Akcje zbiorowe i spory na Cyprze

Prawo do strajku jest gwarantowane przez Konstytucję Republiki Cypryjskiej. W szczególności art. 27 ust. 1 stanowi, że:

prawo do strajku jest uznane, a jego wykonywanie może być regulowane przez ustawę wyłącznie w celu ochrony bezpieczeństwa Rzeczypospolitej lub porządku konstytucyjnego, porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego, lub utrzymania dostaw i usług niezbędnych do życia mieszkańców, lub ochrony praw i wolności zagwarantowanych przez niniejszą Konstytucję każdej osobie

Zgodnie z art. 27 ust. 2 osoby należące do sił zbrojnych, policji i żandarmerii nie mają prawa strajkować. Mogłaby zostać uchwalona ustawa, która rozszerzyłaby ten zakaz na pracowników sektora publicznego. Jednak takie prawo nigdy nie zostało uchwalone.

Kwestia uregulowania strajków i procedury rozstrzygania sporów w kluczowych służbach pozostawała nierozstrzygnięta przez wiele lat, a trzy próby uregulowania tej kwestii za pomocą ustawodawstwa zakończyły się impasem. W marcu 2004 r. ostatecznie podpisano trójstronne porozumienie w sprawie procedury rozstrzygania sporów pracowniczych w sektorze usług kluczowych. Porozumienie wprowadza procedurę arbitrażową w takich sporach, ale nie wyklucza działań zbiorowych. W ramach nowego porozumienia należy uchylić rozporządzenia obronne 79A i 79B, które zostały wydane na podstawie istniejącego rozporządzenia w sprawie usług kluczowych. Zarówno Międzynarodowe Biuro Pracy, jak i Rada Europy zauważyły, że prawidła 79A i 79B nie są zgodne z traktatami tych organów ratyfikowanymi przez Republikę Cypryjską.

W konstytucji ani w żadnej innej ustawie nie ma konkretnego odniesienia do prawa do wprowadzenia lokautu. W badaniu przeprowadzonym na ten temat przez prokuratora generalnego stwierdzono, że zgodnie z obowiązującym na Cyprze ustawodawstwem lokaut, choć nie jest uznawany przez konstytucję, "jest prawem przysługującym pracodawcy, pod warunkiem, że jest ono wykonywane w celu ochrony lub promowania zgodnych z prawem interesów pracodawcy podczas sporu handlowego i bez popełniania jakiegokolwiek czynu lub działalności o charakterze karnym lub niezgodnym z prawem". Ponadto IRC, w części II sekcja B ust. 1 lit. d) (naruszenia układów zbiorowych), stanowi, że "strona poszkodowana może uciec się do wszelkich zgodnych z prawem działań, w tym strajku lub lokautu, w obronie swoich interesów".

Rozwój akcji protestacyjnych w latach 2012–2022

Źródło: DLR (bez daty)

Mechanizmy rozstrzygania sporów zbiorowych i mechanizmy rozstrzygania sporów indywidualnych

W obecnym systemie rokowań zbiorowych koordynacja rządowa jest raczej słaba. Państwo interweniuje, jak określono w IRC, za pośrednictwem Służby Mediacji Ministerstwa Pracy, gdy osiągnięcie porozumienia w bezpośrednich negocjacjach dwustronnych między organizacjami pracodawców a związkami zawodowymi jest trudne.

W szczególności IRC składa się z dwóch części. W części pierwszej, zatytułowanej "Przepisy materialne", dwie główne uczestniczące strony uznają i gwarantują pewne prawa podstawowe do swobody rokowań zbiorowych, podczas gdy w części drugiej, zatytułowanej "Przepisy proceduralne", IRC przewiduje odrębne procedury, których należy przestrzegać w odniesieniu do rozstrzygania sporów dotyczących interesów oraz rozstrzygania zażaleń/sporów dotyczących praw. Jak poinformowało Ministerstwo Pracy, ze względu na złożony charakter porozumień wiele sporów pracowniczych wynika z ich interpretacji (spory dotyczące zażaleń), co prowadzi do stałego strumienia sporów pracowniczych.

W ciągu ostatniej dekady MLSI odegrała ważną rolę w utrzymaniu pokoju w przemyśle poprzez świadczenie usług mediacyjnych w celu odnowienia układów zbiorowych. W tym kontekście warto wspomnieć, że w tym samym okresie coraz mniej sektorowych układów zbiorowych zawierano na etapie rokowań bezpośrednich, co spowodowało poważne opóźnienia w odnawianiu układów. W szczególności, zgodnie z oficjalnymi danymi dostarczonymi przez DLR MLSI za 2017 r., 150 sporów pracowniczych zostało skierowanych do mediacji, w których uczestniczyło łącznie 14 144 pracowników, w porównaniu ze 177 sporami pracowniczymi w 2016 r., w których uczestniczyło łącznie 61 693 pracowników.

Stosowanie mechanizmów rozstrzygania sporów, 2012–2022

Źródło: DLR (bez daty)