Gendergelijkheid

08 February 2019

Al van bij het ontstaan van de Europese Unie is de gelijke behandeling van mannen en vrouwen een grondbeginsel. Het uitgangspunt van gelijk loon voor gelijk werk ging in 1957 deel uitmaken van het Verdrag van Rome. Europese instellingen hebben het beginsel nadien geregeld bekrachtigd als een fundamentele waarde van de EU.

In 1976 heeft de Richtlijn betreffende gelijke behandeling van mannen en vrouwen dit uitgangspunt opnieuw onderschreven. Nu het aantal vrouwen op de arbeidsmarkt groeit, herbevestigen de EU en haar lidstaten hun inspanningen voor gendergelijkheid, verbetering van onderwijs voor vrouwen en vooruitgang bij het overbruggen van de genderkloof in loon en arbeidsparticipatie. Met het oog op de toekomst heeft de Europese Commissie als referentiekader het "Strategisch engagement voor gendergelijkheid 2016-2019" opgesteld. Daarin benadrukt zij de noodzaak tot meer inspanningen op alle beleidsniveaus om gendergelijkheid te verbeteren. Op deze wijze ondersteunt de Commissie ook het Europees pact voor gendergelijkheid (2011-2020).

EUR-Lex: Richtlijn 76/207/EEG van de Raad betreffende gelijke behandeling van mannen en vrouwen
Europese Commissie: Gendergelijkheid
Europese Commissie: Strategisch engagement voor gendergelijkheid 2016-2019
Raad van de Europese Unie: Conclusies van de Raad over het Europees pact voor gendergelijkheid (2011-2020)

Het werk van Eurofound

Voor gendermainstreaming brengt Eurofound een aanpak ten uitvoer die dwars door de onderzoeken op het gebied van arbeidsomstandigheden, arbeidsverhoudingen, arbeidsmarktveranderingen, levenskwaliteit en openbare diensten loopt. Zo zijn onder meer salaris en inkomen, zorg, arbeidsparticipatie, verlof, vaardigheden en opleiding, arbeidsorganisatie, arbeidstijd en het evenwicht tussen werk en privéleven onderwerpen die vanuit een genderperspectief worden benaderd binnen verschillende elementen van het werk, de Europese enquêtes en de periodieke nationale verslagen van Eurofound.

Belangrijkste bijdragen

In een recent verslag van Eurofound over arbeidstijdpatronen voor duurzaam werk wordt vanuit een gender- en levensloopperspectief onderzocht welke verbanden er bestaan tussen arbeidstijdpatronen, het evenwicht tussen werk en privéleven en voorkeuren op het gebied van arbeidstijd enerzijds en de gezondheid en het welzijn van werknemers anderzijds.

Eurofound heeft onderzoek gedaan naar patronen van sociale mobiliteit binnen de EU aan de hand van zowel de belemmeringen voor, als het beleid ter bevordering van gelijke kansen. Door patronen van sociale mobiliteit voor mannen en vrouwen apart te analyseren, benadrukt en onderstreept deze studie het toegenomen belang van genderpatronen in sociale mobiliteit binnen verschillende landen.

In eerder onderzoek naar de genderkloof in arbeidsparticipatie is ingegaan op de kenmerken en gevolgen van verschillen tussen mannen en vrouwen op het gebied van arbeidsparticipatie, evenals de mogelijkheden om deze kloof te overbruggen.

Uitgelicht: Het verschil in arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen – problemen en oplossingen

11 oktober 2016 - De arbeidsparticipatie van vrouwen in de Europese Unie is de afgelopen decennia toegenomen; in 2014 werd een percentage van 70% bereikt. Toch is de arbeidsparticipatie van vrouwen in bijna alle lidstaten nog altijd lager dan die van mannen. In dit verslag worden de belangrijkste kenmerken en gevolgen van verschillen tussen mannen en vrouwen op het gebied van arbeidsparticipatie onderzocht. De totale kosten van de geringere arbeidsparticipatie van vrouwen worden becijferd op 370 miljard EUR in 2013, wat neerkomt op 2,8% van het bbp in de EU. Daarnaast wordt in het verslag ingegaan op de beleidsmaatregelen ter bevordering van de arbeidsparticipatie van vrouwen, wat van cruciaal belang kan zijn om genderkloven te dichten.
Het verschil in arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen – problemen en oplossingen

Gezien de toegenomen arbeidsparticipatie van vrouwen zijn veranderingen noodzakelijk gebleken in de manier waarop Europese sociale partnerorganisaties genderkwesties aanpakken. Ook is onderzocht welke rol de sociale partners van de EU hebben bij het bevorderen van gendergelijkheid in haar lidstaten.

De Europese banenmonitor (European Job Monitor, EJM) evalueert beroepssegregatie op basis van geslacht en loonverschillen. Aan gendergelijkheid wordt ook aandacht besteed in periodieke updates over salaris en arbeidstijd binnen de EU, alsook in periodieke nationale verslagen via het Europees Observatorium voor het arbeidsbestaan van Eurofound.

Onderzoeksgegevens

De Europese enquête naar de arbeidsomstandigheden (European Working Conditions Survey, EWCS) van Eurofound beoogt een breder beeld te schetsen van de arbeidssituatie in Europa voor mannen en vrouwen. Vragenlijsten benoemen gendermainstreaming recentelijk als een centraal thema. Binnen een overkoepelend onderzoek naar problemen evalueert de enquête de kloof tussen beroepen, sectoren, arbeidstijd en salaris, het evenwicht tussen werk en privéleven, en het verband met gezondheid en welzijn. De zesde ECWS (2015) geeft blijk van ongelijkheid en verschillen wat betreft geslacht, arbeidsstatus en beroep.

De Europese enquête over de kwaliteit van het bestaan (European Quality of Life Survey, EQLS) raakt ook aan genderbeleid voor kwesties zoals werkgelegenheid, inkomen, onderwijs, familie en zorgtaken, gezondheid en het evenwicht tussen werk en privéleven.

De Europese bedrijvenenquête (European Company Survey, ECS) evalueert de evenwichtige verdeling van vrouwen en mannen binnen beleid en praktijken op de werkvloer in Europa, waaronder arbeidstijd en verlofopname.