Industrial relations and social dialogue
Οι κατώτατοι μισθοί το 2023: Ετήσια επανεξέταση
Published:
29 June 2023
Research report
Abstract
Η ετήσια επισκόπηση των κατώτατων μισθών για το 2023 εκπονήθηκε σε περιβάλλον πρωτοφανούς πληθωρισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη. Παρότι αυτό οδήγησε σε σημαντικές αυξήσεις των ονομαστικών μισθών σε πολλές χώρες, σε πολλές περιπτώσεις δεν αρκούσε για να διατηρηθεί η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων. Με βάση τις εξελίξεις της τελευταίας δεκαετίας, από την παρούσα έκθεση προκύπτει ότι, συνολικά, οι εργαζόμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό σε όλες σχεδόν τις χώρες είδαν την αγοραστική τους δύναμη να αυξάνεται, το χάσμα μεταξύ των μισθών τους και των μέσων μισθών να μειώνεται και σε κάποιο βαθμό η ανάπτυξη να υπερβαίνει την εξέλιξη της παραγωγικότητας της εργασίας. Παρά τις βραχυπρόθεσμες απώλειες σε πραγματικούς όρους, αυτά τα μακροπρόθεσμα οφέλη δεν εξαφανίστηκαν το 2023. Ακόμη και στο πλαίσιο του αυξανόμενου πληθωρισμού, οι διαδικασίες καθορισμού των μισθών δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά. Ωστόσο, η αρχική επίδραση της οδηγίας της ΕΕ για επαρκείς κατώτατους μισθούς είναι αισθητή, καθώς όλο και περισσότερες χώρες επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν τις διεθνείς «ενδεικτικές τιμές αναφοράς» που αναφέρονται στην οδηγία —50 % του μέσου ή 60 % του διάμεσου μισθού— κατά τον καθορισμό των στόχων τους για τα νέα επίπεδα. Η φετινή έκθεση παρουσιάζει, για πρώτη φορά, μια εμπεριστατωμένη εικόνα των καθαρών κατώτατων μισθών για άγαμους ενήλικες, μέσω του μοντέλου μικροπροσομοίωσης EUROMOD για φορολογία και παροχές, ενώ παρουσιάζονται και τα πιο πρόσφατα ευρήματα της έρευνας σχετικά με τους κατώτατους μισθούς, η οποία δημοσιεύθηκε το 2022.
Key findings
Οι εργαζόμενοι που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό στις περισσότερες χώρες της ΕΕ επωφελήθηκαν με διάφορους τρόπους από αυξήσεις στους νόμιμους κατώτατους μισθούς κατά την τελευταία δεκαετία —η αγοραστική τους δύναμη έχει αυξηθεί σε πραγματικούς όρους, ενώ και οι ακαθάριστες αποδοχές αυξήθηκαν περισσότερο από τον μέσο όρο των αποδοχών, συχνά μάλιστα με ποσοστά που υπερβαίνουν την παραγωγικότητα της εργασίας. Όσοι προέρχονται από τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης έλαβαν τις μεγαλύτερες πραγματικές ακαθάριστες και καθαρές μισθολογικές αυξήσεις την τελευταία δεκαετία, έστω κι αν ξεκίνησαν από πολύ χαμηλά απόλυτα επίπεδα.
Οι πρόσφατες μειώσεις των πραγματικών κατώτατων μισθών που παρατηρούνται σε αρκετές χώρες δεν έχουν διαβρώσει τη μακροπρόθεσμη αύξηση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, η οποία παρατηρείται από το 2013. Η διάμεση ονομαστική αύξηση στα κράτη μέλη ήταν σχεδόν 11 %, σε σύγκριση με 5 % το 2022.
Λόγω των υψηλών ποσοστών πληθωρισμού σε ολόκληρη την ΕΕ, αυτές οι μεγάλες ονομαστικές αυξήσεις δεν οδήγησαν σε σημαντική αύξηση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, εκτός από ορισμένες χώρες (κυρίως τη Γερμανία και το Βέλγιο). Σε αυτό το πλαίσιο υψηλού πληθωρισμού, είναι ιδιαίτερα σημαντικό η αγοραστική δύναμη των νόμιμων κατώτατων μισθών να λαμβάνει υπόψη το κόστος ζωής.
Ο μέσος φορολογικός συντελεστής των εργαζομένων (φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης) επί του ακαθάριστου κατώτατου μισθού άγαμου εργαζομένου χωρίς παιδιά κυμαινόταν από 6 % στην Ισπανία έως 40 % στη Ρουμανία. Η σημαντικότερη αλλαγή στους κανονισμούς περί κατώτατου μισθού ήταν η θέσπιση μηνιαίου νόμιμου κατώτατου μισθού στην Κύπρο.
