Promoting social cohesion and convergence
EU-convergentie: Geografische dimensie, impact van COVID-19 en de rol van beleid
Published:
22 March 2023
Research report
Abstract
Historisch gezien is het politieke debat over EU-convergentie in een stroomversnelling geraakt na een crisis. In de nasleep van de COVID-19-pandemie heeft dit verslag ten doel de balans op te maken van de convergentietrends van de afgelopen twee decennia. De studie begint met een empirisch onderzoek naar economische, sociale en institutionele convergentie in de periode 2004-2019 op het niveau van de lidstaten en op regionaal niveau. De analyse wordt vervolgens uitgebreid tot de jaren 2020 en 2021 om de impact van de pandemie te onderzoeken. De studie bevestigt dat er over het geheel genomen sprake is van opwaartse convergentie, voornamelijk dankzij de ontwikkeling in de Midden- en Oost-Europese lidstaten, terwijl de convergentie door de pandemie weliswaar is vertraagd maar niet tot staan is gebracht. De analyse van de trends wordt gevolgd door een beoordeling van het potentiële effect van de herstel- en veerkrachtfaciliteit op convergentie en een bespreking van verschillende beleidsscenario’s ter bevordering van opwaartse convergentie, op basis van de tot dusver opgedane ervaringen met de herstel- en veerkrachtfaciliteit en het lopende debat over de toekomst van het cohesiebeleid van de EU.
Key findings
Hoewel de EU na de economische crisis van 2008-2013 weer een positieve dynamiek had ontwikkeld, was het tempo van de convergentie in de EU van vóór de crisis in 2020 nog niet bereikt, ondanks het feit dat de economische, sociale en institutionele verschillen tussen de EU-lidstaten tot vlak voor het uitbreken van de COVID-19-pandemie gestaag kleiner waren geworden.
Op regionaal niveau was er tussen 2004 en 2019 sprake van opwaartse convergentie in de EU, al verliep die langzamer dan op nationaal niveau. Deze trend was voornamelijk te danken aan snel groeiende hoofdstedelijke regio’s in lidstaten in Midden- en Oost-Europa. De regio’s in Zuid-Europa hebben echter te kampen gehad met economische stagnatie en een meer algemene verslechtering van de sociale en institutionele omstandigheden, wat nog eens duidelijk maakt dat opwaartse convergentie centraal moet blijven staan in het EU-beleid.
De COVID-19-crisis heeft een aanzienlijke impact gehad op de convergentie in de EU. Hoewel de trend van sterke opwaartse convergentie hierdoor niet werd omgekeerd, werd de ontwikkeling van nieuwe divergentiepatronen, zoals toenemende verschillen in bbp per hoofd van de bevolking, wel versneld. Daarom is het van cruciaal belang dat de EU over de nodige beleidsinstrumenten beschikt om de grote economische schokken en aan ingrijpende sociale veranderingen op te vangen die gepaard gaan met de groene en digitale transitie van de EU.
Met de herstel- en veerkrachtfaciliteit zorgt de EU voor een ongekende respons om de transformatie van de economieën van de lidstaten na de COVID-19-pandemie te bevorderen. Uit een analyse van de herstel- en veerkrachtplannen van vier landen blijkt dat dit belangrijke instrument bijdraagt aan hervormingen en investeringen die anders niet van de grond zouden komen, en hoewel convergentie op zich geen doelstelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit is, is het een potentieel neveneffect van de herstelplannen van de lidstaten.
De tenuitvoerlegging van de herstel- en veerkrachtfaciliteit blijkt een belangrijk vertrekpunt te zijn voor toekomstgericht denken over alternatieve manieren om opwaartse convergentie te stimuleren. In de analyse van de nieuwe bevindingen worden verschillende mogelijkheden verkend om dit doel te bereiken, zoals het verder versterken van het traditionele cohesiebeleid, het op touw zetten van een gecentraliseerd model voor hervormingen en investeringen of het ontwikkelen van een geïntegreerde aanpak met een combinatie van een versterkt cohesiebeleid en een gecentraliseerd model voor hervormingen en investeringen. Voor de beleidsmakers van de EU zullen dit belangrijke uitgangspunten vormen voor het debat over de bevordering van economische en sociale convergentie.
The report contains the following lists of tables and figures.
