Beroepsleven landprofiel voor Frankrijk
Dit profiel beschrijft de belangrijkste kenmerken van het beroepsleven in Frankrijk. Het is bedoeld om de relevante achtergrondinformatie te verstrekken over de structuren, instellingen, actoren en relevante regelgeving met betrekking tot het beroepsleven.
Dit omvat indicatoren, gegevens en regelgevingssystemen met betrekking tot de volgende aspecten: actoren en instellingen, collectieve en individuele arbeidsverhoudingen, gezondheid en welzijn, beloning, arbeidstijden, vaardigheden en opleiding, en gelijkheid en non-discriminatie op het werk. De profielen worden systematisch om de twee jaar bijgewerkt.
Het stakingsrecht geldt voor alle werknemers wanneer er een vakbond bij betrokken is. Hoewel niet alle en zelfs niet de meerderheid van de werknemers erbij betrokken hoeven te zijn, kan een individu alleen staken als zijn actie verband houdt met nationale stakingsacties.
Om als staking te worden beschouwd, moet de actie aan drie voorwaarden voldoen.
Het moet een volledige werkonderbreking inhouden.
Er moet overleg met de werknemers worden gepleegd.
Stakers moeten eisen stellen die betrekking hebben op de arbeidsvoorwaarden en -omstandigheden (bijvoorbeeld op het gebied van lonen, arbeidsvoorwaarden of herstructureringen).
Als niet aan de drie vereisten wordt voldaan, wordt de staking als onrechtmatig beschouwd. Werknemers die deelnemen aan onwettige stakingen worden niet beschermd door de stakingswetgeving en kunnen worden gesanctioneerd of ontslagen. Onder onrechtmatige stakingen vallen bijvoorbeeld go-slows en sabotagedaden, stakingen rond een bepaalde verplichting die deel uitmaakt van de arbeidsovereenkomst (zoals wachtdiensten), herhaalde blokkades of bezettingen van de onderneming zonder collectieve werkonderbreking of werknemersoverleg en stakingen op ondernemingsniveau die louter politiek van aard zijn.
In de privésector en in de publieke sector, behalve in het openbaar vervoer, is er geen verplichting voor werknemers om hun werkgever te informeren of te proberen een minnelijke schikking te bereiken. Er is ook geen regeling voor de minimale of maximale duur van een staking. Ook het bezetten van bedrijfspanden en het verhinderen van het werk van niet-stakers is een onrechtmatige daad.
Als de staking in overeenstemming is met de wetgeving, worden picketers beschermd tegen sancties en ontslag als ze deelnemen aan de staking. De directie mag een evenredig deel van het salaris van de spits en alle extra betalingen, zoals een reiskostenvergoeding, inhouden.
Volgens Dares (2023c) hadden de eisen van werknemers betrekking op de beloning van 73% van de bedrijven die in 2021 door ten minste één staking waren getroffen. Dit was de meest genoemde reden en was 25 procentpunten hoger dan in 2020, toen het relatieve aandeel van de looneisen in lijn was met het gemiddelde van de voorgaande 10 jaar (48%). Arbeidsomstandigheden waren een reden die in 2021 door 31% van de bedrijven werd genoemd, een stijging van 7 procentpunten ten opzichte van een jaar. Werkgelegenheid was de derde meest voorkomende reden voor stakingsacties (13%), gevolgd door werktijden (11%), waarbij beide redenen een vergelijkbaar aandeel hadden als in 2020. In 2021 stelde 3% van de bedrijven eisen in verband met de pensioenhervorming, maar in de sector 23%.
Ontwikkelingen in industriële actie, 2011-2022
| 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
| Working days lost per 1,000 employees | 77 | 60 | 79 | 81 | 69 | 131 | 71 | 107 | 161 | 67 | 58 | 99 |
| Percentage of companies that have experienced a strike | 1.8 | 1.3 | 1.2 | 1.4 | 1.3 | 1.4 | 1.9 | 1.5 | 2.5 | 1.2 | 1.6 | 2.4 |
| Percentage of employees working in companies that have experienced a strike | 25.7 | 23.9 | 24.4 | 23.0 | 24.4 | 26.0 | 24.0 | 23.4 | 24.9 | 18.2 | 20.5 | 25.2 |
Bronnen: Dares, 2021b, 2023c; Durf, 2024a
Mechanismen voor collectieve geschillenbeslechting
Volgens artikel L2522 van de Franse arbeidswet kunnen alle werkgerelateerde collectieve conflicten het voorwerp uitmaken van bemiddeling. Daarom is er een netwerk van regionale bemiddelingscommissies en één nationale bemiddelingscommissie (Commission nationale de conciliation). Op deze tripartiete organen kan een beroep worden gedaan in geval van een collectief conflict. Hun samenstelling wordt meestal bepaald door een sectoraal akkoord. Deze instanties of de overheid kunnen ook bemiddelingsprocedures starten om het conflict op te lossen (artikel L2523-1).
Individuele geschillenbeslechtingsmechanismen
Individuele geschillenbeslechting is zeer zeldzaam in Frankrijk. Dit punt is aan de orde gekomen in recente hervormingen van het systeem van de arbeidsrechtbanken.
Gebruik van alternatieve mechanismen voor geschillenbeslechting
De mechanismen van bemiddeling en bemiddeling zijn niet verplicht en worden zelfs zelden gebruikt. Er zijn dus geen statistieken beschikbaar.
