Vakbondsacties en geschillen in Cyprus

Het stakingsrecht wordt gewaarborgd door de grondwet van de Republiek Cyprus. Concreet bepaalt artikel 27, lid 1, dat:

het stakingsrecht wordt erkend en de uitoefening ervan kan bij wet worden geregeld, uitsluitend met het oog op de bescherming van de veiligheid van de Republiek of de constitutionele orde, de openbare orde, de openbare veiligheid, het behoud van leveringen en diensten die essentieel zijn voor het leven van de inwoners, of de bescherming van de rechten en vrijheden die door deze grondwet aan een persoon worden gegarandeerd

Volgens lid 2 van artikel 27 hebben mensen die behoren tot de strijdkrachten, de politie en de gendarmerie niet het recht om te staken. Er zou een wet kunnen worden aangenomen om dit verbod uit te breiden tot ambtenaren. Een dergelijke wet is echter nooit uitgevaardigd.

De kwestie van de regulering van stakingen en van de geschillenbeslechtingsprocedure in essentiële diensten was al een aantal jaren hangende, waarbij drie pogingen om de kwestie door middel van wetgeving te regelen tot een impasse leidden. In maart 2004 werd uiteindelijk een tripartiete overeenkomst ondertekend over de procedure voor de beslechting van arbeidsgeschillen in essentiële diensten. Het akkoord introduceert een arbitrageprocedure in dergelijke geschillen, maar sluit vakbondsacties niet uit. In het kader van de nieuwe overeenkomst moeten de Defensievoorschriften 79A en 79B, die zijn uitgevaardigd op basis van een bestaande verordening inzake essentiële diensten, worden afgeschaft. Zowel het Internationaal Arbeidsbureau als de Raad van Europa hebben opgemerkt dat de voorschriften 79A en 79B niet in overeenstemming zijn met de door de Republiek Cyprus geratificeerde verdragen van deze organen.

Er is geen specifieke verwijzing in de grondwet, of enige andere wet, naar een recht om een uitsluiting in te voeren. In een studie over deze kwestie door de procureur-generaal werd geconcludeerd dat, in overeenstemming met de bestaande wetgeving in Cyprus, lockout, hoewel niet erkend door de grondwet, "een recht is dat de werkgever heeft, op voorwaarde dat het wordt uitgeoefend om de wettige belangen van de werkgever te beschermen of te bevorderen tijdens een handelsgeschil en zonder enige strafrechtelijke of illegale handeling of activiteit te plegen". Daarnaast bepaalt de IRC onder deel II, onderdeel B, paragraaf 1(d) (schendingen van collectieve arbeidsovereenkomsten) dat 'de benadeelde partij ter verdediging van haar belangen elke wettige actie kan ondernemen, met inbegrip van een staking of lock-out'.

Ontwikkelingen in vakbondsacties, 2012-2022

Bron: DLR (ongedateerd)

Mechanismen voor collectieve geschillenbeslechting en individuele geschillenbeslechting

In het huidige systeem van collectieve onderhandelingen is de coördinatie tussen de overheid nogal zwak. De staat grijpt, zoals vastgelegd in het IRC, in via de Bemiddelingsdienst van het ministerie van Arbeid wanneer het moeilijk is om tot een overeenkomst te komen in directe bipartiete onderhandelingen tussen werkgeversorganisaties en vakbonden.

Concreet bestaat het IRC uit twee delen. In het eerste deel, onder de titel "Materiële bepalingen", erkennen en waarborgen de twee belangrijkste deelnemende partijen bepaalde fundamentele rechten op vrije collectieve onderhandelingen, terwijl in het tweede deel, met als titel "Procedurele bepalingen", de IRC voorziet in afzonderlijke procedures die moeten worden gevolgd voor de beslechting van geschillen over belangen en voor de beslechting van grieven/geschillen over rechten. Zoals gemeld door het ministerie van Arbeid, komen veel arbeidsgeschillen, gezien de complexe aard van de overeenkomsten, voort uit de interpretatie van de overeenkomsten (geschillen over grieven), wat leidt tot een constante stroom van arbeidsgeschillen.

In het afgelopen decennium heeft de MLSI een belangrijke rol gespeeld bij het handhaven van de industriële vrede door bemiddelingsdiensten te verlenen voor de vernieuwing van collectieve arbeidsovereenkomsten. In dit verband is het vermeldenswaard dat in dezelfde periode steeds minder sectorale collectieve overeenkomsten werden gesloten in de fase van de rechtstreekse onderhandelingen, wat leidde tot ernstige vertragingen bij de verlenging van de overeenkomsten. Volgens officiële gegevens van de DLR van de MLSI voor 2017 werden 150 arbeidsgeschillen doorverwezen naar bemiddeling, waarbij in totaal 14.144 werknemers betrokken waren, vergeleken met 177 arbeidsgeschillen in 2016, waarbij in totaal 61.693 werknemers betrokken waren.

Gebruik van geschillenbeslechtingsmechanismen, 2012-2022

Bron: DLR (ongedateerd)