List of tables
Table 1: Economic, social and institutional indicators used in the convergence analysis
Table 2: Unconditional beta-convergence in the EU, by indicator and time period, 2004–2019
Table 3: Conditional convergence in income inequality, 2004–2008, 2008–2013 and 2013–2019
Table 4: APE on probability of convergence in income inequality
Table 5: Conditional convergence in the AROPE rate, 2005–2008, 2008–2013 and 2013–2019
Table 6: APE on the probability of convergence in the AROPE rate
Table 7: WGI pairwise correlations
Table 8: Unconditional beta-convergence in the NUTS 2 regions, by indicator and period, 2004–2019
Table A1: Income inequality convergence (2004–2008, 2008–2013, 2013–2019)
Table A2: AROPE conditional convergence (2005–2008, 2008–2013, 2013–2019)
Table A3: Performance of four countries in relation to the European Pillar of Social Rights Social Scoreboard 2020
List of figures
Figure 1: Beta-convergence – GDP per capita (PPS), EU27, 2004–2019
Figure 2: Sigma-convergence – GDP per capita (PPS), in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 3: Beta-convergence – adjusted household disposable income per capita (PPS), EU27, 2009–2019
Figure 4: Sigma-convergence – adjusted household disposable income per capita (PPS), in the EU27 and by geographical cluster, 2009–2019
Figure 5: Beta-convergence – income quintile share ratio, EU27, 2004–2019
Figure 6: Sigma-convergence – income quintile share ratio, in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 7: Predicted probabilities of convergence in income inequality, by value added in the agricultural sector, in the EU27 and by geographical cluster
Figure 8: Beta-convergence – compensation of employees per hour worked, EU27, 2004–2019
Figure 9: Sigma-convergence – compensation of employees per hour worked, in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 10: Beta-convergence – employment rate, EU27, 2004–2019
Figure 11: Sigma-convergence – employment rate, in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 12: Beta-convergence – unemployment rate, EU27, 2004–2019
Figure 13: Sigma-convergence – unemployment rate, in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 14: Beta-convergence – NEET rate, EU27, 2004–2019
Figure 15: Sigma-convergence – NEET rate, in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 16: Beta-convergence – early school-leavers rate, EU27, 2004–2019
Figure 17: Sigma-convergence – early school-leavers rate, in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 18: Beta-convergence – AROPE rate, EU27, 2005–2019
Figure 19: Sigma-convergence – AROPE rate, in the EU27 and by geographical cluster, 2005–2019
Figure 20: Predicted probabilities of convergence in the AROPE rate by income inequality levels, in EU27 and by geographical cluster
Figure 21: Beta-convergence – government effectiveness, EU27, 2004–2019
Figure 22: Sigma-convergence – government effectiveness, in the EU27 and by geographical cluster, 2004–2019
Figure 23: Sigma-convergence in quality of governance indicators, 2004–2019
Figure 24: Beta-convergence – GDP per capita, NUTS 2 regions, 2004–2019
Figure 25: GDP per capita in NUTS 2 regions – transition maps and matrix and distribution of classes, 2004–2008
Figure 26: GDP per capita in NUTS 2 regions – transition map and matrix and distribution of classes, 2008–2013
Figure 27: GDP per capita in NUTS 2 regions – transition map and matrix and distribution of classes, 2013–2019
Figure 28: GDP per capita growth (%) in CEE countries, by region, 2004–2019
Figure 29: Beta-convergence – employment rate, NUTS 2 regions, 2004–2019
Figure 30: Employment rate in NUTS 2 regions – transition map and matrix and distribution of classes, 2004–2008
Figure 31: Employment rate in NUTS 2 regions – transition map and matrix and distribution of classes, 2008–2013
Figure 32: Employment rate in NUTS 2 regions – transition map and matrix and distribution of classes, 2013–2019
Figure 33: Beta-convergence – EQI, NUTS 2 regions, 2010–2019
Figure 34: EQI in NUTS 2 regions – transition map and matrix and distribution of classes, 2010–2013
Figure 35: EQI in NUTS 2 regions – transition map and matrix and distribution of classes, 2013–2019
Figure 36: Beta-convergence – GDP per capita, EU27, 2013–2019 and 2013–2021
Figure 37: Sigma-convergence – GDP per capita (€), EU27, 2004–2021
Figure 38: Beta-convergence – employment rate, EU27, 2013–2019 and 2013–2021
Figure 39: Sigma-convergence – employment rate (%), EU27, 2004–2021
Figure 40: Beta-convergence – government effectiveness, EU27, 2013–2019 and 2013–2020
Figure 41: Sigma-convergence – government effectiveness, EU27, 2004–2020
Figure 42: Total number of social reforms in Croatia, Germany, Italy and Spain, by policy area
Figure 43: Breakdown of investment by policy areas in Croatia, Germany, Italy and Spain (% of total RRF funds)
- Number of pages
-
104
- Reference nº
-
EF22016
- ISBN
-
978-92-897-2312-1
- Catalogue nº
-
TJ-07-23-025-EN-N
- DOI
-
10.2806/706661
- Permalink
Cite this publication
Eurofound (2023), EU convergence: Geographical dimension, impact of COVID-19 and the role of policy, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
Related publications
Publication series
