φύλο

Η έρευνα του Eurofound διερευνά τα χαρακτηριστικά και τις συνέπειες των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων όσον αφορά τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας, καθώς και τις πολιτικές και τα μέτρα που αποσκοπούν στην προώθηση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Τα ποσοστά απασχόλησης και συμμετοχής των γυναικών εξακολουθούν να είναι χαμηλότερα από τα αντίστοιχα των ανδρών σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη της ΕΕ. Το 2018, το Eurofound εκτίμησε το ετήσιο κόστος αυτού του χάσματος μεταξύ των φύλων στην απασχόληση στην ΕΕ σε περισσότερα από 320 δισ. EUR. Παρόλο που το κόστος του χάσματος μειώνεται, η οικονομική ζημία εξακολουθεί να είναι σημαντικά υψηλή. Η έρευνα εξετάζει επίσης την ανοδική σύγκλιση του χάσματος μεταξύ των φύλων στην απασχόληση, αξιολογώντας ποια είναι τα κράτη μέλη με τις καλύτερες και τις χειρότερες επιδόσεις από αυτή την άποψη.

Το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Απασχόλησης (EJM) παρακολουθεί τις διαρθρωτικές αλλαγές που επέρχονται στις ευρωπαϊκές αγορές εργασίας σε επίπεδο επαγγελμάτων και τομέων, παρέχοντας ποιοτική αξιολόγηση αυτών των αλλαγών με τη χρήση διαφόρων προσεγγιστικών δεικτών που αφορούν την ποιότητα των θέσεων εργασίας. Η παρακολούθηση αυτή περιλαμβάνει την ανάλυση των μοντέλων των αλλαγών στην απασχόληση ανά φύλο και ανά πεμπτημόριο μισθού ανά θέση εργασίας, καθώς και την ανάλυση στοιχείων σχετικά με τον επαγγελματικό διαχωρισμό.

Μισθοί και φύλο

Η έρευνα του Eurofound καλύπτει μια σειρά θεμάτων που συνδέουν τους μισθούς με το φύλο, όπως οι μεταβλητές αμοιβές, οι αμοιβές που συνδέονται με τις επιδόσεις, οι χαμηλές αμοιβές και το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Η έρευνα εξετάζει τις αποδοχές ως έναν από τους επτά δείκτες ποιότητας των θέσεων εργασίας για τους εργαζόμενους άνδρες και γυναίκες. Όσον αφορά τους κατώτατους μισθούς, το επίπεδο των κατώτατων μισθών σε ολόκληρη την Ευρώπη παρακολουθείται μέσω ετήσιας επισκόπησης, στην οποία καταγράφονται επίσης τα ποσοστά κάλυψης των εργαζομένων ανά φύλο το 2019 και η σχέση με το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Επιπλέον, το EJM πρόκειται να προβεί σε ανάλυση του βαθμού στον οποίο οι διάφορες θέσεις εργασίας, τα επαγγέλματα και οι τομείς συμβάλλουν στο μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων. Αυτό θα είναι χρήσιμο για την ερμηνεία του δείκτη του κοινωνικού πίνακα αποτελεσμάτων της Επιτροπής που αφορά το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων και για την εφαρμογή της αρχής της ισότητας των φύλων του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.

• Ιστολόγιο: Minimum wage – Yet another gender divide? (Κατώτατος μισθός — Άλλο ένα χάσμα μεταξύ των φύλων;)

Το 2018 το Eurofound εξέτασε τις πρώτες εμπειρίες των χωρών οι οποίες προέβησαν στην εφαρμογή μέτρων για τη μισθολογική διαφάνεια μεταξύ των φύλων. Κατόπιν αιτήματος της Επιτροπής, το Eurofound δρομολόγησε μελέτη σχετικά με μέτρα για την προώθηση της μισθολογικής διαφάνειας μεταξύ των φύλων στις εταιρείες, εξετάζοντας το ύψος του κόστους και το κατά πόσον οι εταιρείες μπορούν να διαβλέπουν ευκαιρίες. Η μελέτη αυτή πρόκειται να τροφοδοτήσει με στοιχεία την εκτίμηση επιπτώσεων της Επιτροπής.

• Ιστολόγιο: Gender pay transparency: Advancing the cause through a truly European proposal (Μισθολογική διαφάνεια μεταξύ των φύλων: Προώθηση του σκοπού μέσω μιας πραγματικά ευρωπαϊκής πρότασης)

Συνθήκες εργασίας και φύλο

Η ευρωπαϊκή έρευνα του Eurofound για τις συνθήκες εργασίας (EWCS) καλύπτει μια σειρά πτυχών των συνθηκών εργασίας από την οπτική του φύλου. Σε πρόσφατα ερωτηματολόγια, η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου αποτέλεσε σημαντικό θέμα. Η έρευνα παρακολουθεί τις διαφορές σε επίπεδο επαγγέλματος, τομέα, χρόνου εργασίας και αμοιβών, καθώς και τα μοντέλα ωραρίων εργασίας, την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, τη βία και την παρενόχληση στην εργασία, καθώς και την υγεία και την ευεξία, συμπεριλαμβανομένης της σημασίας της για τη βιώσιμη εργασία.

Η ανάλυση της έρευνας EWCS θα συμβάλει στη διαμόρφωση πολιτικών που αποσκοπούν στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ των φύλων στον τομέα της ποιότητας των θέσεων εργασίας και της απασχόλησης. Οι παρεχόμενες γνώσεις είναι σημαντικές για την εφαρμογή της αρχής της ισότητας των φύλων και των πρωτοβουλιών για τη βελτίωση της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, καθώς και εκείνων που περιλαμβάνονται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων.

