Η συνταξιοδότηση από την αμειβόμενη εργασία στην ηλικία των 65 ετών, συχνά και νωρίτερα, ήταν ο κανόνας στην ΕΕ μέχρι προσφάτως. Η ηλικία συνταξιοδότησης των ατόμων διαφέρει μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, ενώ παρουσιάζει αύξηση.
Καθώς η γενιά της μεταπολεμικής δημογραφικής έκρηξης (baby-boom) βγαίνει στη σύνταξη, οι εργαζόμενοι που συνταξιοδοτούνται θα είναι περισσότεροι από αυτούς που εισέρχονται στην αγορά εργασίας. Λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής και της μείωσης του αριθμού των γεννήσεων στην Ευρώπη, μία από τις προτεραιότητες της πολιτικής της ΕΕ είναι να ενθαρρύνει τους Ευρωπαίους να εργάζονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων και η επαρκής κοινωνική προστασία. Τα τελευταία έτη, ορισμένα κράτη μέλη έχουν προβεί σε αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης για τις κρατικές συντάξεις (για παράδειγμα, η Ιρλανδία στα 68 έτη έως το 2028 και η Γερμανία στα 67 έτη έως το 2031) ενώ αναζητούν τρόπους να ενθαρρύνουν τους εργαζομένους να παραμείνουν στις θέσεις εργασίας τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα, πολλοί εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας όλο και περισσότερο επιθυμούν να συνεχίσουν να εργάζονται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Στη λευκή βίβλο που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2012 σχετικά με τις συντάξεις προτείνονταν πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ενός πλαισίου που δίνει στους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας τη δυνατότητα, εφόσον μπορούν, να συνεχίσουν να εργάζονται και να αποταμιεύουν περισσότερα χρήματα για τη συνταξιοδότησή τους. Επίσης, τα κράτη μέλη καλούνταν να μειώσουν τις διαφορές τους όσον αφορά τα προβλεπόμενα όρια νόμιμης συνταξιοδότησης μεταξύ ανδρών και γυναικών, καθώς και να αναθεωρήσουν τις μη αιτιολογημένες υποχρεωτικές ηλικίες συνταξιοδότησης. Η Επιτροπή επανεξετάζει επίσης τα καθεστώτα συνταξιοδότησης για τους εργαζομένους σε βαρέα ή επικίνδυνα επαγγέλματα στην Ευρώπη, στο πλαίσιο συζητήσεων για συνεχείς μεταρρυθμίσεις και βέλτιστες πρακτικές με συστάσεις για τα κράτη μέλη της ΕΕ.
Συν τω χρόνω, το Eurofound έχει αναλύσει ζητήματα σχετικά με τη συνταξιοδότηση στις χώρες της ΕΕ. Οι έρευνές του εξετάζουν τις δυνατότητες πρόωρης και σταδιακής συνταξιοδότησης, τις ευκαιρίες συνδυασμού εργασίας και μερικής συνταξιοδότησης, την εργασία μετά τη συνταξιοδότηση, την εθελοντική εργασία μετά τη συνταξιοδότηση και το ζήτημα των συντάξεων. Τα τελευταία έτη, η έρευνα επικεντρώθηκε στην παράταση του εργασιακού βίου πέρα από την τρέχουσα ηλικία συνταξιοδότησης, καθώς και σε ζητήματα σχετικά με τις εργασιακές προτιμήσεις, το εισόδημα και την ποιότητα ζωής.
Στην ανάλυση των ευρημάτων της τρίτης Έρευνας του Eurofound για την Ποιότητα Ζωής στην Ευρώπη εξετάζονται οι προτιμήσεις των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας σχετικά με τον χρόνο εργασίας. Διαπιστώνεται ότι σχεδόν οι μισοί από τους εργαζομένους ηλικίας 50 ετών και άνω θα προτιμούσαν να εργάζονται λιγότερες ώρες, λαμβάνοντας υπόψη τις οικονομικές τους ανάγκες. Σημαντικό ποσοστό συνταξιούχων που δεν απασχολούνται με καθεστώς αμειβόμενης εργασίας, θα ήθελε να εργάζεται τουλάχιστον λίγες ώρες την εβδομάδα. Οι έρευνες εξετάζουν, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο η ενδιάμεση αξιολόγηση της σταδιοδρομίας μπορεί να βοηθήσει τους εργαζομένους να αποσαφηνίσουν τις επιλογές τους όσον αφορά την παραμονή τους στην εργασία και τη συνταξιοδότησή τους σε μεγαλύτερη ηλικία.
