Usługi społeczne w Europie: dostosowanie się do nowej rzeczywistości

UE jest w pełni zaangażowana w kwestie społeczne, a wydatki rządowe na usługi społeczne – ochronę socjalną, edukację i zdrowie – w 2020 r. stanowiły w UE znaczną wartość PKB (35%). Ten istotny wymiar społeczny wynika z wniosków wyciągniętych z polityk oszczędnościowych realizowanych w czasie poprzedniego kryzysu gospodarczego oraz udowodnionej zdolności państw członkowskich do efektywnego przydzielania zasobów i łagodzenia skutków kryzysu.

Niedawna pandemia pokazała, że usługi społeczne w znacznym stopniu przyczyniają się do odporności europejskich społeczeństw. W czasie kryzysu usługi te zapewniały pomoc i sieć, dzięki którym ludzie mogli poradzić sobie z nadzwyczajnymi ograniczeniami, z jakimi musieli się zmierzyć w codziennym życiu. Zasadnicze znaczenie tych usług zostało również uwydatnione przez ich brak w sytuacji, gdy ludzie w potrzebie nie mogli uzyskać odpowiedniego wsparcia ze względu na redukcję usług.

Problemy strukturalne, takie jak niedobór personelu, złe warunki pracy i brak cyfryzacji, ograniczyły zdolność sektora usług społecznych do realizacji jego misji podczas pandemii, a wielu przedstawicieli sektora usług, nieprzygotowanych na pandemię COVID-19, miało trudności z reorganizacją swoich działań. Wspomniane problemy strukturalne – związane m.in. z miejscami pracy w usługach społecznych, które są ograniczone, znajdują się pod presją i nie otrzymują odpowiednich środków finansowych – należy rozwiązać w trybie pilnym, aby zapobiec ich występowaniu w przyszłości.

Brak cyfryzacji w sektorze usług socjalnych oznacza, że pracownicy tracą możliwości szkolenia i podnoszenia kwalifikacji, a około jedna piąta pracowników opieki społecznej w UE nigdy nie korzysta z urządzeń cyfrowych w swojej pracy. Problem ten należy rozwiązać, jeżeli sektor ma stawić czoła przyszłym wyzwaniom, ponieważ cyfryzacja okazała się szczególnie krytyczna podczas pandemii, kiedy urządzenia cyfrowe miały kluczowe znaczenie dla komunikacji.

Pandemia, pomimo spowodowanych przez nią trudności, stanowiła cenny bodziec do rozwoju usług społecznych. Podjęto ogromne wysiłki, nawet jeśli działania te były improwizowane, aby zorganizować pracę zdalną i zapewnić usługi i wsparcie w nowy sposób, czego dowodem jest powstanie licznych telefonów zaufania i aplikacji. Oczywiste stało się również zadbanie o współpracę z zainteresowanymi stronami i osobami sprawującymi opiekę (nieformalnymi opiekunami). Nie jest jednak jeszcze jasne, w jaki sposób wyciągnięte wnioski są wykorzystywane. Ich zastosowanie musi być priorytetem dla zainteresowanych stron i decydentów, jeśli sektor ma skutecznie sprostać przyszłym wyzwaniom.