Η έρευνα εξετάζει επίσης την εμπειρία των γυναικών σε θέσεις διαχείρισης και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να αντιμετωπιστεί η υποεκπροσώπησή τους στη διαχείριση. Αναλύει την ποιότητα των θέσεων εργασίας τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών διευθυντικών στελεχών, καθώς και τον αντίκτυπο που έχει μια διευθυντική θέση στην προσωπική ζωή.

Άλλες έρευνες αναλύουν το επίπεδο της γυναικείας επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη και το χάσμα της αγοράς όσον αφορά τις επενδύσεις σε επιχειρήσεις που διευθύνονται από γυναίκες. Εξετάζει τα οικονομικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες και τη χρήση ιδιωτικών ή δημόσιων χρηματοδοτήσεων για επενδύσεις σε αυτή την ομάδα. Επιπλέον, διερευνά τη διάδοση των εργαλείων δημόσιας χρηματοδότησης και των προγραμμάτων κρατικών ενισχύσεων που εξαλείφουν αποτελεσματικά τα εμπόδια και επιτρέπουν στις γυναίκες να γίνουν ικανοί επιχειρηματίες.

Η υψηλότερη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας έχει προκαλέσει αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο οι ευρωπαϊκές οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων αντιμετωπίζουν ζητήματα που αφορούν το φύλο. Η έρευνα αξιολόγησε επίσης τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων της ΕΕ στην προώθηση της ισότητας των φύλων, διερευνώντας δράσεις που αναλήφθηκαν εντός των διαφόρων εθνικών πλαισίων εργασιακών σχέσεων και σε σχέση με την κατάταξη των κρατών μελών στον δείκτη ισότητας των φύλων του EIGE.

Επιπλέον, το Eurofound συνεργάστηκε σε ένα κοινό έργο με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ) για την εξέταση των συνθηκών εργασίας σε μια παγκόσμια προοπτική. Το έργο επεκτείνεται στο χάσμα μεταξύ των φύλων σε ολόκληρο τον κόσμο (1,2 δισεκατομμύρια εργαζόμενοι) και παρέχει στοιχεία σχετικά με τις διαφορές μεταξύ των φύλων όσον αφορά την ποιότητα των θέσεων εργασίας και τον υψηλότερο κίνδυνο έκθεσης των γυναικών σε σεξουαλική βία· το τελευταίο στοιχείο εντοπίζεται επίσης στις έρευνες EWCS του 2015.

Ποιότητα ζωής και φύλο

Η ευρωπαϊκή έρευνα για την ποιότητα ζωής (EQLS) καλύπτει επίσης τη διάσταση του φύλου, σε σχέση με θέματα όπως η απασχόληση, το εισόδημα, ο κίνδυνος φτώχειας, η σύνθεση και η ευημερία των νοικοκυριών, η εκπαίδευση, οι οικογενειακές ευθύνες και οι ευθύνες φροντίδας, η υγεία και η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Τόσο τα δεδομένα της έρευνας EWCS όσο και τα δεδομένα της έρευνας EQLS συμβάλλουν στη συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με ζητήματα που αφορούν τη συμφιλίωση και την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής μεταξύ ανδρών και γυναικών. Η έρευνα EQLS εξετάζει τη διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών όσον αφορά το επίπεδο ικανοποίησης από τη ζωή ή το αίσθημα ευτυχίας. Η έρευνα EQLS καλύπτει επίσης το ζήτημα της κατανομής της μη αμειβόμενης εργασίας ανάλογα με το φύλο, για παράδειγμα σε σχέση με την παιδική φροντίδα ή τη φροντίδα ηλικιωμένων συγγενών.

Η έρευνα σχετικά με τα μοντέλα κοινωνικής κινητικότητας στους άνδρες και τις γυναίκες σε ολόκληρη την ΕΕ εξετάζει τα εμπόδια στην ισότητα ευκαιριών και τις πολιτικές για την προώθησή της. Αναδεικνύει τα ολοένα και πιο σημαντικά πρότυπα κοινωνικής κινητικότητας που συνδέονται με το φύλο στις διάφορες χώρες.

Συνεργασία του Eurofound με το EIGE

Το Eurofound συνεργάζεται με το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) σε θέματα που σχετίζονται με το φύλο. Το Eurofound αποτελεί τον βασικό πάροχο δεδομένων για τον δείκτη ισότητας των φύλων του EIGE και συμμετέχει στην ομάδα εργασίας του εν λόγω δείκτη. Οι δύο οργανισμοί συνεργάστηκαν σε ένα κοινό σχέδιο για την ανοδική σύγκλιση στις διάφορες διαστάσεις του δείκτη ισότητας των φύλων. Άλλοι τομείς συνεργασίας περιλαμβάνουν τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19 στις γυναίκες και την ισότητα των φύλων, τη θεματική ανάλυση του EJM σχετικά με το φύλο και την ηλικία, καθώς και την έρευνα σχετικά με την εργασία σε πλατφόρμες.

• Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE): Δείκτης ισότητας των φύλων
• Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE): Η πανδημία COVID-19 και η ισότητα των φύλων
• EIGE και Eurofound: Upward convergence in gender equality: How close is the Union of equality? (Ανοδική σύγκλιση όσον αφορά την ισότητα των φύλων: Πόσο κοντά είναι η Ένωση ισότητας;)