Σήμερα, οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας συχνά εγκαταλείπουν τον εργασιακό βίο πριν από το νόμιμο όριο συνταξιοδότησης λόγω προβλημάτων υγείας, αναπηρίας και ευθυνών φροντίδας. Πολύ περισσότεροι άνθρωποι απλώς θέλουν να εργάζονται λιγότερο, ώστε οι ώρες εργασίας τους να είναι πιο κοντά στις προτιμήσεις τους. Ένας τρόπος να δοθεί στους ανθρώπους το κίνητρο και η δυνατότητα ώστε να εργαστούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα είναι να διευκολυνθεί η μείωση των ωρών εργασίας τους, και παράλληλα να συμπληρωθεί η απώλεια εισοδήματος με μερική σύνταξη ή επίδομα. Σε μελέτη του Eurofound εξετάζεται ο αντίκτυπος αυτών των συστημάτων μερικής συνταξιοδότησης.
Σε πολλές χώρες, οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας απασχολούνται σε κάποια αμειβόμενη εργασία μετά την ηλικία συνταξιοδότησης. Η μελέτη του Eurofound σχετικά με το εισόδημα από την εργασία μετά τη συνταξιοδότηση στην ΕΕ εξετάζει τα κίνητρα των συνταξιούχων για την αναζήτηση αμειβόμενης εργασίας και τις ευκαιρίες απασχόλησής τους. Ερευνά τις στρατηγικές των εταιρειών για την πρόσληψη και τη διατήρηση συνταξιούχων και επισημαίνει τα διλήμματα και τα πλεονεκτήματα για τους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας που επιθυμούν να αναλάβουν αμειβόμενη εργασία. Επίσης, εξετάζει τον βαθμό στον οποίο η εργασία μετά τη συνταξιοδότηση σχετίζεται με την επάρκεια εισοδήματος του συνταξιοδοτημένου πληθυσμού.
Οι συντάξεις είναι η κύρια πηγή εισοδήματος για πολλούς ανθρώπους που έχουν συνταξιοδοτηθεί. Η μεταρρύθμιση των συνταξιοδοτικών συστημάτων τα τελευταία χρόνια εστιάζει στη βιωσιμότητα των κρατικών συντάξεων και στην αύξηση του πραγματικού ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης. Η μελέτη του Eurofound σχετικά με τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στη μεταρρύθμιση των συνταξιοδοτικών συστημάτων στην ΕΕ εξετάζει τις μεταρρυθμίσεις που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, τονίζοντας τον ρόλο των κοινωνικών εταίρων στις εν λόγω μεταρρυθμίσεις από το 2008 και μετά.
Δεδομένης της γήρανσης του πληθυσμού της Ευρώπης, η κοινωνική ένταξη των ηλικιωμένων και οι στρατηγικές για την προώθηση της εθελοντικής εργασίας στους ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας αποτελούν πλέον σημαντικά θέματα της πολιτικής ατζέντας της ΕΕ. Σε μελέτη σχετικά με την εθελοντική εργασία από άτομα μεγαλύτερης ηλικίας στην ΕΕ καταδεικνύονται βέλτιστες πρακτικές σε όλες τις πτυχές της εθελοντικής εργασίας, καθώς και η σχέση της εθελοντικής εργασίας με την κοινωνική ένταξη. Εξετάζονται τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ενίσχυση της εθελοντικής εργασίας κατά τη μετάβαση από την εργασία στη συνταξιοδότηση.
Οι γυναίκες συνταξιοδοτούνται νωρίτερα από τους άνδρες στα περισσότερα κράτη μέλη, εν μέρει επειδή αφιερώνουν περισσότερο χρόνο στη φροντίδα εξαρτώμενων μελών σε σύγκριση με τους άνδρες. Αυτό, όμως, είναι πιθανόν να αλλάξει τα επόμενα χρόνια, καθώς σε πολλές χώρες υπάρχουν σχέδια αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης. Το Eurofound έχει εξετάσει την περίπτωση των εργαζόμενων γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας στην Ευρώπη και τα κίνητρα για να συνεχιστεί η αυξανόμενη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας, περιορίζοντας την πρόωρη συνταξιοδότηση.
