Industrial relations and social dialogue
Η αντιμετώπιση της αύξησης του πληθωρισμού στις συλλογικές μισθολογικές διαπραγματεύσεις σε κλαδικό επίπεδο
Published:
06 September 2023
Research report
Abstract
Μετά από μια μακρά περίοδο σταθερότητας των τιμών, ο πληθωρισμός σημείωσε σημαντική άνοδο στην ΕΕ. Στον απόηχο της πανδημίας COVID-19, η ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η διαταραχή της διεθνούς αλυσίδας εφοδιασμού, μεταξύ άλλων παραγόντων, έχουν οδηγήσει στην άνοδο των τιμών των βασικών προϊόντων και αγαθών. Ενώ οι ονομαστικοί μισθοί αυξήθηκαν το 2021 και το 2022, η αύξηση των πραγματικών μισθών παρέμεινε χαμηλότερη από τον πληθωρισμό, επηρεάζοντας κυρίως τις ομάδες χαμηλού εισοδήματος. Μολονότι τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αναμένουν ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί με αργό ρυθμό έως το 2025, πολλοί γύροι συλλογικών διαπραγματεύσεων αντιμετώπισαν με δυσκολία την ταχεία αύξηση των τιμών το 2022. Κατά συνέπεια, οι απαιτήσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων για επιδόματα και οι μισθολογικές αυξήσεις που συμφωνήθηκαν στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας ασκούν πίεση σε ορισμένους κλάδους. Η αναθεώρηση των κατώτατων μισθών (σύμφωνα με την οδηγία για επαρκείς κατώτατους μισθούς) διαδραματίζει βασικό ρόλο στην προστασία της αγοραστικής δύναμης των χαμηλόμισθων εργαζομένων. Δεδομένου ότι οι μισθοί αυξάνονται με βραδύτερο ρυθμό από τον πληθωρισμό, ενδέχεται να προκύψουν νέες εντάσεις στον κοινωνικό διάλογο και τις συλλογικές διαπραγματεύσεις κατά τα επόμενα έτη.
Key findings
• Ο πληθωρισμός έχει επιστρέψει στα προηγούμενα επίπεδα και παρόλο που αναμένεται σταδιακή μείωσή του έως το 2025, οι προβλέψεις διαβλέπουν ότι η αύξηση των τιμών θα συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα. Οι τάσεις στους μισθούς που αποτέλεσαν αντικείμενο συλλογικών διαπραγματεύσεων το 2022 δεν αντανακλούν το αυξανόμενο κόστος διαβίωσης και συνεπάγονται μεγαλύτερες απώλειες στην αγοραστική δύναμη των εργαζομένων.
• Τα συστήματα συλλογικής μισθολογικής διαπραγμάτευσης και οι μηχανισμοί καθορισμού των αμοιβών διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών της ΕΕ και παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των κλάδων. Οι συλλογικές μισθολογικές συμβάσεις που αναλύθηκαν σε τέσσερις κλάδους — χημικά και φαρμακευτικά προϊόντα, μεταλλουργία, φιλοξενία και οικιακές εργασίες- στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία καταδεικνύουν ότι οι μισθοί που αποτέλεσαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης προσαρμόστηκαν με μεγάλη δυσκολία στις εξελίξεις του πληθωρισμού και, ως επί το πλείστον, αυξάνονται με βραδύτερο ρυθμό από τον πληθωρισμό.
• Μετά την άνοδο του πληθωρισμού, η αναθεώρηση των νόμιμων κατώτατων μισθών στις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις που αναλύθηκαν έπαιξε έμμεσο αλλά σημαντικό ρόλο. Οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού τείνουν να έχουν μεγαλύτερο αντίκτυπο στους εργαζομένους με χαμηλότερους μισθούς και έχουν κατ’ αρχήν θετικό διανεμητικό αντίκτυπο περιορίζοντας τη μισθολογική διάρθρωση στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
• Νέοι παράγοντες, όπως η έλλειψη εργατικού δυναμικού και δεξιοτήτων, μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις κλαδικές συλλογικές διαπραγματεύσεις. Αν και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού συνδέονται συνήθως με θέσεις εργασίας που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση, οι δραστηριότητες στον κλάδο των υπηρεσιών αντιμετωπίζουν επίσης ελλείψεις εργατικού δυναμικού σε θέσεις εργασίας με χαμηλότερες αποδοχές. Οι επενδύσεις στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων και την επανειδίκευση, την κατάρτιση και τη βελτίωση των κινήτρων εργασίας, καθώς και άλλες στοχευμένες πολιτικές σε συγκεκριμένους τομείς, θα πρέπει να ενισχυθούν προκειμένου να μειωθούν οι ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, όπως προτείνεται στο Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων 2023.
• Παρόλο που οι κυβερνήσεις έχουν δρομολογήσει εκτεταμένες δέσμες μέτρων ελάφρυνσης με στόχο να περιοριστούν οι επιπτώσεις του πληθωρισμού στα νοικοκυριά, τις οικογένειες και τους κλάδους, σχεδόν κανένα συγκεκριμένο μέτρο δεν επηρέασε τις συλλογικές μισθολογικές διαπραγματεύσεις, εκτός από το επίδομα πληθωρισμού στη Γερμανία.
The report contains the following lists of tables and figures.
List of tables
- Table 1: Government policies and initiatives to mitigate the impact of inflation
- Table 2: Sectoral collective agreements covered in the research
List of figures
- Figure 1: Economic forecast for spring 2023 – gross domestic product growth in the EU, euro zone and 27 Member States (%)
- Figure 2: Euro zone annual inflation and its main components, June 2013–June 2023 (annual rate of change)
- Figure 3: Nominal wage growth (consumer wages)
- Figure 4: Real wage growth (consumer wages)
- Number of pages
-
40
- Reference nº
-
EF23005EN
- ISBN
-
978-92-897-2343-5
- Catalogue nº
-
TJ-04-23-772-EN-N
- DOI
-
10.2806/004554
- Permalink
To be notified of this publication and other publications in this area please visit the subscription management centre to update your contact details and subscription preferences.
Cite this publication
Eurofound (2023), Tackling rising inflation in sectoral collective wage bargaining, Publications Office of the European Union, Luxembourg.