Ο αντίκτυπος της οδηγίας της ΕΕ στον καθορισμό των εθνικών κατώτατων μισθών είναι μέχρι στιγμής περιορισμένος, καθώς το στάδιο της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο μόλις ξεκίνησε. Μια αρχική επίπτωση είναι το γεγονός ότι οι τιμές αναφοράς που ορίζονται στην οδηγία (50 % του μέσου και 60 % του διάμεσου μισθού) εφαρμόζονται όλο και περισσότερο σε νομοσχέδια ή στόχους (Βέλγιο, Βουλγαρία, Ιρλανδία, Σλοβακία, Ισπανία), και χρησιμοποιούνται για πραγματικές αυξήσεις (Κροατία, Γερμανία), ή αποτελούν τη βάση για αιτήματα συνδικαλιστικών οργανώσεων (Τσεχία, Ελλάδα, Κάτω Χώρες).
The report contains the following lists of tables and figures.
List of tables
Table 1: Gross nominal statutory minimum wages, 22 EU Member States, 2022 and 2023
Table 2: Change in monthly minimum wages in collective agreements for 10 low-paid jobs, in nominal terms, 1 January 2022 to 1 January 2023 (%)
Table 3: Processes of consultation and negotiation without formal agreement
Table 4: Minimum wage legislation and inflation
Table 5: Rule-based mechanisms to uprate minimum wage rates
Table 6: Overview of (debated) changes to social security contributions and income tax thresholds
Table 7: Overview of latest research on minimum wages in the EU
Table A1: Role of inflation in minimum wage setting: mentions in legislation and use in formulas (in the 22 EU Member States having a statutory minimum wage)
Table A2: Collectively agreed average monthly wages (national currency) in 10 low-paid jobs, January 2023
Table A3: Sources for the nominal collectively agreed wage change
List of figures
Figure 1: Gross hourly nominal minimum wages, 22 EU Member States, January 2023 (€)
Figure 2: Monthly changes in inflation, by category, EU27, January 2021–January 2023 (index, Jan 2021 = 100)
Figure 3: Recent inflation, EU27, January 2022 to January 2023 (%)
Figure 4: Rate of change in gross statutory minimum wage, 21 EU Member States, January 2022 to January 2023 (%)
Figure 5: Collectively agreed average and median monthly wages in 10 low-paid jobs, January 2023 (€)
Figure 6: Change in average monthly minimum wages set in collective agreements for 10 low-paid jobs, in nominal and real terms, 1 January 2022 to 1 January 2023 (%)
Figure 7: Changes in statutory minimum wages and negotiated minimum wages, 25 EU Member States, 2012–2023 (index, 2012 = 100)
Figure 8: A comparison of statutory minimum, negotiated and average wages and productivity, in real terms, 25 EU Member States, 2012–2023 (index, 2012 = 100)
Figure 9: Net monthly minimum wages, PIT and employee SIC for a single minimum wage earner, 21 EU Member States, 2022 (€)
Figure 10: Average PIT, employee SIC and social benefits as a percentage of gross minimum wage for a single person, 21 EU Member States, 2022
Figure 11: Share of gross minimum wage left for a single earner, 21 EU Member States (%)
Figure 12: Ten-year change in the proportion of net wage/disposable income to gross wage for minimum wage earners, 21 EU Member States, 2012–2022 (%)
Figure 13: Ten-year change in the real gross and real net minimum wages and real disposable income of minimum wage earners, 21 EU Member States, 2012–2022
Figure 14: Average tax wedge and composition of tax wedge for a single minimum wage earner, 21 EU Member States, 2022 (%)
Figure 15: Changes in the tax wedge for minimum wage earners, 21 EU Member States, 2012–2017 and 2017–2022 (%)
Figure 16: Overview of the process of minimum wage setting for 2023
Figure 17: Statutory minimum wage level as a percentage of the average wage, 20 Member States, 2021
- Number of pages
-
80
- Reference nº
-
EF23019
- ISBN
-
978-92-897-2331-2
- Catalogue nº
-
TJ-03-23-190-EN-N
- DOI
-
10.2806/950879
- Permalink
Cite this publication
Eurofound (2023), Minimum wages in 2023: Annual review, Minimum wages in the EU series, Publications Office of the European Union, Luxembourg.
Related publications
Publication series
