Ethisch verantwoorde digitalisering op het werk: van theorie naar praktijk

o    Ondanks het toenemende bewustzijn onder beleidsstakeholders over de ethische implicaties van digitale technologieën op het gebied van werk en arbeidsvoorwaarden, zijn de meeste beleidsinitiatieven op het gebied van ethiek en digitalisering breed van opzet, waardoor de dimensie van de werkplek onvoldoende worden belicht. De ontwrichtende effecten van digitale technologieën op het werk – met alle ethische als juridische gevolgen van dien – vereisen meer aandacht.
o    Hoewel kwesties in verband met digitalisering – met name gegevensethiek, algoritmisch management, werknemerstoezicht en AI-beheer in het algemeen – niet systematisch aan bod komen in collectieve onderhandelingen, zijn er inmiddels enkele innovatieve collectieve overeenkomsten op sectoraal niveau en op bedrijfsniveau gesloten. Deze ontwikkelingen laten zien dat sociale dialoog een toegevoegde waarde kan hebben bij de aanpak van de digitalisering van werk.
o    De nieuwe bevindingen wijzen op een algemeen gebrek aan beleid dat richting geeft aan een ethisch verantwoorde implementatie en toepassing van technologie op de werkplek. Om ervoor te zorgen dat technologieën worden ontworpen, ontwikkeld en gebruikt voor goede doeleinden, in plaats van voor sociale controle of uitsluitend uit winstbejag, zal het van cruciaal belang zijn ethische overwegingen te integreren in de gehele levenscyclus van de technologie.
o    De meest gehoorde ethische bezwaren van de geënquêteerde werknemers hadden betrekking op angst voor toekomstig banenverlies en bezorgdheid over de vermeende verminderde waarde van hun werk en het potentiële verlies van verworven vaardigheden. Deze angst – die het welzijn van werknemers nadelig kan beïnvloeden – kan worden verlicht door te voorzien in passende training ter ondersteuning van nieuwe werkrollen en een participatieve benadering van technologische verandering.
o    Uit de enquêteresultaten blijkt dat vertrouwen in technologieën een belangrijk punt van zorg is voor beleidsstakeholders en bedrijven. De integratie van beleidsinitiatieven voor ethisch verantwoorde digitalisering op de werkplek in de nationale digitaliserings- en AI-strategieën kan voor het noodzakelijke vertrouwen zorgen. Dergelijke initiatieven kunnen bestaan uit bewustmakingscampagnes over de voordelen van ethisch verantwoord technologieontwerp en -gebruik, inspanningen om ethiek in onderwijs- en opleidingscurricula te verankeren of praktische begeleiding voor bedrijven bij het implementeren van een ethische en mensgerichte benadering van technologieontwerp en -gebruik.