Employment and labour markets
Abstract
Nu de economieën zich beginnen te herstellen van de COVID-19-pandemie, worden de tekorten aan arbeidskrachten steeds duidelijker, ondanks het effect van de oorlog in Oekraïne op de energie- en grondstoffenprijzen. Deze tekorten zijn door de crisis verergerd in sommige sectoren en beroepen waar zij al enige tijd endemisch waren. In dit verslag wordt gekeken naar maatregelen die op nationaal niveau zijn genomen om tekorten aan arbeidskrachten in de gezondheids-, zorg- en informatie- en communicatietechnologiesector aan te pakken, alsook naar maatregelen die voortvloeien uit de combinatie van groene en digitale transitie. Beoordeeld wordt welke maatregelen effectief zijn en onderzocht wordt welke contextuele factoren een effectieve beleidsuitvoering en resultaten ondersteunen dan wel belemmeren.
Key findings
Tekorten aan arbeidskrachten in de EU beperken de productie en dienstverlening in verschillende sectoren en de strijd om talent aan te trekken woedt heviger dan ooit in landen als België, Tsjechië, Duitsland en Nederland. Aangezien de oorzaken van deze tekorten per sector, beroep en regio verschillen, moeten er ook verschillende maatregelen getroffen worden om hier iets tegen te doen, variërend van het ontwikkelen van vaardigheden, het aantrekkelijker maken van bepaalde sectoren en beroepen, het activeren van onderbenutte arbeid en het beter op elkaar afstemmen van vraag en aanbod. De bevindingen bevestigen dat het aanpakken van tekorten aan arbeidskrachten niet alleen gaat over vaardigheden alleen.
Het tekort aan arbeidskrachten doet zich met name voor in sectoren waarin de arbeidsomstandigheden niet eenvoudig zijn, zoals in de gezondheidszorg en de langdurige zorg. Een laag investeringsniveau in combinatie met de gevolgen van de pandemie en een gendergesegregeerde arbeidsmarkt dragen bij aan het tekort aan gezondheidswerkers en werknemers in de langdurige zorg in een sector waarin de vergrijzing van de bevolking en de beroepsbevolking in de EU deze tekorten de komende jaren ook verder zullen verergeren.
Veel maatregelen om tekorten in de gezondheidszorg en de langdurige zorg aan te pakken zijn gericht op lonen en arbeidsomstandigheden. Hoewel initiatieven om het probleem van de lage lonen in sommige Midden- en Oost-Europese landen aan te pakken hebben geholpen om het aantal mensen dat overweegt in het buitenland te gaan werken af te remmen, is focussen op lonen alleen vaak niet voldoende. Er moet ook rekening gehouden worden met de andere factoren die de levenskwaliteit bepalen en die werk aantrekkelijker maken, zoals onderwijsinfrastructuur, meer autonomie over werktijden, toegang tot opleiding en loopbaanontwikkeling en zinvoller werk.
Maatregelen om gebruik te maken van bestaande arbeidskrachten zijn met name belangrijk in de ICT en in de context van de groene en digitale transitie, waar de mismatch in vaardigheden de belangrijkste oorzaak van tekorten is. Gezien de snel veranderende technologische ontwikkelingen en de groeiende noodzaak om toekomstige behoeften aan vaardigheden in een vergroeningseconomie in kaart te brengen, zijn gezamenlijke inspanningen van regeringen, sociale partners en opleidingsaanbieders van cruciaal belang om de bestaande behoeften aan vaardigheden vast te stellen en toekomstige behoeften te voorspellen. Het Europees Jaar van de Vaardigheden 2023 biedt een belangrijke gelegenheid om doeltreffende en inclusieve investeringen in het opleidingsaanbod in heel Europa te promoten.
Maatregelen gericht op onderbenutte groepen op de arbeidsmarkt moeten voorzien in holistische ondersteuning die de factoren aanpakt die deelname aan de arbeidsmarkt belemmeren. Hierbij moet gedacht worden aan gezondheidsproblemen en gebrek aan toegang tot betaalbare zorg, alsmede de behoeften aan opleiding en werkervaring. Dit vereist een nauwe samenwerking tussen de sociale partners en andere betrokken instanties in het kader van bredere maatregelen, zoals beleid om werk en privéleven te combineren en fiscale en uitkeringsstimulansen.
The report contains the following lists of tables and figures.
List of tables
Table 1: Categorisation of policies to address labour shortages
Table 2: Overview of 40 analysed measures by sector/occupation targeted
Table 3: Classification of greening occupations
Table 4: Overview of policy measures targeting labour shortages in the health and long-term care sectors
Table 5: Summary of working group activities and goals
Table 6: Overview of policy measures targeting labour shortages in the ICT sector
Table 7: Exit to employment rates from some of the training courses offered by Interface3
Table 8: Overview of policy measures targeting labour shortages in occupations affected by the green transition
Table 9: Skills gaps and projected labour shortages
Table 10: Overview of policy measures targeting labour shortages in occupations affected by digital transition
Table 11: Overall assessment of the strength of evidence
Table A1: Overview of 40 analysed measures: country, sector/occupation targeted, temporal scope, budget and lead organisation of the analysed measures
List of figures
Figure 1: CMO framework in relation to assessing measures to tackle labour shortages
Figure 2: Job vacancy rate, EU27, Q1 2013 to Q3 2022 (%)
Figure 3: Job vacancy rates, EU27, Q3 2013, Q3 2021 and Q3 2022 (%)
Figure 4: Job vacancy rate and labour shortages as a factor limiting production (EU27), illustrated by the Beveridge curve
Figure 5: Average job vacancy rate versus average unemployment rate by Member State – Beveridge points, EU27, Q3 2020 (left panel) and Q3 2022 (right panel)
Figure 6: Proportion of companies in the manufacturing, construction and services sectors citing labour shortages as a factor limiting production, EU27, Q1 2013 to Q4 2022 (%)
Figure 7: Dynamics of labour market slack and its components, EU27, Q1 2013 to Q3 2022 (%)
Figure 8: Labour market slack and its components by country, Q2 2022 (%)
Figure 9: Share of potential additional labour force by category, country and gender, Q3 2022 (%)
Figure 10: Growth in employment in the health and social care sector by gender, EU27, Q2 2013 to Q2 2022 (thousands)
Figure 11: Job vacancy rates in human health and social work activities, EU27, Q3 2014 to Q3 2022 (%), and the change in percentage points
Figure 12: Share of extremely and highly strained jobs in the healthcare sector by country, EU27, 2021 (%)
Figure 13: Share of individuals with no or limited overall digital skills, EU27 (%)
Figure 14: Job vacancy rates in the ICT sector, EU27, Q3 2014 to Q3 2022 (%), and the change in percentage points and as a ratio
Figure 15: Percentages of enterprises that had hard-to-fill vacancies for jobs requiring ICT specialist skills
Figure 16: Share of extremely and highly strained jobs in the ICT sector by country, EU27 (%)
Figure 17: Recognition of professional qualifications for working abroad
Figure 18: Frequency distribution of overall assessment of evidence
- Number of pages
-
80
- Reference nº
-
EF22015
- ISBN
-
978-92-897-2316-9
- Catalogue nº
-
TJ-04-23-163-EN-N
- DOI
-
10.2806/216577
- Permalink
Cite this publication
Eurofound (2023), Measures to tackle labour shortages: Lessons for future policy, Publications Office of the European Union, Luxembourg.