Beroepsleven landprofiel voor Roemenië
Dit profiel beschrijft de belangrijkste kenmerken van het beroepsleven in Roemenië. Het is bedoeld om de relevante achtergrondinformatie te verstrekken over de structuren, instellingen en relevante regelgeving met betrekking tot het beroepsleven.
Dit omvat indicatoren, gegevens en regelgevingssystemen met betrekking tot de volgende aspecten: actoren en instellingen, collectieve en individuele arbeidsverhoudingen, gezondheid en welzijn, beloning, arbeidstijden, vaardigheden en opleiding, en gelijkheid en non-discriminatie op het werk. De profielen worden systematisch om de twee jaar bijgewerkt.
Het stakingsrecht wordt geregeld door de arbeidswet en de nieuwe wet op de sociale dialoog. Collectieve arbeidsgeschillen kunnen zich afspelen op ondernemings-, sectoraal of nationaal niveau, of tussen groepen van ondernemingen onderling. In de regel kunnen arbeidsgeschillen niet worden aanhangig gemaakt zolang een collectieve overeenkomst op het relevante niveau geldig is. Een uitzondering wordt gemaakt als de werkgever nalaat om op collectieve basis individuele rechten toe te kennen die in de toepasselijke collectieve arbeidsovereenkomsten zijn voorzien en als het geschil voor een rechtbank is gebracht en niet binnen 45 dagen is beslecht. Op ondernemingsniveau kunnen de werknemers van een onderneming waarvan de representatieve vakcentrale waarbij de vakbond van de onderneming is aangesloten, een sectorale cao heeft ondertekend, een arbeidsconflict aanspannen als de werkgever weigert zich aan te sluiten bij de toepasselijke sectorale cao volgens de bepalingen van de wet.
De wet voorziet ook in een nieuwe vorm van vakbondsactie: stakingen tegen het sociale en economische beleid van de regering. Deze kunnen worden geïnitieerd door de representatieve vakcentrales en confederaties.
In 2020 en 2021 is het aantal arbeidsconflicten gedaald ten opzichte van voorgaande jaren. De reden hiervoor was dat als gevolg van de COVID-19-pandemie de geldigheid van collectieve arbeidsovereenkomsten werd verlengd voor de duur van de noodtoestand en met 90 dagen na de beëindiging ervan. Tot december 2022 konden geen arbeidsgeschillen worden aanhangig gemaakt tijdens de geldigheidsduur van een collectieve arbeidsovereenkomst. Arbeidsgeschillen worden gemeld door het ministerie van Arbeid en Sociale Solidariteit. In 2010 stopte het National Institute of Statistics met het rapporteren over stakingen.
Developments in industrial action, 2012–2021
| 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | Source | |
| Number of labour disputes | 23 labour disputes, involving 10,540 employees (71.73% participation rate): 8 resolved, 12 unresolved and 3 partially conciliated. | 22 labour disputes, involving 7,678 employees (91.57% participation rate): 11 resolved, 9 unresolved and 2 partially conciliated. | 19 labour disputes, involving 7,818 employees (59% participation rate): 5 resolved, 9 unresolved and 5 partially conciliated. | 35 labour disputes, involving 30,236 employees (52.97% participation rate): 9 resolved, 20 unresolved and 6 partially conciliated. | 30 labour disputes, involving 23,397 employees (63% participation rate): 13 resolved, 13 unresolved and 4 partially conciliated. | 21 labour disputes, involving 17,887 employees. | 26 labour disputes, involving 14,253 employees. | 26 labour disputes, involving 22,461 employees. | 6 labour disputes, involving 2,219 employees. | 2 labour disputes, involving 112 employees. | Ministry of Labour and Social Solidarity |
Note: No breakdown of resolved, partially conciliated and unresolved disputes available for 2017, 2018, 2019, 2020 or 2021. n.a., not available.
Mechanismen voor collectieve geschillenbeslechting
De nieuwe wet op de sociale dialoog voorziet in mechanismen voor de beslechting van arbeidsgeschillen: verzoening, bemiddeling en arbitrage. De bemiddelingsprocedure, georganiseerd door de minister van Arbeid en Sociale Bescherming of door de territoriale arbeidsinspecties, is wettelijk verplicht.
Als de partijen die bij het conflict betrokken zijn tijdens de verzoening een consensus bereiken, wordt het arbeidsconflict gesloten. Zo niet, dan hebben de conflicterende partijen het recht om bemiddelings- en arbitrageprocedures te doorlopen.
Individuele geschillenbeslechtingsmechanismen
Individuele arbeidsgeschillen worden beslecht door rechtbanken. De conflicterende partijen hebben de mogelijkheid om de mediationprocedure te doorlopen. De rechtbanken die bevoegd zijn om uitspraak te doen over de beslechting van individuele geschillen zijn bij wet ingesteld. Er zijn geen arbeidsrechtbanken in Roemenië, maar alleen afdelingen (afdelingen) die verantwoordelijk zijn voor arbeidsgeschillen. Een verzoek om een arbeidsconflict te beginnen wordt gericht aan de bevoegde rechtbank in de kieskring van de persoon die de klacht indient. De belangrijkste aspecten die aan bod komen zijn de eenzijdige beëindiging van een individuele arbeidsovereenkomst, de financiële aspecten en de eenzijdige wijziging van de bepalingen van een arbeidsovereenkomst. Volgens de wet is de maximale tijd die nodig is om individuele arbeidsgeschillen op te lossen 10 dagen, maar in de praktijk duurt het langer.
