Dialog społeczny i rokowania zbiorowe w sektorze lotnictwa cywilnego podczas pandemii COVID-19

Stopień, w jakim dialog społeczny i rokowania zbiorowe zmniejszyły skutki pandemii zarówno dla przedsiębiorstw, jak i pracowników w sektorze lotnictwa cywilnego, był bardzo zróżnicowany w poszczególnych krajach. W krajach o dobrze rozwiniętych instytucjach stosunków pracy, takich jak Austria, Belgia i Luksemburg, wdrożono pakiety ratunkowe i programy utrzymania zatrudnienia. W krajach o mniej rozwiniętych stosunkach pracy dialog społeczny przyczynił się do ochrony zatrudnienia w sektorze, co doprowadziło do powstania systemów wynagrodzeń w Bułgarii i systemów skróconego czasu pracy w Chorwacji. W niektórych krajach, jak Grecja i Węgry, nie prowadzono dialogu społecznego, ponieważ rządzący wykluczyli partnerów społecznych.

Pomimo często dobrze funkcjonującego i owocnego dialogu społecznego pozycja negocjacyjna pracowników lotnictwa cywilnego osłabła w czasie pandemii, a równowaga sił przesunęła się w stronę pracodawców. Ta zmiana zachęciła niektóre związki do stosowania bardziej konfliktowej strategii, nawet w krajach o długiej tradycji partnerstwa społecznego i pokoju społecznego.

Z badania wynika, że dialog społeczny skutecznie zapobiegł bezpośrednim zagrożeniom związanym z pandemią; nie zdołał jednak rozwiązać podstawowych kwestii związanych z niepewnymi warunkami pracy wynikającymi ze zmieniającego się otoczenia biznesowego w sektorze lotniczym.

W wielu krajach dialog społeczny wykraczał poza tradycyjne tematy wynagrodzeń oraz czasu pracy i obejmował inne kwestie, takie jak praca w zmniejszonym wymiarze czasu, płynność finansowa przedsiębiorstw dotkniętych kryzysem zdrowotnym i zwolnienia grupowe.

Jedną z najbardziej kluczowych kwestii dla sektora lotnictwa cywilnego jest dodatkowa presja, którą pandemia wywarła na płace i wynagrodzenia. W kontekście spadku średnich poziomów wynagrodzeń w ciągu ostatnich 15 lat we wszystkich grupach zawodowych w sektorze – głównie z powodu zwiększonej konkurencji i modeli biznesowych koncentrujących się na strategiach niskokosztowych – partnerzy społeczni nie znaleźli jeszcze wspólnych rozwiązań.